• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Positiviteit als dharma-oefening: De geest

Positiviteit als dharma-oefening: De geest

6 november 2020 door Ujukarin

Op  je pad vanuit nitwit-qua-beoefening naar (hopelijk) verlicht wezen, beginnen velen van ons met enige introspectie en meditatie. Zodra daarin wat beweging zit, en je enige ‘interne integratie’ doorleefd hebt, is het makkelijker om andere stukken van het dharmische pad op te pakken. De volgende stap wordt wel eens in de vergaarbak ‘ethiek’ geschoven, maar die term is voor velen niet al te bemoedigend, ik zou het eerder vaardig (of positief) handelen of kusala karma noemen ‘handelen zoals je de inspiratie van de verlichten begrepen hebt’.

En in dit kleine drieluik –vandaag deel een de geest- wil ik je meenemen naar drie voorbeelden van zeer concreet toegepast vaardig handelen conform de eeuwenoude indeling lichaam, spraak en geest. Beginnend met de geest, omdat die weliswaar het moeilijkst te doorgronden en bij te sturen is, maar toch de bron van handelen. Uiteindelijk is niet-vaardig handelen en niet-vaardig spreken namelijk altijd verbonden met de onzuivere stukjes in je eigen geest.

Het voorbeeld komt ditmaal uit de zentraditie, altijd een bron van diep-doorsnijdende waarheden, al hoef je ze niet altijd als letterlijk gebeurde historie te beschouwen.

Een jongeman in Japan had na een goede opleiding met twaalf ambachten en dertien ongelukken en veel feesten zijn hele startkapitaal erdoorheen gejaagd. Hij walgde uiteindelijk zozeer van zichzelf dat hij maar één uitweg zag: naar het dichtstbijzijnde klooster lopen en zich aanmelden als zenmonnik. Het was niet uit totale roeping om monnik te worden, maar het leek een uitweg om tóch nog iets van zijn leven te maken. Zoals de traditie luidt werd hij niet direct binnen gelaten, maar mocht hij een aardige tijd buiten in de kou wachten – misschien wel dagenlang geknield in de sneeuw zittend. Uiteindelijk meldde de abt, een ietwat barse oude man, dat hij binnen op gesprek mocht komen. Het werd een wat eenzijdige conversatie, de jongeman als spraakwaterval-vol-meegemaakte-malheur en de abt vooral zwijgend toehoorder. Maar uiteindelijk vroeg de abt ‘Is er tenminste iets waar je wél goed in bent?’. Na enig nadenken antwoordde de jongeman ‘Nou, ahum, ik kan een beetje schaken.’ De abt vroeg daarna om een zekere monnik erbij te roepen.

De monnik was ook oud, en had tientallen jaren beoefening erop zitten. Vervolgens vroeg de abt om zijn zwaard te laten brengen, en het werd op tafel gelegd naast een schaakbord. De abt zei tegen de jongeman en de oude monnik: ‘Jullie twee gaan nu een potje schaken. Daarna zal ik persoonlijk het hoofd van de verliezer er af hakken met dit zwaard.’ Beiden keken ze de abt aan, het was duidelijk dat hij dit meende. Toch verzette de jongeman het eerste schaakstuk. De oude monnik, die zeker ervaring had, deed een zet. Na een aantal zetten voelde de jongeman het zweet over zijn rug gutsen van de concentratie, het was immers een kwestie van leven en dood. Dus zette hij nog een tandje bij, en slaagde erin het offensief van de monnik te pareren. Hij slaakte een diepe zucht van opluchting en dacht: ‘Dit spel gaat eigenlijk zo slecht nog niet.’ Hij kwam in het offensief en kwam dichtbij een overwinning-met-schaakmat. Ineens keek hij omhoog en aanschouwde het gezicht van de oude, ervaren monnik. De tientallen jaren inspanning, meditatie, opoffering voor het Doel waren echt aan zijn gezicht af te zien – het was dun, tanig en en straalde waardigheid uit.

Toen dacht de jongeman: ‘Maar ik ben tot nu toe een totale nietsnut geweest. Mijn leven is niemand tot dienst. Deze monnik heeft zo’n hoogstaand leven geleid, en nu zal hij moeten sterven.’ Hij werd vervuld door een golf van compassie. Hij voelde zich erg schuldig over het lot van de oude monnik, die simpelweg het bevel van de abt had opgevolgd, zijn uiterste best deed maar nu moest sterven. De compassie voedde de gedachte  dat hij dit niet moest laten gebeuren, en de jongeman deed doelbewust een verkeerde zet. De monnik beantwoordde met enige verbazing en opluchting. Weer deed de jongeman een bewust verkeerde zet, hij zou gaan verliezen.

Plots greep de abt het schaakbord en gooide alle stukken om, en zei: ‘Niemand heeft gewonnen en niemand heeft verloren.’ Toen richtte hij zich tot de jongeman en zei: ‘Je hebt vandaag twee dingen geleerd: concentratie en compassie. Omdat je compassie ervaren hebt, weest welkom als monnik.’,

Je ziet, ook als je leven totale bagger lijkt, dan nog heb je zicht op een lotusbloem-diep-binnenin. De jongeman vond compassie in zijn hart, en dát bracht een opening tot ontwikkeling; hij was zelfs bereid zelf te sterven om het leven van de oude schakende monnik te redden. De abt zag dit begin-van-bodhicitta, en gaf hem een kans. Hiermee zie je dat zuiverheid in je geest het begin kan zijn van zuiver handelen, en dat tussen alle negativiteit altijd wel kansen te vinden zijn!

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Dharma en filosofie Tags: dharma, geest, lichaam, schaken, spraak

Lees ook:

  1. Positiviteit als Dharma-oefening: Lichaam
  2. “Maak een landkaart van je innerlijke leven, en dat van anderen”
  3. Zen en de zin van dharmabeoefening- deel een
  4. Boeddha’s adviezen voor harmonie

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 8 juli 2022 - 22 juli 2022
    Zomer Lam Rim cursus
  • 10 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 11 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 12 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 12 juli 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Polarisatie

Rob van Boven en Luuk Mur - 6 juli 2022

Kan het zo zijn dat we met dit kabinet een dictatuur hebben zonder dat we het doorhebben? Is onze democratie slechts een sprookje waar we nog in geloven? Of zitten we nog in een proces dat dit kabinet bezig is onze democratie stuk te maken?

Boekbespreking – Edel Maex: Het kan anders. Naar een ommekeer in ons denken en doen.

Erik Hoogcarspel - 6 juli 2022

Het centrale thema van het boek zou “ommekeer” moeten zijn. Dit wekt verwachtingen, die ik echter niet vervuld zie.

‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’

Kees Moerbeek - 3 juli 2022

Blasfemie kan een uiting van macht zijn, omdat hij die kwetst macht heeft over diegene (datgene) die wordt gekwetst. Hierbij komt superioriteit om de hoek kijken. De gekwetste gelovige is de enige die echter de macht van de blasfemist over hem kan opheffen door diens spot simpelweg te negeren.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Verlichting is geen koe
  • Het jaar 2022 – dag 186 – gerardcox
  • Dalai Lama (87) – ‘Tibetanen hebben de waarheid aan hun kant’
  • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
  • Extinction Rebellion blokkeert A12 – politie treedt meteen op

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens