De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

De betreffende Veilig Thuis organisatie verkeerde in die periode zelf in crisis. Een ZZP-er werd ingehuurd om het onderzoek uit te voeren. Na gesprekken met vader en de kinderen, die inmiddels 10 en 9 jaar oud zijn, komt ze tot de conclusie, na gesprekken met vader, dat moeder de kinderen psychisch mishandelt. Later wordt duidelijk dat hier helemaal nooit sprake van geweest is, maar dat is in deze fase nog niet bekend. Vader houdt vervolgens met medeweten van de Veilig Thuis onderzoekster zijn zoon bij zich, dit tegen de beschikking van de Kinderrechter in. Moeder gaat naar de politie, maar ze mag geen aangifte doen van de politie. Later zal de politie verklaren dat ze volkomen op het verkeerde been gezet zijn door Veilig Thuis en bieden ze hun diepe excuses aan. Voor de politie is het niet de eerste keer dat ze misleidt zijn door de Jeugdbeschermingsketen. Ze hebben zelfs een keer een kind uit huis gehaald, omdat er een beschikking zou zijn van de kinderrechter, maar die bleek er achteraf helemaal niet te zijn.

Moeder gaat na het weekend naar school, om met haar zoon te praten. Hij hoort tenslotte weer bij haar te verblijven. Ze stelt de Veilig Thuis onderzoekster hiervan op de hoogte, maar zij wil dat voorkomen en op het moment dat moeder op school aankomt, staan er meerdere politieauto’s klaar om te voorkomen dat het uit de hand loopt. Ook de nieuwe vriendin van vader staat op het schoolplein en maakt een hoop stennis. Moeder, een zachte, zorgzame en te weinig weerbare vrouw krijgt van haar ex-man en de Veilig Thuis onderzoekster de schuld van het incident. Getuigen, onder wie de leiding van de school, hebben echter gezien dat het niet deze moeder was die moeilijkheden veroorzaakte, maar juist de nieuwe vriendin van vader. Ook de dochter wordt door vader bij zich gehouden. De kinderen zijn er inmiddels van overtuigd dat hun moeder hun mishandelde, want hun vader zegt dat en er was zelfs politie nodig om moeder tegen te houden, denken ze. Veilig Thuis benadrukte dit ook nog.

Moeder heeft inmiddels een vertrouwenspersoon die wel assertief is. Na veel mislukte pogingen tot contact krijgt ze uiteindelijk de manager van Veilig Thuis aan de telefoon. Het is een interim. Er komt een gesprek met de betrokken gedragswetenschapper en deze interim. De gedragswetenschapper stelt dat alles buiten haar omgegaan is. Ook zij bieden hun diepe verontschuldigingen aan, het onderzoek was inderdaad heel slecht en eenzijdig, ze willen alles wel doen om de schade waar mogelijk te herstellen.

De kinderen wonen bij vader en moeder heeft inmiddels al ruim een jaar geen enkel contact meer met ze. De kinderen zijn ervan overtuigd dat moeder hun mishandeld heeft. Hoe dat is gebeurd weten ze niet. De Gezinsvoogd zegt niets te kunnen doen voor moeder, omdat de kinderen niet meer met haar om willen gaan. In een overleg met een betrokken onderzoeker van de Raad voor de Kinderbescherming, de gedragswetenschapper van Veilig Thuis, de gezinsvoogd en verschillende professionals van de vrijwillige hulpverlening komt men tot de conclusie dat er niets aan de situatie te doen valt en dat het nu het beste is om de kinderen rust te gunnen en moeder moet de kinderen loslaten en zelf in therapie gaan om de verwerking te regelen.

Dit standpunt, rust als hoogste goed, ook al is het schijnrust, vinden we absurd en een hulpverlener onwaardig. Het is een schijnrust, omdat kinderen gedrukt worden in een loyaliteitsconflict. Een kind houdt van nature van beide ouders en deze kinderen is het nu verboden zich aangetrokken te voelen tot hun moeder. Liefde voor moeder is verkeerd, want moeder is slecht, leren ze zo. Om nu een goed kind te zijn, moeten ze de verbinding met moeder ontkennen. Wat voor een innerlijke rust geeft dat, afgezien van het feit dat de kinderen een leugen wordt voorgehouden? Dit moet verscheurend zijn voor ze en dat moeten ze nu ook buiten hun bewustzijn houden. Als ik me toch niet goed voel, dat is er kennelijk iets mis met mij, want de situatie is zogenaamd goed.

Het is onze mening dat het goed is als een kind leert dat het alles mag voelen, wat er in hem of haar te voelen is. Of het nu gaat over onrust, pijn, boosheid, angst, verdriet, enthousiasme of rust. Gevoelens hebben een signaalfunctie en kinderen moet geleerd worden ernaar te luisteren en ze serieus te nemen, zodat ze ernaar kunnen handelen. De beschreven situatie is geen omstandigheid van rust voor deze kinderen. Wat deze kinderen voelen in hun situatie moet door volwassenen gesignaleerd worden en serieus genomen worden. Ze dienen ook niet alleen te zijn met hun gevoelens. Hun gevoelens zouden door volwassenen met compassie ontmoet moeten worden. Hun ervaren spanning in deze situatie dient opgemerkt te worden, zodat de volwassenen deze kinderen leren hun gevoelens te vertrouwen. Mogen voelen wat er te voelen is, met volwassenen als veilige haven, geeft uiteindelijk rust.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.