• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boekbespreking » Boeken – Een kalme geest

Boeken – Een kalme geest

27 oktober 2020 door Erik Hoogcarspel

Dit boek getiteld “Een kalme geest” gaat over meditatie, het is voor mensen die vinden dat meditatie niets voor hen is. Ik heb vaak meegemaakt dat als het gesprek gaat over meditatie, iemand zegt: “meditatie is niets voor mij, ik heb het geprobeerd, maar na 5 minuten werd gek”. Vaak wordt daarbij nog een gebaar gemaakt waarbij de handen naar buiten worden gericht met de palmen naar boven en wijsvinger en duim cirkeltje vormen. Net zoals Amerikanen denken dat alle Hollanders op klompen lopen, denken de meeste mensen blijkbaar dat je van mediteren kramp in je handen moet krijgen. Gelukkig wordt dit misverstand in dit boek op een hele de vriendelijke en begrijpelijke manier rechtgezet.

Shoukei Matsumoto

De schrijver is een monnik die in de boeddhistische tempel in Tokio woont, al is hij de laatste tijd veel op reis. Hij heeft literatuur en management gestudeerd. In de tempel waar hij woont heeft hij ooit een aantal projecten opgezet, zoals een tempelcafé en een cursus management voor monniken. In 2013 werd hij voorgedragen als lid van het Young Global Leaders from World Economic Forum en in 2019 werd hij benoemd als lid van het Global Future Councils from World Economic Forum. Zijn kennis van de essentie van het boeddhisme heeft hem veel geholpen en hij heeft in totaal vijf boeken geschreven om deze kennis te delen met een breed publiek. In februari 2019 kwam onder de titel “Veeg je zorgen weg” de Nederlandse vertaling uit van zijn boek “A Monk’s Guide to a Clean House and Mind” dat in 20 talen is vertaald. In zijn nieuwe boek, dat in 15 talen is vertaald, laat hij zien hoe belangrijk het is om af en toe een pas op de plaats te maken.

De stem van de stilte

Waarom vinden vele mensen het zo moeilijk om te mediteren? Waar komt al die onrust toch vandaan? Volgens Matsumoto is een belangrijke oorzaak het gebrek aan stilte. De meesten van ons worden voortdurend aan geluid blootgesteld en ik zou er nog aan toe willen voegen, niet het soort geluid waar je rustig van wordt. Wat is daar nu zo erg aan, afleiding werkt toch ontspannend? Matsumoto betoogt dat al deze afleiding in feite storend werkt en weer storende gedachten oproept. Uiteindelijk raken we de regie en controle over onze geest kwijt en gaat deze zich gedragen als een klasje schoolkinderen waarvan de leraar afwezig is. Het gevolg is dat we bij alles wat we doen steeds weer worden afgeleid en dat we fouten maken en steeds minder voor elkaar krijgen. Dit leidt weer tot gevoelens van neerslachtigheid en frustratie.

Als manier om weer wat orde in je hoofd te krijgen stelt hij voor het boeddhisme te gebruiken als een soort spiegel. Daarmee bedoelt hij dat we over de adviezen die het boeddhisme geeft gaan nadenken en nagaan of het toch niet erg handig zou zijn als we ons daaraan probeerden te houden. Matsumoto wil helemaal niet dat we volgens regels gaan leven omdat ze van een autoriteit komen, of omdat iedereen dat nu eenmaal doet. Hij wil eigenlijk het liefste dat we daar over nadenken en ons eigen gedrag en gevoelens eens rustig overwegen. Regels zijn volgens hem instrumenten en geen geboden. Een voorwaarde daarbij is echter wel dat je een kalme geest hebt.

Volgens het boeddhisme zijn de drie belangrijkste druktemakers hebzucht, woede en verblindheid. We moeten deze drie weinig kans geven om invloed uitoefenen in ons leven. Dat werkt het best als we onze ervaringen niet interpreteren als dingen om te hebben, om boos over te worden of om te negeren. We zijn vaak wel gewend dit te doen, maar we kunnen deze gewoontes afleren. Langzamerhand leren we dan de dingen te zien zoals ze zijn en niet zoals wij vinden dat ze zouden moeten zijn.

Het is wat het is

Een belangrijke stap is te leren om de wereld te accepteren zoals die is. Dat dit vaak moeilijk is, komt doordat onze aandacht vaak helemaal in beslag wordt genomen door de drie druktemakers. Die krijgen minder kans als we onze kalmte weten te bewaren. We moeten dus proberen om meer kalmte in ons leven te krijgen. We kunnen al beginnen met een paar kleine stappen, zoals momenten van stilte op te zoeken en te leren waarderen. Matsumoto raadt aan om zo’n moment van stilte te gebruiken door je op iets te concentreren. Het helpt daarnaast om je bewust te zijn van je ademhaling en deze te verdiepen. Matsumoto zoekt graag plaatsen op waar de geluiden een zekere harmonie uitdrukken, zoals in de natuur en in tempels. Hij raadt aan om in je eigen huis ook een dergelijke harmonie te creëren. Vervolgens noemt hij nog een groot aantal andere methoden zoals het maken van een pelgrimage, het bijhouden van een dagboek en het lezen en opzeggen van boeddhistische soetra’s. Op dit punt wordt duidelijk dat hij oorspronkelijk voor een Japans publiek heeft geschreven. Hij is ook erg positief over vroeg opstaan en veel en bewust schoonmaken.

Matsumoto toont zich een goede psycholoog. Hij adviseert vele subtiele ingrepen in ons gedrag en in onze levensinstelling die op den duur grote positieve gevolgen kunnen hebben. Hij zit echter niet tegenover zijn lezers met opgeheven vinger maar naast hen, als een goede vriend. Hij is niet bang om zijn onzekerheden te laten merken en illustreert zijn adviezen met eigen ervaringen en anekdotes die hij heeft gehoord. Zo introduceert hij de zelfloosheid niet als een stelling, of een theorie. Hij adviseert alleen om jezelf niet met anderen te vergelijken en te proberen je bewust te worden van waarom je iets doet. Het is volgens hem beter om je te vergissen nadat je er zorgvuldig over heb nagedacht, dan om gelijk te krijgen doordat je hebt gegokt of gedachteloos anderen hebt nagevolgd.

De middenweg

Een van de belangrijkste thema’s waar hij steeds op terugkomt is, het volgen van de middenweg. Dat wil dus zeggen dat je niet gedachteloos regels volgt, maar ze ook niet gedachteloos verwerpt. Het gaat erom over de regels na te denken en ze dan op een integere manier al dan niet na te leven. Het betekent ook dat we bij alles wat we doen met alle andere wezens op de wereld verbonden zijn. Enerzijds heeft ieder mens te maken met zijn eigen omstandigheden, maar anderzijds biedt de boeddhistische traditie veel wijsheid en levenservaring. Je zou kunnen denken dat Matsumoto zich af en toe tegenspreekt, omdat hij soms tegengestelde adviezen geeft. Zo raadt hij aan om je niet strikt aan regels te houden, maar beveelt ze tegelijkertijd aan. Dit heeft alles te maken met zijn middenweg en zijn uitnodiging aan de lezer om tot bewustwording te komen. Daarbij merkt hij wel op dat het nodig is om afstand te nemen van de kapitalistisch ingerichte maatschappij. We hoeven niet per se in een klooster te gaan leven, maar het is wel nodig dat we rust en ruimte in ons eigen leven creëren. De kapitalistische maatschappij probeert ons daar juist vanaf te houden en probeert ons aan te zetten tot een gedachteloze consumptierazernij.

Matsumoto bouwt zijn betoog op uit korte bespiegelingen die echter samen een consistent geheel vormen. Zijn boek is niet een tekst die je snel even leest en vervolgens weglegt. Het is een boek dat je op tafel laat liggen, waar je af en toe even een stukje uit leest en daar dan de rest van de dag over nadenkt. Bovendien is het een lust voor het oog. Op vele bladzijden straalt de harmonie van de natuur je tegemoet in de vorm van eenvoudige maar prachtige aquarelschilderingen. De vertaling is vriendelijk en soepel, en houdt zoveel mogelijk de spreektaal aan. Soms misschien een beetje te veel omdat de vertaler wel erg vaak zijn zinnen met “en” of “maar” laat beginnen. Ik heb een klein foutje gevonden: op bladzijde 151 staat dat de Boeddha op zijn 29e priester werd. Dat is natuurlijk niet waar, de priesters van zijn tijd waren de brahmanen en daar moest hij niets van hebben. Hij werd een religieuze zwerver, een sannyasin, iemand die uit het wereldse leven was gestapt om verlossing te vinden. Mogelijk is dit alleen een vertaalfoutje.

Al met al is dit een prachtig boek, dat vele lezers een bron van troost en verlichting zal zijn tijdens deze donkere dagen van frustratie en op- en afgeslotenheid.

Matsumoto, Shoukei: “Een kalme geest, hoe het boeddhisme helpt om de herrie in je hoofd en om je heen tot rust te brengen”, Altamira, Haarlem 2020, harde kaft, 175 bladzijden. ISBN 978 94 013 0466 5. Prijs € 17,99

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boekbespreking, Geluk, Gezondheid, Japans boeddhisme, meditatie Tags: haat, harmonie, hebzucht, middenweg, natuur, onrust, regie en controle, Shoukei Matsumoto, stilte, storende gedachten, verwarring

Lees ook:

  1. Boeddhisten altijd vredig en sereen?
  2. De wereld gaat aan hebzucht ten onder…
  3. De Boeddha en de klimaatramp (deel 1)
  4. Vier de Dag van de Stilte 2015

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Erik Hoogcarspel

Erik Hoogcarspel studeerde filosofie en Indische talen aan de rijksuniversiteiten in Groningen en Leiden. Hij publiceerde ‘Koken met Filosofie’ en een vertaling van de belangrijkste tekst van Nagarjuna ‘Grondregels van de filosofie van het midden’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het paradijs is de kosmische grap
    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku
    • Tussen veranderlijk en onveranderlijk vind je de deur naar non-dualiteit

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens