In een wereld waarin individualisme en versnelling de boventoon voeren, raakt gemeenschapszin vaak op de achtergrond. Toch is sociale verbondenheid onmisbaar voor psychisch welzijn en zingeving. De methode Community Support, ontwikkeld door Marga de Groot en Luuk Mur, biedt een innovatieve aanpak voor herstel en welzijn door sociale netwerken en onderlinge steun te versterken. Deze methode sluit naadloos aan bij Hartmut Rosa’s concept van resonantie als tegenkracht tegen vervreemding.
Volgens Rosa wordt onze moderne samenleving gekenmerkt door een voortdurende versnelling van technologie, communicatie, consumptie en een steeds verder gaande schaalvergroting van instellingen. Dit leidt tot vervreemding van mensen van zichzelf, anderen en de natuur. Deze vervreemding manifesteert zich ook in de inrichting van zorg en hulpverlening. Veel systemen in de zorgsector zijn sterk gericht op protocollen en bureaucratie. Hierdoor worden cliënten en hun behoeften vaak ondergeschikt gemaakt aan gestandaardiseerde richtlijnen en procedures. Dit vergroot de afstand tussen hulpverleners en cliënten en versterkt gevoelens van isolatie en onbegrip.
Bovendien richt de hulpverlening zich vaak op wat de hulpverlener denkt dat nodig is, in plaats van wat cliënten zelf ervaren als belangrijk. Deze top-down aanpak sluit vaak onvoldoende aan bij de unieke situatie en sociale context van mensen, wat vervreemding in de hand werkt.
Daarnaast wordt de waarde van sociale steun uit iemands netwerk vaak onderschat of genegeerd. Terwijl bestaande relaties juist cruciaal kunnen zijn voor herstel, legt hulpverlening vaak de nadruk op individuele oplossingen binnen een formeel kader. Dit gebrek aan betrokkenheid van het sociale netwerk resulteert in een gemis aan resonantie, een fundamenteel element voor duurzaam herstel.
Resonantie ontstaat wanneer mensen een betekenisvolle, wederzijdse verbinding ervaren met zichzelf, anderen en hun omgeving. Het gaat verder dan oppervlakkige interactie; het omvat diepgaand contact waarin mensen zich gezien, gehoord en erkend voelen. Rosa stelt dat gemeenschappen kunnen fungeren als “resonantieruimtes” waar individuen opnieuw verbinding vinden met wat werkelijk waardevol is.
De methode Community Support biedt een concreet raamwerk om resonantie te bevorderen en vervreemding tegen te gaan. Het uitgangspunt is dat herstel en welzijn niet alleen afhankelijk zijn van individuele therapie, maar ook van de kracht van sociale netwerken. Door families, vrienden en buurten te mobiliseren ontstaat een klimaat van wederzijdse steun en empathie.
Veel psychische problemen ontstaan door eenzaamheid en een gebrek aan betekenisvolle relaties. Door het doorbreken van isolatie en het opbouwen van sterke sociale structuren bevordert Community Support niet alleen herstel, maar ook gevoelens van zingeving en verbondenheid. Cruciaal hierbij is dat formele hulpverlening deze sociale steun versterkt, in plaats van verdringt.
Community Support nodigt gemeenschappen uit om actief samen te werken aan herstel en welzijn, met de nadruk op het benutten van sociale netwerken. Voorbeelden van toepassingen zijn:
Gezamenlijke activiteiten: Initiatieven zoals buurttuinen, gemeenschappelijke maaltijden of sociale projecten creëren momenten van verbinding en resonantie.
Ondersteunende netwerken: Families en vrienden worden actief betrokken bij herstelprocessen, met hulpverleners in een faciliterende rol.
Rituelen en tradities: Het herwaarderen van gezamenlijke rituelen en tradities biedt een basis voor saamhorigheid.
Lokale initiatieven: Projecten zoals energiecoöperaties en buurtmarkten versterken de gemeenschap en bevorderen een duurzame relatie met de natuur.
Community Support richt zich niet alleen op herstel, maar ook op preventie. Sterke sociale samenhang helpt problemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Tegelijkertijd wordt eigen regie gestimuleerd; mensen worden aangemoedigd actief deel te nemen aan hun herstelproces, gesteund door hun sociale netwerk.
Empowerment speelt hierbij een sleutelrol. Door eigenwaarde en vertrouwen in persoonlijke capaciteiten te versterken, worden mensen niet alleen in staat gesteld zichzelf te ondersteunen, maar ook anderen. Dit draagt bij aan psychisch welzijn, veerkracht en sociale cohesie.
De methode Community Support en Rosa’s ideeën over resonantie bieden een hoopvol perspectief: een samenleving waarin verbinding en solidariteit centraal staan. Het creëren van resonantieruimtes binnen gemeenschappen vormt een tegenwicht tegen de versnelling en vervreemding van de moderne wereld. Dit vraagt om een cultuurverandering waarin samenwerking, empathie en saamhorigheid de norm worden.
Het is tijd om de focus te verschuiven van protocollen en versnelling naar verbinding en resonantie. Door mensen en hun sociale netwerken centraal te stellen, kunnen we bouwen aan een wereld waarin welzijn, solidariteit en zingeving weer de basis vormen. Community Support biedt hiervoor de tools; de verandering begint bij onszelf.
Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.
Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.
