• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » In den beginne… in de mystieke leer van Lao Zi

In den beginne… in de mystieke leer van Lao Zi

1 november 2024 door gastauteur

Dharmapelgrim beschrijft in het Boeddhistisch Dagblad van 19 augustus 2024 een idee van het scheppingsverhaal zoals dat zou kunnen luiden vanuit het boeddhisme.

Als langdurig beoefenaar van zen heb ik me naast een studie van het boeddhisme ook en vooral verdiept in de andere, qua belang onderschatte, bron van zen/Ch’an, het daoïsme. Met name zoals verwoord in de mystieke leer van Lao Zi en diens belangrijkste navolger, Zhuang Zi. In deze leer komen vooral in de Dao Deh Jing veel teksten voor over de Dao als de bron van de schepping. Ook hier wordt gesteld dat het ‘onvoorstelbare’ niet voorstelbaar en al helemaal niet te verwoorden is. In de mystieke leer van Lao Zi gaat hij ‘voorbij de schepping van het universum, voorbij de Oerknal’:

De Dao…

Bodemloos diep ademend

is ‘het’ de voorouder van alle verschijnselen
Ik kan niet bevatten wiens kind
dit kan zijn maar ‘het’ bestond al
voor het scheppen van Hemel en Aarde, voor het scheppen van het Universum
H.4 van de DDJ

De Dao is niet benoembaar:
De Dao die als Dao benoemd kan worden

is niet de ware Dao

De naam waarmee iets benoemd wordt

is niet het ware ding

De naamloze Leegte, het ‘niets’:

hierin komen de ’tienduizend dingen’,

alle verschijnselen, tot stand

Benoemd als Vorm, als het ‘iets’

is het de moeder van alle verschijnselen

Uit H.1 van de DDJ

Hoe kwam het universum tot stand volgens Lao Zi?

Er is iets, onbegrensd, groeiend

Het was er voor het universum, levend

Geen beweging, geen geluid

Leeg, Alleen

Standvastig, onveranderlijk,

te zien als de oorsprong van het al

Het is niet mogelijk het te benoemen

Als ik het zou moeten benoemen zou ik zeggen Da:

Groots, alomvattend

Groots, overvloeiend

Overvloeiend, eindeloos

Eindeloos, terugkerend (naar de bron)

Uit H.25 van de DDJ

In H.21 van de Dao Deh Jing beantwoordt Lao Zi een vraag van een leerling: “Eerbiedwaardige Meester, eerder sprak u erover hoe een Wijze door het ledigen van zijn Hart, door permanent zonder begeerte te zijn, het diepe mysterie van de Dao kan zien. Kunt u ons zeggen hoe een Wijze de relatie tussen de Dao en het ontstaan van de wereld ziet?”

 Alleen een diep inzicht, een hoge Deh,

geeft toegang tot de Dao

Natuurlijkweg de Dao volgend

ontstaan er verschijningen, ietsen, alleen, zonder gestalte, vormloos

Oh! Vormloos, ongevormd

Oh! Daarin ontstaan patronen, nog ongevormd

Daarin ontstaan verschijnselen, levensvormen

Oh! Nog als los zand

Diep, mysterieus!

Daarin ontstaan echte kiemen van zijn

Vanuit het Zelf ziet (de Wijze) dat dit gebeuren

van alle tijden is, hedendaags en oeroud

Vanuit deze positie kan men de oorsprong

van het vele waarnemen.

Hoe heb ik weet van de oorsprong van het vele?

Spontaan door DIT!”

H.21 van de DDJ

“DIT” staat voor innerlijk inzicht via meditatie. In de Dao Deh Jing staan daarvoor vele aanwijzingen, helaas worden deze in de meeste vertalingen vervormd door de Chinese karakters Wang2 en Zhi4 foutief te interpreteren als Heerser en heersen terwijl het ook volgens de Zhuangzi gaat om de Wijze en het ‘beheersen van het Zelf’.

De Wijze beoefent op een natuurlijke manier

een helende methode van beheersing (van het Zelf)

Hij leegt zijn ‘Hart’, zijn denken/voelen

vult de ‘buik’, (versterkt de Hara, het energiecentrum onder de navel)

verzwakt begeerte

versterkt zijn botten (Zen: zit als een rots)

Hij zorgt ervoor dat hij als mens permanent zonder kennis en verlangen is

(Hij let erop dat geleerdheid hem niet overmant)

 

Door inzicht komt hij niet op het idee vanuit zijn ego

betrokken te handelen en daar mee uit!

Door deze methode van genezende zelfbeheersing:

is er niets wat niet gewoon, natuurlijkweg volbracht wordt

Uit H.3 van de DDJ

 Wie voortdurend dit model toepast 

kan het diepste inzicht,

de hoogste Deh bereiken

Hoe diep dit inzicht, hoe hoog en verreikend de Deh!

 Door dit toe te passen kan je als levend wezen

terugkeren in en meegaan met

de grote doorstroom (de DaDao)

Uit h.65 van de DDJ

Over ‘dit model’, deze methode van genezende zelfbeheersing, schrijft Woei-Lien Chong in haar ‘Filosofie met de Vlinderslag’ over Lao Zi en vooral Zhuang Zi het volgende:
“Ruimte en tijd vormen de natuurlijke begrenzingen van het gewone, het profane bewustzijn. Deze grenzen kan men in de meditatie overstijgen, en zo toegang krijgen tot een volledig open en ontvankelijke bewustzijnstoestand…. Het open bewustzijn transcendeert de tijdruimte.”
Hoe bereikt een mysticus deze eenheidservaring, verlichting? Zoals gesteld, door mediatie, in het daoïsme vaak genoemd het ‘laten vallen of het vasten van het Hart, het denken en voelen).

In de Zhuangzi staan een aantal verhalen over Confucius die Lao Zi vraagt hoe dit open bewustzijn,  verlichting, te bereiken, hoe de Dao te verwerven:
Confucius bezocht Lao Zi weer eens en vroeg hem naar de ‘Allerhoogste Dao’.

Lao Zi: “Mediteer door het beoefenen van het ‘vasten van het ‘Hart’ om je geest te reinigen en je te ontdoen van alle kennis. De Dao is diep, mysterieus en slechts moeizaam in woorden uit te drukken.”
Een andere keer bezocht Confucius Lao Dan toen deze net gereed was met zijn rituele bad en doodstil zat, in diepe meditatie. Later gaf Lao Dan hem uitleg: “Ik liet mijn Xin, mijn hart/geest zwerven in de oorsprong van alle verschijnselen, de Dao.” Confucius vroeg zich af hoe het was om daar te zwerven, waarop Lao Dan hem antwoordde: “Volmaakte schoonheid en volmaakt geluk.”
Confucius wilde natuurlijk graag ‘leren’ hoe hij dit kon bereiken. Lao Dan wees hem op de onderliggende eenheid van alle verschijnselen: “Bevrijd je van de veranderlijke persoonsvorm, waarde ligt in het onveranderlijke Zelf.”

Over deze mystieke invalshoek stelde Werner Heisenberg, een van de grondleggers van de kwantumfysica:

“De ambitie om boven de tegenstellingen uit te stijgen, met inbegrip van een samengaan van rationeel begrip en mystieke eenheidservaring, is naar mijn mening…. de al dan niet uitgesproken queeste van ons tijdperk.”
In een volgend artikel zal ik proberen de relatie tussen de recente resultaten van de wetenschap en de aloude mystieke ervaringen nader toe te lichten.

De citaten uit de Dao Deh Jing en over Lao Zi met Confucius zijn afkomstig uit de recente directe vertaling van de Dao Deh Jing (2023), De Oorspronkelijke Mystieke Wijsheid van de Dao Deh Jing, Het mondelinge onderricht van de Oude Meester Lao Zi over Verlichting, Wijsheid en Meditatie. Eerdere publicaties van Ben Zondervan zijn Mediteren met Lao Zi en De Zenmeester die Blafte. Zie ook de boekbesprekingen van deze drie boeken in het Boeddhistisch Dagblad en de website daoisme.nl.

Tekst Ben Zondervan.

 

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: Ben Zondervan, Dao, Dao Deh Jing, dharmapelgrim, Lao Zi, leegte, universum, Woei-Lien Chong, Zhuang Zi

Lees ook:

  1. Boeken – De oorspronkelijke mystieke wijsheid van de Dao Deh Jing
  2. Boeken – mediteren met Lao Zi
  3. Eindig of oneindig – misverstanden rondom dharma
  4. Een filosofie in de ruimte

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.