• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Piet van Leeuwen, hospice-arts: ‘Sterven is vertrouwen’

3 februari 2020 door de redactie

Piet van Leeuwen was de afgelopen 18 jaar werkzaam als hospice-arts. In die functie leerde hij veel aspecten van het stervensproces kennen. Onlangs vertelde hij daar meer over in een lezing bij het Zen Centrum Amsterdam.

Piet, wat bracht je werk als hospice-arts je?

Dood gaan is een mysterie, net zo groot als geboren worden. Twee grote geheimen die toch slechts één zijn, zoals Carl Jung dat onder woorden bracht. Op het grensvlak tussen leven en dood wemelt het van de existentiële vragen. ‘Wat is dit, waar gaat dit over? Wie ben ik? Wat is leven’? Vragen die mensen ten diepste met elkaar delen. Ik heb het fijn gevonden om als hospita-arts dichtbij die vragen te mogen werken, zoekend naar een balans tussen doen en laten. Met steeds meer tevredenheid en dankbaarheid over hoe je elkaar juist kunt helpen door te laten.

De verhalen waar jij in jouw werk getuige van was, bevatten vaak elementen van ondraaglijk lijden. Waar uit dat ondraaglijke zich in?

In grote lijnen komt het lijden in de laatste fase overeen met ons gewone, alledaagse lijden. ‘Waarom overkomt mij dit? Waarom gaat het niet zoals ik wil? Ik wil die pijn niet, niet voor mezelf en niet voor mijn naasten. Kan ik dit wel dragen zonder mezelf te verliezen? Kan ik nog van mezelf houden nu ik er zo bij lig? Kunnen anderen nu nog van me houden? Is het vol te houden?’. Veel ik-vragen. Behalve de laatste, terwijl die misschien wel de sleutel is. Want daarvoor geldt: adem in, adem uit.

Kunnen anderen nu nog van me houden nu ik er zo bij lig, zeg je. De angst om niet langer geliefd te zijn als men zo verzwakt is?

Het draait inderdaad, ook in dit verband, om liefde. Liefde kunnen geven en liefde kunnen ontvangen. De enige hindernis hierbij is het gevoel dat je over jezelf hebt. ‘Ben ik het wel waard? Heb ik het wel goed gedaan? Ben ik nu niet alleen nog maar een last voor anderen? Heb ik wel genoeg gegeven?’ De antwoorden lossen zich niet alleen op dankzij de aanwezigheid van de mensen die jou trouw zijn gebleven, maar ook danzij het feit dat de loodzware rugzak met al die bevangen ik-vragen die een mens met zich meetorst als vanzelf van iemand afglijdt tijdens het sterfbed en iemand ‘volledig horizontaal wordt’. Belastende en uitputtende kanten van het ego smelten weg en je voelt je meer en meer een nietig onderdeeltje van een groot, zelfloos geheel.

‘Sterven is vertrouwen’ was de titel van jouw lezing. Kun je dat uitleggen?

Het leuke is dat dat niet uit te leggen is. Het gaat immers om blind vertrouwen. Het komt neer op Nico Tydemans lijfspreuk: dansen in het donker. Zowel voor, tijdens als na dit leven.

Tijdens je lezing bij Zen Centrum Amsterdam brak je een lans voor ‘praktische spiritualiteit’. Wat bedoel je daarmee?

Ik ben me steeds meer bewust geworden dat ons handelend vermogen ons grootste kapitaal is, ook als het gaat om anderen te helpen. Gewoon dus door te handelen. Praktische hulp is spirituele hulp. We lijken in het rijke Westen soms te vergeten dat we dat nog het meeste van elkaar nodig hebben bij ons naakte bestaan. Heel gewoon, doodgewoon, heel praktisch en dus niet iets heiligs zoals een begrip als ‘stervensbegeleiding’ zou kunnen suggereren. Hulp zit meer in wat er uit je handen komt en dan uit je hoofd. Ons hoofd heeft weinig weerstand tegen de helpersziekte. Een ziekte waar ik zelf ook nog heel wat kenmerken van bezit. Maar dankzij het boek ‘Vertrouwd met de dood’ van Merill Collet die vier jaar lang full-time mensen heeft verzorgd in het Zen-boeddhistisch hospice in San Francisco, ken ik de symptomen (behoefte om steeds iets te doen voor de patiënt, het geloof dat altruisme goed is voor je, een gevoel van spirituele superioriteit, altijd willen geven en nooit ontvangen) inmiddels uit mijn hoofd en is genezing niet uitgesloten. Zijn boek is in essentie vooral een praktische handleiding met betrekking tot (thuis) sterven. Een spiritueel boek ten top.

Hoe heeft het zenboeddhisme jou in je werk geholpen? Hoe helpt het je nu?

Ik ben heel dankbaar voor de boeddhistische wijsheid dat het leven dukkha is. Leven is lijden. Dat is, in verhouding tot mijzelf en tot de mensen met wie ik als arts te maken had een heel geruststellende gedachte. Het werkt, vreemd genoeg, lijdenverlichtend. Meer dan welke pil dan ook. Een wonderschone koan.

Dit interview verscheen eerder op de website van Zen Centrum Amsterdam.

 

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Interviews Tags: arts, blind vertrouwen, dood, dukkha, Hospice, liefde, Piet van Leeuwen, pil verlichtend, praktische spiritualiteit, sterven, vertrouwen, zen centrum amsterdam

Lees ook:

  1. Hospice De Liefde: Metgezellen, op weg naar de dood
  2. ‘Sterven is te doen’
  3. ‘Mijn beste! Nu begint het bij je te dagen dat je sterft! Je gaat deze wereld verlaten’
  4. Aandacht voor de (eigen) dood

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 21 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 21 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • 22 april 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 25 april 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 25 april 2021
    Boeddhisme in een notendop
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Van de bergen naar de stad

Kees Moerbeek - 18 april 2021

De leiders van het Nieuwe Boeddhisme (shin bukkyō) beweerden dat het Japanse boeddhisme evolutionair de meest geavanceerde vorm was van Boeddha’s leer. Anderen gingen zelfs zover om te beweren dat het zuivere boeddhisme alleen in Japan bewaard is gebleven.

Het zelfgekozen levenseinde

Erik Hoogcarspel - 15 april 2021

Je hoort steeds meer tegenwoordig dat een leven “voltooid” kan zijn, alsof het leven een klus is die je moet klaren. Ik begrijp het gevoel, maar uit de bijna-doodervaringen blijkt dat mensen die op het randje zijn geweest opeens andere opvattingen hebben gekregen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • ‘Gezondheid is het hoogste goed, nirvana het hoogste geluk’
  • Boeken – Religieus atheïsme
  • Animal Rights – Steeds meer proefdieren dood zonder te zijn gebruikt
  • Leven in Thailand – Er is hoop
  • Niet-weten als passe-partout: genade

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens