Op zaterdag 29 februari 2020 opent de Sven de Langen, wethouder volksgezondheid, zorg, ouderen en sport gemeente Rotterdam, hospice de Liefde aan de Kapelburg 298 in Rotterdam Zuidwijk.
Edith Weijnen, bestuursvoorzitter, Ernst Kleisterlee, initiatiefnemer, Irene Bakker, zenleraar en internationaal deskundige stervensbegeleiding voeren het woord.
BD-redacteur Nicole Mulders schreef in maart 2019 een artikel over de oprichting en totstandkoming van het hospice.
‘Hospice de Liefde werkt vanuit boeddhistische inspiratie’‘Partir, c’est mourir un peu’ is de slogan waar de site van Ernst Kleisterlee mee opent. Kleisterlee is initiatiefnemer en bestuurslid van Hospice de Liefde in Rotterdam. Een hospice waarin iedereen welkom is. ‘Dat zou Boeddha ook gewild hebben.’ Ook vrijwilligers van alle achtergronden zijn van harte welkom!
‘Wat we hier gaan doen, is mensen helpen afscheid te nemen. We stellen ons in dienst van hen tijdens het sterven. Veel mensen ervaren de dood als de meest ingrijpende verlieservaring in hun leven. Wij willen hen helpen daarmee om te gaan.’ Vanaf 1 oktober zal de hospice plaats bieden aan zes gasten, waarvan de verwachting is dat ze binnen drie tot zes maanden zullen sterven. ‘Mensen kiezen voor een hospice als ze uitbehandeld zijn. Het is voor hen lastig thuis te sterven (bijvoorbeeld omdat iemand drie hoog woont, of geen mantelzorg meer heeft) en ze willen liever niet in een verpleeghuis verblijven… ‘Vreemde term eigenlijk, ‘uitbehandeld zijn’’, merkt Kleisterlee terzijde op, ‘mensen hebben aandacht nodig tot hun laatste ademtocht…’
Loslaten
De missie van Hospice de Liefde is mensen in de hospice helpen los te laten ‘op een manier die bij hen past: we dringen niets op, zijn alleen maar dienstbaar.’ Hoe meer men loslaat, hoe minder men lijdt, is zijn stellige overtuiging. Wanneer er nog veel onafgemaakte zaken liggen, bijvoorbeeld een conflict in de familie, dan is het veel moeilijker om afscheid te nemen, en lijden we meer in de aanloop naar ons sterven, zo stelt hij.
Zijn katholieke vader was een voorbeeld voor hem. En stond, ondanks zijn christelijke geloofsovertuiging, volledig achter de plannen van zijn zoon een boeddhistisch hospice te beginnen: ‘de wens lijden te verzachten verbindt alle mensen’.
Het idee om een boeddhistische hospice te starten, ligt in een persoonlijke ervaring van Kleisterlee. Zijn jongere broer Radboud stierf jaren terug na een ziekbed ‘op een manier die ik niemand toewens.’ Uiteindelijk kon hij door een verlamming alleen nog zijn ogen bewegen. De klinische begeleiding in het ziekenhuis verliep prima, maar tijdens zijn sterven wist ook het medisch personeel zich geen raad met zijn gevoelens van rouw en verlies. ‘Het ontbrak hen aan (tijd voor) empathie. Mijn broer werd nooit getroost.’ Daar ontstond het idee om een hospice te starten waar het aan warmte niet zou ontbreken. Een paar jaar eerder was Kleisterlee boeddhist geworden, dus het idee voor een boeddhistisch hospice was geboren.
Boeddhistische technieken
Vrijwilligers wordt tijdens hun intake gevraagd naar hun houding tegenover de dood. ‘Dan merk je dat er een groep is die daar liever niet over praat en een groep die dat wel graag doet. Logischerwijs is de tweede groep geschikter om hier te werken.’
Vrijwilligers wordt tal van – op mindfulness gebaseerde- technieken aangeleerd over compassie, empathie en openheid. Zo’n 130 personen zijn inmiddels opgeleid en zijn door het hele land werkzaam. Ook in hospice de Liefde.
Het boeddhisme loopt vanzelfsprekend als een rode draad door het hospice heen. Zonder er te veel de nadruk op te leggen. Dat geldt ook voor het leven van Kleisterlee. Hij is boeddhist volgens de Tibetaanse Vajrayana-traditie. ‘We lijden omdat we ons niet kunnen neerleggen bij vergankelijkheid. Volgens het boeddhisme kunnen we het lijden verzachten en zelfs opheffen.’ Persoonlijke reïncarnatie is echter iets waar hij niet in gelooft. ‘Ik heb dan ook geen idee of dat het lijden minder maakt.’ Verbinding is wel een thema dat bij de hospice, en bij de visie van Kleisterlee past. ‘Hoe meer verbinding onze gasten ervaren met de stroom van het leven die nooit begonnen is en nooit eindigt, hoe makkelijker ze kunnen loslaten. En in alle rust kunnen sterven.’
Boerderij De Kapelburg in Rotterdam is een Rijksmonument dat door de Stichting Volkskracht Historische Monumenten beschikbaar is gesteld aan Hospice de Liefde. De schitterende boerderij met een riet gedekt dak stamt uit 1717. Na een interne verbouwing en nieuwbouw bestaat Hospice de Liefde uit zes kamers, gemeenschappelijke ruimten, logeerkamers en een keuken.
Rafael zegt
? een prachtig initiatief