Een onschuldig Nederlands kinderfeest is de bron geworden van een conflict met internationale gevolgen. Hoe is het mogelijk? Sinterklaas is geen Kerstman. Santa Klaus is de Goede Man met de kerstdagen die met zijn cadeautjes op de slee uit het hoge Noorden komt om er een mooi familiefeest van te maken. Sinterklaas is de goede bisschop die de kinderen blij maakt die geen familie hebben.

Waarom Zwarte Piet erbij kwam is niet duidelijk. Die hoorde gewoon bij het sprookje. Wel is het nu duidelijk dat Zwarte Piet een burgeroorlog heeft uitgelokt. Op zich is het onbegrijpelijk, maar bij nader inzien is het toch duidelijk. Het gaat om een diep verdrongen collectief trauma die jarenlang is gerijpt en nu als een etterbuil tot uitbarsting is gekomen. Er is een etiket op geplakt van slavernij, maar het oud zeer gaat veel dieper. Het is de pijn van een menselijk onrecht dat mensen niet als mens worden erkend. Het gaat om de diepe pijn dat kleurlingen als onvolwaardig worden gezien. Dat gebeurt nog steeds in talrijke landen waar ze zich nog steeds gediscrimineerd voelen. Nederland is hierin geen uitzondering.

‘Kleurlingen zijn onvolwaardig en kunnen dus verhandeld worden als slaven’. Er kan geld van gemaakt worden en ook Nederlander is er rijk van geworden. Europese landen hebben zich verrijkt met de koloniale rijkdommen. Ook de mensen werden als rijkdommen verhandeld op de slavenmarkt. Nu deze gekleurde inboorlingen ook mee willen profiteren van de Europese welvaart waar ze tenslotte ook aan hebben bijgedragen, worden ze gediscrimineerd. Ze worden illegaal verklaard. Voor de wet bestaan ze gewoon niet. Het zijn onmensen. Tegen dit onrecht voelen de kleurlingen zich machteloos. Ze hebben alles gedaan om te kunnen overleven maar moeten erkennen dat hun slavenstatus nog steeds bestaat. Wel zijn de vormen anders, maar ze blijven rechteloos en waardeloos en daarmee blijft hun toekomst uitzichtloos. Deze traumatische ervaring groeit als een diepe collectieve pijn die nu onhoudbaar wordt en tot explosie komt door Zwarte Piet.

Het Zwarte Piet conflict gaat niet om het kinderfeestje. Er is een veel diepere pijn van een eeuwenoud onrecht aan kleurlingen aangedaan door blanken. Nederland heeft veel goeds gedaan in de koloniën maar is zeker niet vlekkeloos in zijn menselijkheid als we denken aan de Nederlandse slavenhandel en de politionele actie in Indonesië. Met enkel Zwarte Piet afschaffen lossen we niets op van de aangedane onmenselijkheid. Als we dit beseffen en eerlijk naar ons onmenselijk gedrag in onze geschiedenis kijken, kan er begrip ontstaan en wederzijdse waardering. Dan kunnen we onze geschiedenis verwerken en Zwarte Piet komt in een ander licht te staan als een Zwarte Piet die er als gelijkwaardig mens bij hoort. Het zou jammer zijn om de kinderen een leuk kinderfeest te ontnemen als er andere mogelijkheden zijn.

Paul de Blot.