• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Giving it all away

Giving it all away

13 oktober 2022 door Ujukarin

Alles of niets

Deze periode ligt de focus op de Vijf Trainingsregels (‘Voorschriften’ wordt ook wel gebruikt). En in dat kader wil ik het hebben over vrijgevigheid. De negatieve versie van de trainingsregel luidt ‘Ik neem me voor me te onthouden van het nemen wat niet gegeven is’ en de positieve versie is ‘Met gulle edelmoedigheid zuiver ik mijn lichaam’. Het sleutelwoord is dana. We kijken hoe je dit vorm kunt geven, wat de valkuilen zijn, en tot slot zoals wel vaker een songtekst-met-inspiratie.

Regels en maatschappelijke vertaling

Hoeksteen van boeddhistische ethiek is metta, oftewel liefdevolle vriendelijkheid. En gulheid/vrijgevigheid (dana) is daarvan het gevolg. Een mooi oud-Nederlands spreekwoord, in letterlijke zin keihard tegen de wiskunde ingaand, luidt ‘delen is vermenigvuldigen’. Oftewel door iets te delen zal een grotere groep mensen er profijt van hebben, en het gezamenlijke geluk groter worden dan wanneer ieder alleen voor zichzelf zou leven.

En deze aansporing tot gulheid past mooi bij de 3e trainingsregel, welke luidt ‘Met rust, eenvoud en tevredenheid zuiver ik mijn lichaam’. Juist door met een basale hoeveelheid bezit tevreden te zijn is het makkelijker om geld of andere bezittingen te geven aan, of tijd te besteden voor, anderen. Terwijl de negatieve versie, misbruik van zintuigelijk genot (kámesu miccháchárá), juist aanspoort tot meer-meer-meer grijpen ook waar dat anderen schaadt (qua levensrust, seksualiteit maar ook pakweg schade door overconsumptie aan de hele omgeving en jezelf bijna dood werken).

Achterliggend principe van dit alles is eigenlijk ‘bezit op zichzelf maakt niet gelukkig’. Bezitloosheid evenmin trouwens, Boeddha koos altijd voor de middenweg – een pad zoals Sint Franciscus raadde hij aan slechts weinigen aan. Dus bezit gebruiken voor een stukje levensveiligheid/zekerheid voor jezelf en je geliefden draagt wél bij aan geluk. Maar let wel: je bent qua leefsituatie nooit een eiland, je moet het samen met de medemensen doen. Dus het is gewenst om belasting te betalen voor gemeenschappelijke belangen zoals bestrating en politie, maar ook voor een sociaal vangnet voor wie (tijdelijk) niet voldoende in eigen onderhoud kan voorzien. Dat is geen principe waar je over kunt discussieeren onder boeddhisten, die gemeenschappelijkheid is een hoeksteen. Je zou dus ook kunnen zeggen dat we het concept burgerplicht steunen: vraag niet wat het land voor jou moet doen maar wat jij voor je medemensen-in-het-land kan doen.

Binnen de grenzen van de sociaal-democratie, want daar praten we over, blijft er nog genoeg ruimte over voor meningsverschil. Tussen enerzijds de progressieven met hun nadruk op sociaal vangnet en ‘zwakkeren helpen’; doch geen focus op het stimuleren van mensen tot hard werken, risico’s nemen en winst genereren waar de belasting van betaald wordt. En anderzijds de conservatieven die gaan voor juist wél die focus op zeldredzaamheid, en een relatief beperkt sociaal vangnet met strenge controle op eventueel misbruik. Vanuit het boeddhisme is niet per se de een beter dan de ander – mits ook de hardwerkende en rijkdom genererende burgers nadrukkelijk eerlijk zijn met belastingen (niet nemen wat niet gegeven wordt…) en daarbovenop een soort morele plicht als Maecenas voelen. Wetende dat hun extra bezit niet tot extra geluk zal leiden, maar delen met de samenleving-in-brede-zin wél. Zie verder de schrijfsels die ik rond de vaderlandse verkiezingen gepubliceerd heb.

Eigen inzichten

Mooi gewauwel-in-de-ruimte, maar het helpt je weinig om te bepalen wat vrijgevigheid voor jouw eigen leven betekent. Hierom, en om te demonstreren dat er weinig unieks boeddhistisch is aan Dana, een paar glimpen van hoe het zich in mijn eigen leventje ontwikkeld heeft.

  • Als kind en tiener in een groot gezin heb ik vooral herinneringen van mezelf afsluiten en egoïsme. Zo kregen zowel mijn broer als ik een modeltreinset, en natuurlijk was onze gezamenlijke grote modelbaan veruit het mooist. Maar ik maakte zodanig knallende ruzie dat we uiteindelijk op twee aparte, veel saaiere, kleine modelbanen uitkwamen. Het omgekeerde dus van delen is vermenigvuldigen.
  • Dat gedrag bleef in de eerste jaren zelfstandig wonen, maar werd doorbroken door spirituele vriendschappen. Daardoor woonde ik 5 jaar lang in twee woongroepen op spirituele basis. Waar ik financieel naar draagkracht bijdroeg, dus op papier zeker meer gaf dan gevraagd werd. En soms ook fysiek: ondanks mijn twee linkerhanden had ik de duurste gereedschapskist bij te dragen aan de eerste woongroep, maar bij de opheffing jaren later bleef ik achter met een veel kleinere kist.
  • Qua verhouding tot de gemeenschap kwam ik uit een echt VVD-nest, maar plotseling belandde door echtscheiding en een onwillige vader de familie in de bijstand met alle bijbehorende studiefinancieringen en andere extra’s. En dat heeft me zeker een stuk dankbaarheid voor de verzorgingsstaat gegeven, en een soort morele plicht daaraan bij te dragen waar dat gevraagd wordt.
  • Dat hielp ook toen ik zelfstandig ging wonen; ik pakte veel vrijwilligerswerk aan. Bijvoorbeeld de buurtvereniging (zorgen voor sociale harmonie en goede volkstuinen, jij-krabt-mijn-rug-ik-de-jouwe); later meer en meer de spirituele centra. Waarvan je ook niet 100% kunt zeggen dat er géén eigenbelang zit bij de vrijgevigheid-qua-tijd-en-geld [grinnik].
  • Je ziet dus: je hoeft zeker geen zuivere metta op te bouwen om te beginnen tijd en geld te gaan geven aan je medemensen. Er kunnen heel wat down-to-earth redenen voor zijn, al worden die hopelijk gaandeweg minder belangrijk. Maar ook bij dana zijn heel wat zaken die ethisch fout kunnen gaan, en boeddhisme helpt om die te identificeren en oplossen.

Voetangels en vuistregels voor geven van geld en tijd

Mede gebaseerd op wat Boeddha zelf allemaal dicteerde over dana, een aantal regels (plus wat er kan gebeuren als je die negeert).

  • Vrijgevigheid betekent goederen of tijd geven zonder iets terug te verwachten. Wat natuurlijk kan gebeuren is dat de ontvanger ziet hoe behulpzaam vrijgevigheid is en zodra zhij later in de gelegenheid is zal proberen dit voorbeeld te volgen. (Niet ‘een morele schuld terug te betalen’ en ook niets specifiek dat jouw verdienste als gever/ster is.) Zodra er verwachtingen zijn, of nog erger als die ook uitgesproken worden, is het koehandel en geen echte vrijgevigheid.
  • Dus het geven gebeurt ook zoveel mogelijk anoniem; het in Azië voorkomende laten rinkelen van luide tempelbellen onder het uitroepen van JOUW naam duidt op donateurs die dat niet snappen, en die eigenlijk onzuiver handelen inplaats van vrijgevig.
  • Geven gebeurt aan een doel dat het waard is. Dus dat zelf in lijn is met boeddhistische ethiek. En dat betekent eigenlijk automatisch dat je de (organisatie van) de ontvangers vertrouwt. Dus er zal iets van een spirituele vriendschapsband in zitten. En daarmee hoop je ook op correct gebruik van de fondsen (en jouw tijd), geen ‘bodemloze put’. Maar als eenmaal het doel gekozen houd je verder je handen af van de details, anders ga je weer tegen de anti-koehandel regel van hierboven in.
  • Die boeddhistische ethiek geeft ook handvatten om machtsproblemen en onzuiverheid in de samenwerking met anderen te vermijden. De metta die je basis is dient immers niet alleen gericht te zijn op de behoeftigen, maar ook op alle mede-donateurs en vrijwilligers hoezeer jullie ook misschien van karakter verschillen!
  • Zie eerdere paragrafen over de samenhang met andere leefregels. Zelf nastreven van rust, eenvoud en tevredenheid met bijvoorbeeld een tiny house betekent dat je meer tijd en middelen voor anderen overhebt. En voor boeddhisten die het Bodhisattva-ideaal willen volgen zijn er soms afspraken vergeleken met de ‘tienden’ van andere religies, dus doneren van 5-10% van je bruto inkomen aan goede doelen.
  • Dharmateksten leggen nadruk op dana voor pijdragers. Dat moet je veel breder zien; in ieder geval aan alle fulltimers aktief met westers boeddhisme. Maar dezelfde mentaliteit kan veel ruimer; het soetra-advies dat ‘De dharma geven de grootst mogelijke gift is’ klopt deels. Zonder dat zou je namelijk ontvangers kunnen kweken die door de toenemende welvaart alleen maar hebberiger en ondankbaarder worden, zonder een dimensie van rust-eenvoud-tevredenheid en daardoor van zelf ook vrijgevig worden. Anderzijds staan fysiek hongerige mensen minder open voor dharma dan mensen die een zeker minimum bestaansniveau hebben, en hebben ze ook pas op dat niveau de vrije tijd om er naar te komen luisteren. Denk aan de ‘behoeftenpyramide van Maslow’.
    Dus waar er een regel is van een zeker minimumpercentage zal dat nooit keihard zeggen dat de dana alleen naar boeddhistische doelen gaat. Als individuele boeddhist kies je voor financieele donaties zelf de mix tussen pakweg boeddhisme, medische hulp, natuurbehoud en ontwikkelingshulp die jou past. En eensgelijks voor de tijd die je steekt in vrijwilligerswerk.

Tekst

Zoals beloofd een pop-song die me gelijk te binnen schoot toen het dana-thema ter sprake kwam. Ik vond hem als tiener al mooi, maar werd toen waarschijnlijk eerder geïnspireerd door de ‘half lege’ kant van de tekst dan de ‘half volle’. https://www.youtube.com/watch?v=nYtz3aooBqk

Lees maar eens:

I paid all my dues so I picked up my shoes,
I got up and walked away.
Oh, I was just a boy,
I didn’t
know how to play.

Worked hard and failed
now all I can say is
I threw it all away.
Oh, I was just a boy
giving it all away…

sail away, sail away,
ooh, I know better now, I know better now
giving it all away

Went out in the world too much for my nerves
only myself to blame.
oh, I was just a boy
nobody else to blame…

I’ve done all I can, now it’s out of my hands
stand on my head and say
oh, I was just a boy
giving it all away…

(refrein herhaald)

Ik heb even gegoogled wat de betekenis van de tekst kan zijn; het blijkt dat de zanger (tevens aktief in The Who) rond die tijd aardig belazerd was door zijn manager, en dus iets te makkelijk kontrakten getekend had die veel van de vruchten van zijn harde werk aan anderen weggaven. Dus daar kan het ‘I know better now’ op duiden, en mijn jongere zelf zal deze half-leeg interpretatie beslist aangegrepen hebben om nog wat meer zelfzuchtig te handelen en de buitenwereld nóg minder te vertrouwen.

Maar vanuit boeddhisme is de tekst evenzeer positief, als een halfvol glas, te benaderen. Juist die relatief kinderlijk-naïeve openheid naar je medemensen, juist de bereidheid van delen, is gewoon positief. Echter: je deelt als dana je inspireert niet blindelings. Je let op zuiverheid van het doel waarvoor je bezittingen deelt, op boeddhistische ethiek voor jezelf én de medevrijwilligers en ontvangers. En als dat lukt dan geldt ook bij giving-it-all-away het ‘delen is vermenigvuldigen’ regeltje dat we daarstraks noemden…

Afronding

Is dit een kompleet verhaal over gulle edelmoedigheid? Verre van. Geeft het tot op de punt en komma de boeddhistische regels op dit vlak weer? Ook geenszins, ik heb geprobeerd wat kernpunten aan te stippen gemengd met eigen ervaringen.

Is het een rondgang rond vrijgevigheid zowel op maatschappelijke als op persoonlijk niveau? Hopelijk wel, met als belangrijke nadruk dat ‘de samenleving’ op abstract niveau niet echt bestaat. De samenleving dat zijn jij, ik en alle anderen; en het is aan ons om dat ‘delen is vermenigvuldigen’ principe te beoefenen als teken dat we écht iets willen doen met metta…

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Ujukarin Tags: dana, dharma, eenvoud, geven en nemen, medemensen, metta, middenweg, niet nemen wat niet gegeven wordt, rust, vijf voorschriften, VVD, zelfredzaamheid

Lees ook:

  1. Met stomheid geslagen
  2. Ujukarin – De lotusbloem en haar wortels: economie en maatschappelijke zorg
  3. Boeddha’s adviezen voor harmonie
  4. Ujukarin – Hou me vast, of ik val

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Ardan
    • Waarom Thomas Hobbes bezwaar zou maken tegen de advaita vedanta
    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens