• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Positiviteit als dharma-oefening: De geest

Positiviteit als dharma-oefening: De geest

6 november 2020 door Ujukarin

Op  je pad vanuit nitwit-qua-beoefening naar (hopelijk) verlicht wezen, beginnen velen van ons met enige introspectie en meditatie. Zodra daarin wat beweging zit, en je enige ‘interne integratie’ doorleefd hebt, is het makkelijker om andere stukken van het dharmische pad op te pakken. De volgende stap wordt wel eens in de vergaarbak ‘ethiek’ geschoven, maar die term is voor velen niet al te bemoedigend, ik zou het eerder vaardig (of positief) handelen of kusala karma noemen ‘handelen zoals je de inspiratie van de verlichten begrepen hebt’.

En in dit kleine drieluik –vandaag deel een de geest- wil ik je meenemen naar drie voorbeelden van zeer concreet toegepast vaardig handelen conform de eeuwenoude indeling lichaam, spraak en geest. Beginnend met de geest, omdat die weliswaar het moeilijkst te doorgronden en bij te sturen is, maar toch de bron van handelen. Uiteindelijk is niet-vaardig handelen en niet-vaardig spreken namelijk altijd verbonden met de onzuivere stukjes in je eigen geest.

Het voorbeeld komt ditmaal uit de zentraditie, altijd een bron van diep-doorsnijdende waarheden, al hoef je ze niet altijd als letterlijk gebeurde historie te beschouwen.

Een jongeman in Japan had na een goede opleiding met twaalf ambachten en dertien ongelukken en veel feesten zijn hele startkapitaal erdoorheen gejaagd. Hij walgde uiteindelijk zozeer van zichzelf dat hij maar één uitweg zag: naar het dichtstbijzijnde klooster lopen en zich aanmelden als zenmonnik. Het was niet uit totale roeping om monnik te worden, maar het leek een uitweg om tóch nog iets van zijn leven te maken. Zoals de traditie luidt werd hij niet direct binnen gelaten, maar mocht hij een aardige tijd buiten in de kou wachten – misschien wel dagenlang geknield in de sneeuw zittend. Uiteindelijk meldde de abt, een ietwat barse oude man, dat hij binnen op gesprek mocht komen. Het werd een wat eenzijdige conversatie, de jongeman als spraakwaterval-vol-meegemaakte-malheur en de abt vooral zwijgend toehoorder. Maar uiteindelijk vroeg de abt ‘Is er tenminste iets waar je wél goed in bent?’. Na enig nadenken antwoordde de jongeman ‘Nou, ahum, ik kan een beetje schaken.’ De abt vroeg daarna om een zekere monnik erbij te roepen.

De monnik was ook oud, en had tientallen jaren beoefening erop zitten. Vervolgens vroeg de abt om zijn zwaard te laten brengen, en het werd op tafel gelegd naast een schaakbord. De abt zei tegen de jongeman en de oude monnik: ‘Jullie twee gaan nu een potje schaken. Daarna zal ik persoonlijk het hoofd van de verliezer er af hakken met dit zwaard.’ Beiden keken ze de abt aan, het was duidelijk dat hij dit meende. Toch verzette de jongeman het eerste schaakstuk. De oude monnik, die zeker ervaring had, deed een zet. Na een aantal zetten voelde de jongeman het zweet over zijn rug gutsen van de concentratie, het was immers een kwestie van leven en dood. Dus zette hij nog een tandje bij, en slaagde erin het offensief van de monnik te pareren. Hij slaakte een diepe zucht van opluchting en dacht: ‘Dit spel gaat eigenlijk zo slecht nog niet.’ Hij kwam in het offensief en kwam dichtbij een overwinning-met-schaakmat. Ineens keek hij omhoog en aanschouwde het gezicht van de oude, ervaren monnik. De tientallen jaren inspanning, meditatie, opoffering voor het Doel waren echt aan zijn gezicht af te zien – het was dun, tanig en en straalde waardigheid uit.

Toen dacht de jongeman: ‘Maar ik ben tot nu toe een totale nietsnut geweest. Mijn leven is niemand tot dienst. Deze monnik heeft zo’n hoogstaand leven geleid, en nu zal hij moeten sterven.’ Hij werd vervuld door een golf van compassie. Hij voelde zich erg schuldig over het lot van de oude monnik, die simpelweg het bevel van de abt had opgevolgd, zijn uiterste best deed maar nu moest sterven. De compassie voedde de gedachte  dat hij dit niet moest laten gebeuren, en de jongeman deed doelbewust een verkeerde zet. De monnik beantwoordde met enige verbazing en opluchting. Weer deed de jongeman een bewust verkeerde zet, hij zou gaan verliezen.

Plots greep de abt het schaakbord en gooide alle stukken om, en zei: ‘Niemand heeft gewonnen en niemand heeft verloren.’ Toen richtte hij zich tot de jongeman en zei: ‘Je hebt vandaag twee dingen geleerd: concentratie en compassie. Omdat je compassie ervaren hebt, weest welkom als monnik.’,

Je ziet, ook als je leven totale bagger lijkt, dan nog heb je zicht op een lotusbloem-diep-binnenin. De jongeman vond compassie in zijn hart, en dát bracht een opening tot ontwikkeling; hij was zelfs bereid zelf te sterven om het leven van de oude schakende monnik te redden. De abt zag dit begin-van-bodhicitta, en gaf hem een kans. Hiermee zie je dat zuiverheid in je geest het begin kan zijn van zuiver handelen, en dat tussen alle negativiteit altijd wel kansen te vinden zijn!

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Dharma en filosofie Tags: dharma, geest, lichaam, schaken, spraak

Lees ook:

  1. Positiviteit als Dharma-oefening: Lichaam
  2. “Maak een landkaart van je innerlijke leven, en dat van anderen”
  3. Zen en de zin van dharmabeoefening- deel een
  4. Boeddha’s adviezen voor harmonie

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
06 jun
Zen meditatie en sumi-e
6 jun 23
11 jun
Boeddhisme en Meditatie
11 jun 23
11 jun
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
11 jun 23
11 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
11 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    A-sociale media

    Erik Hoogcarspel - 31 mei 2023

    Als boeddhist kun je Internet misschien als oefening gebruiken. Het is in feite een karikatuur van saṃsāra. De begeerte, de afgunst, de woede, de illusie en de leegte zijn er nog gemakkelijker te begrijpen. Als je het scherm van je mobieltje kunt leren zien als een soort ingewikkelde lamp waar niets gebeurt, kun je misschien ook begrijpen dat de werkelijkheid waarin je leeft een soort openheid is waar echt niets gebeurt.

    De afsluiting van de A12 en het boeddhisme

    Joop Ha Hoek - 30 mei 2023

    Mag je de snelweg A12 een paar uur afsluiten om de mensheid te behoeden voor de ondergang? Is het erg om als automobilist even stilte staan of op die dag de weg te vermijden. Was de Boeddha ook een dwarsligger? Zanger/componist Hans de Booij  schuwde als boeddhist het eenvoudige handwerk niet.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 140 – hippieniks
    • De levenstocht, een visualisatie (1)
    • Inschrijvingen Emoena weer geopend
    • Openbaar tonen van nazisymbolen in Australië strafbaar
    • Rechter spreekt demonstrant XR vrij: ‘Mishandeling en verzet bij aanhouding niet bewezen’

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens