• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Boeddha’s adviezen voor harmonie

Boeddha’s adviezen voor harmonie

5 augustus 2020 door Ujukarin

Er zijn enkele gevallen genoemd in de soetra’s waar ook de Verlichte niet almachtig bleek. Eén ervan zijn de ‘disputen van Kosambi’, waar monniken even hardnekkig bleven kissebissen als in Nederland pakweg de eindeloze debatten vroeger over predestinatie en de laatste tijd over mondkapjesplicht-op-straat of de correcte strafmaat. Maar de nadruk in deze Kosambiya soetra ligt op de uitstekende adviezen van Boeddha – hopelijk staan de hedendaagse lezertjes daar wél voor open!

De context

Juist omdat Boeddha relatief weinig situaties tegenkwam die hij níet de baas was, zijn over het Kosambi-gebeuren een aantal vrij gedetailleerde teksten in de soetra’s beland. Het ging om een monnik die uit onachtzaamheid een relatief kleine overtreding van de vinaya beging, en vervolgens hoog oplopende debatten of dat nu een berisping waard was. Spoiler: ook na het aanhoren van de soetra die we hier bespreken en ander goed advies was het gekissebis niet te stoppen, zodat Boeddha uiteindelijk gewoon verder trok naar het volgende dorp.

Wij, hedendaagse studenten, willen natuurlijk ontvankelijker zijn dan deze heethoofdige monniken, dus laten we zien wat we van deze soetra kunnen leren. Boeddha weigerde in te gaan op de vinaya-vraag, maar confronteerde de monniken linea recta met hun communicatieve houding. En die miste, gaven beide fracties toe, duidelijk elk vermogen tot relativeren en de harmonie-gerichtheid die je zeker van een pijdrager mag verwachten. De zin ‘Dwaze mensen, dat zal jullie voor lange tijd tot onheil en leed strekken’ spreekt boekdelen. Ongeacht wie over het discussiepunt gelijk had, beide fracties waren fout in de gespreksstijl – en ‘speelden de man, niet de bal’. Vandaar dat Boeddha veel tijd inruimt om uit te leggen hoe je dan wél aan harmonie werkt in een groep mensen – dus op grotere schaal in de samenleving.

De harmonie bevorderende factoren

De Boeddha meldt dat er zes zaken zijn die iemand vriendelijk, beminnelijk en respectabel maken en leiden tot onderlinge sympathie, tot vrijheid van woordenstrijd, tot harmonie, tot eensgezindheid. En begint dan gelijk met een driepunter: Metta in daden, woorden en gedachten tegenover zijn medebroeders in het heilige leven, zowel in het openbaar als in besloten kring. Dat kun je dan als volgt uitwerken:

  • Metta in daden betekent simpelweg liefdevol en vriendelijk handelen naar elkaar toe. Dus bijvoorbeeld geen aanstoot nemen als een broeder of zuster eens een afgesproken iets vergeet, maar ofwel er beleefd over communiceren ofwel zelf even bijspringen.
  • Metta in woorden betekent in vriendelijkheid over de ander communiceren, zowel openlijk als zonder hun bijzijn. Elke gemeenschap van mensen, dus ook de sangha, biedt oneindig veel mogelijkheden tot roddelen, politiek en stoom afblazen achter iemands rug om. Maar ook een-op-een gesprekken reiken soms verder dan verwacht, en negatief praten heeft in ieder geval een negatieve invloed op onze mindset in latere publieke gesprekken. Het is niet zo dat je moeilijkheden niet mag bespreken, maar je moet erg voorzichtig zijn hoe en vooral vanuit welke motivatie. Op die manier kun je toch respectvol communiceren met iemand die naar jouw beste eer en geweten de faliekant verkeerde mening en feitenkennis heeft! Spreken gebaseerd op negatieve emoties heeft een krachtig effect op allen, zelfs tussen vier muren.
  • Metta in gedachten gaat nog een stap verder: je probeert gewoon niet vanuit wrok of opgekropte negativiteit over een ander of over een situatie te denken. Maar in plaats daarvan kijk je naar je eigen verantwoordelijkheid qua spreken en handelen, en ziet in de ander een potentieel om kloven te helen en bruggen te bouwen in plaats van alsmaar negativiteit uit te vergroten.

Gezien de ernst van de situatie in Kosambi kun je je voorstellen dat Boeddha’s inspiratie van enkele der beroemdste Dhammapada-frasen (sectie 1) hier ontstaan schijnt te zijn:

“Hij schold me uit! Hij sloeg me! Hij bedwong me en beroofde me!”
Vijandigheid komt tot rust In wie niet aldus verbitterd is.

Vijandigheid wordt niet door vijandigheden gestild:
Vriendelijkheid stilt vijandigheid. Dit is een waarheid die eeuwig is.

Vervolgens komen dan de andere drie factoren:

  • Eet niet zonder je voedsel met je medebroeders te delen, net zoals je dat met alle bezittingen doet.
  • Deel deugdzaam gedrag met je medebroeders, zowel in het openbaar als wanneer je in besloten kring over anderen praat.
  • Ontwikkel ook de edele visie in vereniging met je medebroeders.

Dus hier worden niet alleen aan metta drie andere waarden toegevoegd, namelijk vrijgevigheid – moraliteit en wijsheid, maar wordt nadrukkelijk gemeld het samen te doen. Alleen als die waarden met de broeders (en een aantal jaren na deze gebeurtenissen kwamen daar ook zusters bij) gedeeld worden, kan een monnik écht vriendelijk, beminnelijk en respectabel worden.

Waarom de escalatie?

Even genoeg mooie adviezen van Boeddha, zo meteen komt nog een volgend salvo. Bij het voorbereiden van dit praatje kwam ik een schrijven tegen van broeder-leraar Vishvapani, en hij had ook andere soetra/vinaya-bronnen over de Kosambi-ruzie geraadpleegd. Daaruit haalt hij een paar rake observaties over wat er mis ging en in bredere zin mis kan gaan binnen sangha, dus die geef ik gaarne door:

  • Een relatief klein meningsverschil, over in dit geval de onachtzaamheid, kan bij mensen met rigide denkbeelden en organisatiestructuren snel uit de hand lopen.
  • De letter van de dharma kan dan snel belangrijker worden dan de geest van Boeddha’s leer.
  • Loyaliteit aan een bepaalde persoon of groep mede-boeddhisten kan gaan prevaleren boven gebruik van je eigen gezonde verstand, en
  • De machtsverhouding, met name de senior-versus-junior verhoudingen, wordt belangrijker dan een ieders eigen ethisch kompas.

Nogmaals, Boeddha negeerde deze dimensie en drukte gewoon alle betrokken partijen op het hart dat hun roer qua gespreksstijl en aanpak van het meningsverschil radicaal om moest.

De zeven karakteristieken van heiligheid

En voortbouwend op de zes harmonie bevorderende factoren geeft Boeddha nog een trits karakteristieken om aan te werken. Natuurlijk primair voor deze monniken, de lijst wordt soms zelfs vertaald als horend bij een stroombetreder; maar in bredere zin komen ze ook ons in het hier en nu van pas, in welk ‘stadium’ we ook met het pad bezig menen te zijn. Deze zeven karakteristieken zijn een uitwerking van de laatst genoemde harmonie bevorderende factor: de edele visie (te ontwikkelen samen met de medebeoefenaren).

  1. De discipel van Boeddha heeft alle innerlijke obsessies achter zich gelaten, en heeft de geest gericht op het ontwaken tot de waarheden.
  2. Hij heeft door het volgen van de edele visie innerlijke rust en vrede verkregen.
  3. Hij reflecteert op de edele visie zoals aan hem overgedragen is door de Boeddha, en constateert dat andere spirituele stromingen en asceten niets vergelijkbaars te bieden hebben.
  4. Hij overweegt dat hij de edele visie bezit en net zo handelt als anderen die hem bezitten. En deze impliceert dat als iemand met deze visie een overtreding begaat, dan
    * Biecht hij deze snel op aan de Leraar of aan wijze medebroeders in het heilige leven
    * Als hij dat gedaan heeft, beheerst hij zich in de toekomst.
  5. Hij houdt permanent zijn training in deugdzaamheid, de hogere geestestoestanden en inzicht in de gaten; terwijl hij ook druk bezig kan zijn met allerlei taken om het werk en zijn medebroeders te dienen. Net zoals een koe die een jong kalf heeft; zij kan zowel grazen als ook continu haar kalf in de gaten kan houden.
  6. Wanneer de dharma en vinaya onderwezen worden, luistert hij met volle aandacht. Door zich met heel zijn geest erop te concentreren onderzoekt hij de essentie ervan en begrijpt deze goed.
  7. Enthousiast luistert hij naar de uitleg van de dharma en vinaya, en ervaart hij de vreugde die met dezen verbonden is.

 

De lijst is minder vaak in de soetra’s voorkomend dan de harmonie bevorderende factoren, en m.i. ook iets minder direct inspirerend. Wel opvallend is karakteristiek 4: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Boeddha hiermee een (metta-volle) steek onder water wilde geven naar alle Kosambi-monniken. Zowel degene die een kleine onachtzaamheid begaan had (en niet al te spontaan opbiechtte) als de hele goegemeente die elkaar met bitse woorden bestookte.

Eindstand

Tja, de vraag blijft natuurlijk of wij hedendaagse volgelingen ontvankelijker zijn dan deze heethoofdige monniken. Zo op het eerste gezicht zijn de adviezen van Boeddha niet per se moeilijk, maar het dhammapada-stukje “Vriendelijkheid stilt vijandigheid” dat we aan deze episode te danken hebben, is soms best weerbarstig. Dus kijk de komende tijd goed om je heen naar hoe zusters en broeders in welke setting dan ook naar jou toe communiceren, en hoe je daar zelf op reageert. Wees vriendelijk, vermijd rigiditeit, volg de geest van de adviezen van Boeddha en blijf je eigen emoties en motivatie onderzoeken. Alleen zo vermijd je hedendaagse mini-Kosambi ’s!

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Boeddhistisch leven, Geluk Tags: dharma, haat, harmonie, heethoofdige monniken, Kosambi, metta, spraak, Vinaya, wrok

Lees ook:

  1. Boeken – Een kalme geest
  2. Ruzie in de sangha van Kosambi (deel 2)
  3. Positiviteit als dharma-oefening: De geest
  4. Positiviteit als Dharma-oefening: Lichaam

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
27 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
27 mrt 23
28 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
28 mrt 23
28 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
28 mrt 23
Rotterdam
29 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
29 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Wereldwijd blinddoeken wetenschappers standbeelden en eisen klimaatactie
    • Guy – De aandacht van satipatthana (2)
    • Ludo – Eén
    • Bhutan: ‘Bruto Nationaal Ongeluk voor 140.000 verzwegen vluchtelingen’
    • Het verkennen van Bhutans spirituele erfgoed, boeddhistische tradities

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens