• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Ksaf – omgaan met pijn (2)

Ksaf – omgaan met pijn (2)

20 november 2018 door Ksaf Vandeputte

In een vorige column beschreef ik mijn ervaringen met het omgaan met kanker. Meer dan twee jaar van fysieke pijn en psychisch lijden daagden me uit om mijn boeddhistische levenshouding nog meer in de praktijk te brengen. De mogelijkheid dat ik vroeger zou doodgaan dan verwacht, maakte me bijzonder alert en strijdvaardig. Maar nu ervaar ik een nieuw fenomeen dat blijkbaar hoort bij het genezingsproces. Mijn aandachtigheid en strijdlust zakken weer naar niveau ‘normaal.’ Ik ervaar nog sterker dan vroeger wat een gemiste kans het is wanneer ik weer routineus leef. Wat een gemiste kans op een helder bewustzijn…

Een paar maand geleden werd ik opnieuw geopereerd voor uitzaaiingen van kanker in longen en lever. Het resultaat van de ingreep was oké, maar ik was uitgeput en het duurt lang voor ik er lichamelijk weer bovenop raak. Maar ook psychisch zit ik vast. Het heeft er zeker te maken dat ik dacht dat ik ‘genezen’ was en nu moet aanvaarden dat ik een chronisch patiënt ben, dat ik altijd kan ‘hervallen.’ Toch helpt mediteren mij stilaan wel om, net zoals tijdens de afgelopen twee jaar, te leven met die onzekerheid en niet te piekeren. Er is iets anders.

Toen ik eerst geconfronteerd werd met kanker, had ik een gevoel van hoogdringendheid. Mijn genezingsproces daagde me uit om tot de bodem te gaan van mijn lichamelijke reserves en geestelijke weerbaarheid. Ik had de indruk dat ook overlevenden van rampen iets gelijkaardigs meemaken: al je levenskracht wordt gemobiliseerd. De natuur heeft ons toegerust met het vermogen om te vechten en vol te houden. Maar nu is mijn strijdlust weg. Ik pieker niet maar alle geuren die in de buurt komen van de weeë, penetrante chemo-producten, bezorgen me ‘geurhallucinaties’ en een vage misselijkheid. Onderhuids ben ik dus toch bang voor nieuwe behandelingen die sluipend elke lichaamscel vergiftigen en mijn gelijkmoedigheid ondermijnen.

Veel chronische patiënten lijden onder anticipatieangst. Door te mediteren kan ik best omgaan met die angst en met het bijhorende piekeren. Maar er is een ander fenomeen waar ik realistisch mee moet omgaan: als fysieke pijn en geestelijk lijden te lang duren, is op een bepaald moment de rek eruit. Ik zit aan de ondergrens van mijn draagvermogen.

Acute pijn is een signaal dat een kwetsuur of een ziekte ons lichaam aantast. Chronische pijn is een fenomeen van een andere orde: het is pijn die blijft voortduren, zelfs als we hersteld zijn van de oorspronkelijke kwetsuur of ziekte. Bijna een op de vier volwassenen lijdt aan chronische pijn, wat meteen de mythe ontkracht dat het ingebeelde pijn zou zijn. Er is ondertussen voldoende wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat ontspannen en mediteren helpt om met pijn om te gaan, bijvoorbeeld door bewust te ademen en te bewegen.

Wat minder gemakkelijk wetenschappelijk te bewijzen is, is dat het vooral gaat om hoe we geestelijk omgaan met chronisch lijden. Als ik dieper peil naar mijn moeite met ‘hervallen’, is het ontgoocheling, ik ben bedrogen uitgekomen in mijn stiekeme verwachting dat ik definitief genezen was. Het is de kern van waar het om draait tijdens mediteren of tijdens een psychotherapeutische sessie. Altijd weer die uitdaging om niet langer te ontkennen dat ik mezelf ‘bedrieg’ met mijn verwachtingen. Pas als ik ten volle durf aanvaarden dat ik verdrietig, wanhopig, bang of woedend ben, kan ik de ruimte voelen van de rust die voorbij die emotionele reacties ligt.

Pijn bestaat vaak niet op zich. Actuele pijn triggert oude pijn. En zeker als westerlingen die opgroeien in kerngezinnen waarin onze ouders ons bijzonder sterk beïnvloeden, dragen we heel wat trauma’s mee. Ik ervoer de schaduwzijden van mijn vader die zijn emoties oppotte en zich ‘sterk’ hield, en van mijn moeder die dwangmatig opgewekt deed, ook al voelde ze zich rot. Altijd weer sta ik voor de uitdaging om mijn emoties echt te doorvoelen en om achter de geërfde schaduwen ook de lichtzijde te zien die meekreeg, bijvoorbeeld koppig doorzetten van mijn vader en relativeringsvermogen van mijn moeder. En dan zijn er uiteraard eigenschappen die uniek zijn voor mij, mijn kleine maar onmisbare bijdrage aan het geheel.

Van mijn boeddhistische leraar David Brazier leerde ik dat er in het boeddhisme een Zuivere Landstroming bestaat met als kern het besef dat we kleine en beperkte wezens zijn. In plaats van ons uit te putten in sterk proberen te zijn, kunnen we beter oprecht ervaren hoe machteloos en klein we -soms- zijn. En ons dan richten naar de grote, spirituele dimensie en om genade vragen. Of ik die dimensie nu het Zuivere Land noem of gewoon ‘de natuur’ zoals Spinoza dat deed, mij helpt het. Als het volle maan is, krijg ik soms tranen in mijn ogen van het besef hoe nietig ik ben, zelfs vergeleken met dat vrij kleine hemellichaam daar boven mij. Dit ‘groot verdriet’ helpt me om mijn kleine, aardse ongemakken in perspectief te zien. In de praktijk hoort bij mijn aardse bestaan ook janken, vloeken en zuchten. En vreugde uiteraard, een maandans. Om daarna -op Zenwijze- te beseffen dat ik nog de afwas moet doen.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Geluk, Gezondheid, Zen, Zorg Tags: chronisch lijden, David Brazier, kanker, Ksaf Vandeputte, meditatie, pijn, rek

Lees ook:

  1. Zenboeddhisme is geen wellness
  2. Zenboeddhisme is geen wellness
  3. Boeken – Arjen Sevenster – De wind van morgen. Kroniek
  4. Met heel je wezen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J. Smeets zegt

    20 november 2018 om 17:50

    Beste Ksaf,
    erg boeiend stuk doordat het zo duidelijk maakt dat pijn de aanzet is tot fysieke en mentale radeloosheid.
    Psychologisch gezien leidt fysieke pijn leidt tot narcisme: onze belangstelling voor en waarneming van de wereld buiten onszelf valt door pijn weg. Freud heeft daar m.i. zeer verstandige dingen over gezegd.
    En ja, pijnbestrijding helpt en is nodig. Evenals mentaal tolereren / accepteren van fysieke pijn via psychotherapie of aandachts-technieken.

    Ik begrijp niet wat zich “…richten naar de grote, spirituele dimensie en om genade vragen” (jouw woorden) betekent. Is medicinale pijnbestrijding en mentale tolerantie-training klein spiritueel bier? Verwacht je dat er groter bier is?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het paradijs is de kosmische grap
    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku
    • Tussen veranderlijk en onveranderlijk vind je de deur naar non-dualiteit

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens