• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Is commercie in meditatieonderricht conform juiste levenswijze?

Is commercie in meditatieonderricht conform juiste levenswijze?

30 augustus 2022 door Adi Ichsan

Jaren geleden is deze vraag reeds naar voren gebracht door bezorgde (theravada) boeddhisten die de commercialisering zagen van boeddhistische meditatietechnieken door westerse meditatieleraren en zich gingen afvragen of het geven van boeddhistische meditatielessen als professie, als een vaste bron van inkomsten, wel gezien kon worden als onderdeel van juiste levenswijze, dus conform de leer van de Boeddha. Bhante Shravasti Dhammika, een Australische theravadamonnik constateerde:

‘Today, some Westerners go to traditional Buddhist countries to learn Dhamma or meditation, they return to their homelands and then charge for teaching what they were taught for free. I really think this is unethical’ [1]

Of deze constatering terecht is of niet hangt geheel samen met wat wij verstaan onder ‘Juiste Levenswijze’. Deze constatering van Bhante Dhammika die in 2010 werd gemaakt, speelde echter al eerder in Nederland en speelt nu nog een belangrijke rol bij de scheiding van de diverse vipassana- en inzicht meditatieleraren.

Laten wij eerst kijken hoe ‘juiste levenswijze’ meestal wordt omschreven. Een gangbare interpretatie is dat het de uitoefening van een eerlijk en heilzaam beroep is, waarbij bij de uitoefening van het beroep geen schade of vernietiging van andere levende wezens tot gevolg heeft. De beschrijving in SN 45.8 is echter concentrisch en laat veel over aan de bewustheid van de lezer zelf:

‘En wat is de juiste levenswijze? Er is een geval wanneer een leerling van de Edelen het oneerlijke levensonderhoud achter zich kan laten, zijn levensonderhoud voorziet met het eerlijke levensonderhoud. Dat is juiste levenswijze.’[2]

Echter verspreid over de Tipitaka kunnen wij duidelijke aanvullingen zien welke beroepen en uitgangspunten als onjuist levensonderhoud wordt gezien. Een blik op de Vanijja Sutta[3] levert een aantal beroepen op die voor leken boeddhisten volgens de sutta verboden zijn:

  1. Handel in wapens.
  2. Handel in mensen (slaven en prostitutie).
  3. Handel in levende wezens voor vleesproductie en slachterij.
  4. Handel in vergif.
  5. Handel in bedwelmende middelen.

 

Verder zijn er nog twee beroepen die door de Boeddha geadviseerd werden om te vermijden vanwege de karma gevolgen: als militair (SN 42.3[4]) en als acteur/actrice (SN 42.2[5]).

Juiste Levenswijze houdt ook in het vermogen om de financiële huishouding goed in evenwicht te houden. In de AN 8.54[6] zegt de Boeddha:

‘Hierin Vyagghapajja, een gezinshoofd die kennis heeft van de baten en de lasten leidt een evenwichtig leven, niet overdreven in uitgaven noch gierig, wetende dat daardoor zijn inkomsten meer dan zijn uitgaven zullen zijn, en niet dat de uitgaven meer dan de inkomsten zullen zijn.’

Juiste Levenswijze houdt dus in dat naast de gekozen heilzame en eerlijke beroepen ook een gebalanceerde instelling in de huishouding wordt gezien als correcte levenswijze, geen uitbundig vertoon van rijkdom, een bewust zicht in de in- en uitstroom van de huishoudelijke kas. Het vermogen om nederig te zijn, gematigd in de uitgaven dan wel gul in het doneren.

Uit het bovenstaande lijkt op ‘t eerste gezicht dat er niets mis mee is om een beroep uit te oefenen als professionele meditatie leraar. Als wij echter verder kijken in de sutta’s dan blijkt dat ook spirituele- en meditatieleraren zijn gebonden aan specifieke eisen van Juiste Levenswijze. In DN 2[7] verbiedt de Boeddha als beroep: de toekomst voorspellen; het afdwingen van het lot door offers; spreuken uitspreken om onzichtbare wezens te kunnen beheersen enz. Daardoor vallen een scala van ‘spirituele beroepen’ zoals astrologie; numerologie, handlezen magische bescherming enz. onder de nummer onheilzaam levensonderhoud.

Als de Boeddha het aanbieden van ‘bovennatuurlijke’ diensten als beroep afwees dan zou logischerwijs hetzelfde van toepassing zijn op het aanbieden van spiritualiteit tegen geld. Dhamma als waar op de markt van vraag en aanbod. De bevestiging is dan ook te zien in Ud 6.2[8] waarbij de Boeddha, nadat Koning Pasenadi hem vroeg over het gedrag van zijn spionnen die vermomd waren als asceten, zei:

Men moet niet overal inspanningen maken,
moet niet andermans huurling worden,
niet afhankelijk van een ander leven,
moet niet als een handelaar in de Dhamma zijn.

In SN 3.11[9] werd dit laatste couplet vervangen door een passage die duidelijker aangeeft om wat voor soort personen dit gaat:

Ze zijn overal in deze wereld,
volledig verborgen:
onrein van binnen,
mooi van buiten.

Het handelen in de dhamma als koopwaar valt dus volgens de sutta’s duidelijk buiten de grenzen van Juiste Levenswijze. Daarbij is er voor een boeddhist ook nog een morele reden om de verkregen dhamma niet als koopwaar aan te bieden, maar dit kosteloos te verspreiden ter vermeerdering van het geluk van alle levende wezens. Dhp 354 zegt:

‘sabba danang dhamma danang cinnati’

Van alle donaties is het doneren van Dhamma het hoogst.

Een meditatieleraar die meditatieles geeft tegen betaling berooft zichzelf van de mogelijkheid om de hoogste verdiensten (Pali: puñña) te realiseren. Het getuigt van verkeerde visie (Pali: ditthi);  onvolledigheid in de zuivering van de geest; en onrijpe vipassana inzichten. Je zou je kunnen afvragen of ze wel de juiste personen zijn om vipassana onderricht te mogen geven. Commercie in meditatie heeft geen plaats in Juiste Levenswijze, althans niet in boeddhistisch meditatieonderricht en in het bijzonder bij vipassana onderricht.

Wat zou dan een oplossing kunnen zijn voor leken meditatie leraren die geen onderdeel meer uitmaken van een sangha van monniken/nonnen? De meditatieleraren die geen pij dragen, of hun pij hebben afgedaan in de loop der jaren, moeten een regulier (heilzaam) beroep kiezen in de maatschappij en in hun levensonderhoud voorzien met een niet op spiritualiteit gebaseerd beroep. Deze leraren kunnen dan in hun vrije tijd de dhamma kosteloos doneren aan de yogi’s die behoeftig zijn. Als zij goed in de verspreiding van de Boeddha dhamma zijn zullen zij vanzelf goed bedoelde donaties ontvangen. Voor deze leraren zijn de morele verdiensten vaak hoger dan van doorsnee monniken omdat zij de 5 en de 8 leefregels buiten een beschermde omgeving moeten praktiseren, en de Sasana Boeddha dhamma moeten hooghouden in een omgeving waarbij bijna alle waarden en normen tegenovergesteld zijn met wat zij hooghouden. In de dhamma is er geen plaats voor conformisme met de wereld.

Het zijn juist deze morele verdiensten, die er voor zorgen dat een wereldse persoon (pali: puttujana) een edele persoon (pali: ariya pugala) zou kunnen worden; een stroomwinnaar een eenmalig terugkerende; van een eenmalig terugkerende naar een niet terugkerende; en van een niet terugkerende naar een volledig bevrijde. Vandaar is commercie in vipassana onderricht niet alleen niet passend en niet conform de Juiste Levenswijze, maar ook onnodig want wat je er voor terugkrijgt is de volledige bevrijding. Het ongeconditioneerd geluk.

Abbreviaties:

AN         Anggutara Nikaya
DN         Digha Nikaya
SN          Samyutta Nikaya
Ud          Udana
Dhp       Dhammapada
[1] Dhammika, blogspot.com, Zaterdag, maart 27, 2010.
[1] Magga-vibhanga Sutta, vert. Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[1] AN 5.177 Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[1] Yodhajiva Sutta.
[1] Talaputa Sutta.
[1] Dighajanu Sutta.
Samaññaphala Sutta.
Paṭisalla Sutta, vert. Bhikkhu Thanissaro, door mij vertaald uit het Engels.
Thanisaro Bhikkhu, ‘Udana’, 2012, p. 94, door mij vertaald uit het Engels.
[1] Dhammika, blogspot.com, Zaterdag, maart 27, 2010.
[2] Magga-vibhanga Sutta, vert. Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[3] AN 5.177 Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[4] Yodhajiva Sutta.
[5] Talaputa Sutta.
[6] Dighajanu Sutta.
[7] Samaññaphala Sutta.
[8] Paṭisalla Sutta, vert. Bhikkhu Thanissaro, door mij vertaald uit het Engels.
[9] Thanisaro Bhikkhu, ‘Udana’, 2012, p. 94, door mij vertaald uit het Engels.

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Gezondheid, meditatie, Onderwijs Tags: betaling, geld, inkomen, leraar, meditatie

Lees ook:

  1. Mediteren met elektronica – Kan technologie een meditatieleraar vervangen?
  2. Wat is meditatie?
  3. Je pijn omarmen in meditatie
  4. Imagining the blue light – lessen van Sri Kumaré

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Adi Ichsan

Dhammuttamo (Adi Ichsan, geb.1950), Theravada Vipassana leraar in de methode van Phra Acharn Promacharn Sirimanggalo binnen de traditie van Mahasi Sayadaw, de methode van Phrakru Sobhin Namto en upasika Acharn Naeb Mahaniranonda. Praktiseert Vipassana sinds 1997. Als leraar bekrachtigd door Pra Acharn Yutthadhammo in 2005 te Wat Prathat Doi Suthep, Chiang Mai. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen
    • Je kunt niet gezond zijn op een zieke planeet
    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.