• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » De verrassende evolutionaire voordelen van het celibaat

De verrassende evolutionaire voordelen van het celibaat

22 juni 2022 door gastauteur

Waarom zou iemand lid worden van een instelling die hem de mogelijkheid van een gezinsleven ontneemt en verplicht celibatair te zijn? Voortplanting is tenslotte de kern van de evolutie die ons heeft gevormd. Toch eisen veel religieuze instellingen over de hele wereld precies dit. Door deze praktijk vragen antropologen zich af hoe het celibaat überhaupt kon ontstaan.

Sommigen hebben gesuggereerd dat praktijken die voor individuen belangrijk  zijn, zoals nooit kinderen krijgen, toch kunnen ontstaan wanneer mensen zich blindelings conformeren aan normen die een groep ten goede komen – samenwerking is immers een andere hoeksteen van de menselijke evolutie. Anderen hebben betoogd dat mensen uiteindelijk religieuze (of andere) instellingen oprichten omdat dat hun eigen egoïstische of familiebelangen dient, en degenen die daar niet aan meedoen afwijzen.

Een nieuwe studie door Ruth Mace – hoogleraar antropologie, UCL en Alberto Micheletti, wetenschappelijk onderzoeker, UCL, gepubliceerd in Royal Society Proceedings en uitgevoerd in West-China, pakt deze fundamentele vraag aan door het levenslange religieuze celibaat in Tibetaanse boeddhistische kloosters te bestuderen.

Tot voor kort was het gebruikelijk dat sommige Tibetaanse families een van hun jonge zonen naar het plaatselijke klooster stuurden om daar een levenslange celibataire monnik te worden. In het verleden werd tot één op de zeven jongens monnik. Families haalden meestal religieuze motieven aan om een monnik in de familie te hebben. Maar speelden economische en reproductieve overwegingen ook een rol?

De onderzoekers ondervroegen met medewerkers van de Lanzhou Universiteit in China 530 gezinnen in 21 dorpen in het oostelijk deel van het Tibetaanse plateau, in de provincie Gansu, ondervraagd. Zij reconstrueerden familiegenealogieën en verzamelden informatie over de familiegeschiedenis van elke persoon en of een van hun familieleden monnik was.

Deze dorpen worden bewoond door patriarchale Amdo Tibetanen die kuddes yaks en geiten hoeden, en kleine stukjes land bewerken. Rijkdom wordt in deze gemeenschappen over het algemeen via de mannelijke lijn doorgegeven.

Zij ontdekten dat mannen met een broer die monnik was, rijker waren en meer yaks bezaten. Maar er was weinig of geen voordeel voor zusters van monniken. Dat komt waarschijnlijk doordat broers concurreren om ouderlijke middelen, land en vee. Aangezien monniken geen eigendom mogen bezitten, maken de ouders een einde aan dit broederlijke conflict door een van hun zonen naar het klooster te sturen. Eerstgeboren zonen erven over het algemeen het ouderlijk huishouden, terwijl monniken meestal tweede of later geboren zonen zijn.

Verrassend genoeg vonden ze ook dat mannen met een monniksbroeder meer kinderen hadden dan mannen met niet-gezelbroeders; en hun echtgenotes hadden de neiging op jongere leeftijd kinderen te krijgen. Grootouders met een monnikszoon hadden ook meer kleinkinderen, omdat hun niet-celibataire zonen minder of geen concurrentie ondervonden van hun broers. De praktijk om een zoon naar het klooster te sturen is dus verre van kostbaar voor een ouder, maar strookt met de reproductieve belangen van een ouder.

Een wiskundig model van het celibaat

Dit wijst erop dat het celibaat door natuurlijke selectie kan evolueren. Om meer te weten te komen over de details van hoe dit gebeurt, hebben de onderzoekers een wiskundig model gebouwd van de evolutie van het celibaat, waarbij ze de gevolgen hebben bestudeerd van het monnik worden op de evolutionaire fitheid van een man, op die van zijn broers en op die van de andere leden van het dorp. Ze hebben zowel het geval gemodelleerd waarin de beslissing om een jongen naar een klooster te sturen door de ouders wordt genomen, zoals het geval lijkt te zijn in onze veldstudie, als het geval waarin een jongen zijn eigen beslissing neemt.

Monniken die vrijgezel blijven, betekent dat er minder mannen in het dorp zijn die meedingen naar een huwelijk met een vrouw. Maar hoewel alle mannen in het dorp er baat bij hebben als een van hen monnik wordt, bevordert de beslissing van de monnik niet zijn eigen genetische geschiktheid. Daarom zou het celibaat niet moeten evolueren.

Die situatie verandert echter als het hebben van een broer die monnik is mannen rijker maakt en daardoor meer concurrerend op de huwelijksmarkt. Het religieus celibaat kan nu evolueren door natuurlijke selectie omdat, terwijl de monnik geen kinderen krijgt, hij zijn broers helpt om er meer te krijgen. Maar belangrijk is dat als de keuze om monnik te worden aan de jongen zelf wordt overgelaten, het waarschijnlijk zeldzaam zal blijven – vanuit een individueel perspectief is het niet erg voordelig.

In het model laten de onderzoekers zien dat het celibaat alleen veel gebruikelijker wordt als het de ouders zijn die beslissen dat het moet gebeuren. Ouders worden beter van al hun kinderen, dus zullen ze er een naar het klooster sturen, zolang er een voordeel is voor de anderen. Het feit dat jongens op jonge leeftijd naar het klooster werden gestuurd, met veel feestelijkheden, en met schande werden geconfronteerd als zij hun rol later opgaven, wijst op een culturele praktijk die door de belangen van de ouders werd gevormd.

Dit model zou mogelijk ook de evolutie van andere vormen van ouderlijk favoritisme in andere culturele contexten kunnen verduidelijken – zelfs kindermoord. En een soortgelijk kader zou kunnen verklaren waarom vrouwelijke celibatairen (nonnen) zeldzaam zijn in patriarchale samenlevingen zoals Tibet, maar wellicht vaker voorkomen in samenlevingen waar vrouwen meer met elkaar concurreren – bijvoorbeeld waar zij meer erfrecht hebben (zoals in delen van Europa).

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Economie, Geluk, Opmerkelijk, Tibetaans boeddhisme Tags: celibaat, gezin, kinderen, monniken, rijkdom

Lees ook:

  1. Dankbaarheid – Boeddhistische monniken bieden Australische brandweerlieden gratis massages aan
  2. Bhutan – Waarom worden kleine jongens boeddhistische monnik?
  3. Tweespraak – Psychotherapeut Rob van Boven en psycholoog Luuk Mur praten over …ze verkloten je, je pa en ma
  4. Isabella van Vliet over misbruik binnen Shambhala – ‘ik zal niet langer zwijgen’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 5 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 5 juli 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 6 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’

Kees Moerbeek - 3 juli 2022

Blasfemie kan een uiting van macht zijn, omdat hij die kwetst macht heeft over diegene (datgene) die wordt gekwetst. Hierbij komt superioriteit om de hoek kijken. De gekwetste gelovige is de enige die echter de macht van de blasfemist over hem kan opheffen door diens spot simpelweg te negeren.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Verlichting is de kous op je kop
  • ‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’
  • Guy – Het begrijpen van de ware aard van de dingen
  • Ludo – Zijn
  • Taigu – De lijn en de cirkel

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens