• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Piet van Leeuwen, hospice-arts: ‘Sterven is vertrouwen’

Piet van Leeuwen, hospice-arts: ‘Sterven is vertrouwen’

3 februari 2020 door de redactie

Piet van Leeuwen was de afgelopen 18 jaar werkzaam als hospice-arts. In die functie leerde hij veel aspecten van het stervensproces kennen. Onlangs vertelde hij daar meer over in een lezing bij het Zen Centrum Amsterdam.

Piet, wat bracht je werk als hospice-arts je?

Dood gaan is een mysterie, net zo groot als geboren worden. Twee grote geheimen die toch slechts één zijn, zoals Carl Jung dat onder woorden bracht. Op het grensvlak tussen leven en dood wemelt het van de existentiële vragen. ‘Wat is dit, waar gaat dit over? Wie ben ik? Wat is leven’? Vragen die mensen ten diepste met elkaar delen. Ik heb het fijn gevonden om als hospita-arts dichtbij die vragen te mogen werken, zoekend naar een balans tussen doen en laten. Met steeds meer tevredenheid en dankbaarheid over hoe je elkaar juist kunt helpen door te laten.

De verhalen waar jij in jouw werk getuige van was, bevatten vaak elementen van ondraaglijk lijden. Waar uit dat ondraaglijke zich in?

In grote lijnen komt het lijden in de laatste fase overeen met ons gewone, alledaagse lijden. ‘Waarom overkomt mij dit? Waarom gaat het niet zoals ik wil? Ik wil die pijn niet, niet voor mezelf en niet voor mijn naasten. Kan ik dit wel dragen zonder mezelf te verliezen? Kan ik nog van mezelf houden nu ik er zo bij lig? Kunnen anderen nu nog van me houden? Is het vol te houden?’. Veel ik-vragen. Behalve de laatste, terwijl die misschien wel de sleutel is. Want daarvoor geldt: adem in, adem uit.

Kunnen anderen nu nog van me houden nu ik er zo bij lig, zeg je. De angst om niet langer geliefd te zijn als men zo verzwakt is?

Het draait inderdaad, ook in dit verband, om liefde. Liefde kunnen geven en liefde kunnen ontvangen. De enige hindernis hierbij is het gevoel dat je over jezelf hebt. ‘Ben ik het wel waard? Heb ik het wel goed gedaan? Ben ik nu niet alleen nog maar een last voor anderen? Heb ik wel genoeg gegeven?’ De antwoorden lossen zich niet alleen op dankzij de aanwezigheid van de mensen die jou trouw zijn gebleven, maar ook danzij het feit dat de loodzware rugzak met al die bevangen ik-vragen die een mens met zich meetorst als vanzelf van iemand afglijdt tijdens het sterfbed en iemand ‘volledig horizontaal wordt’. Belastende en uitputtende kanten van het ego smelten weg en je voelt je meer en meer een nietig onderdeeltje van een groot, zelfloos geheel.

‘Sterven is vertrouwen’ was de titel van jouw lezing. Kun je dat uitleggen?

Het leuke is dat dat niet uit te leggen is. Het gaat immers om blind vertrouwen. Het komt neer op Nico Tydemans lijfspreuk: dansen in het donker. Zowel voor, tijdens als na dit leven.

Tijdens je lezing bij Zen Centrum Amsterdam brak je een lans voor ‘praktische spiritualiteit’. Wat bedoel je daarmee?

Ik ben me steeds meer bewust geworden dat ons handelend vermogen ons grootste kapitaal is, ook als het gaat om anderen te helpen. Gewoon dus door te handelen. Praktische hulp is spirituele hulp. We lijken in het rijke Westen soms te vergeten dat we dat nog het meeste van elkaar nodig hebben bij ons naakte bestaan. Heel gewoon, doodgewoon, heel praktisch en dus niet iets heiligs zoals een begrip als ‘stervensbegeleiding’ zou kunnen suggereren. Hulp zit meer in wat er uit je handen komt en dan uit je hoofd. Ons hoofd heeft weinig weerstand tegen de helpersziekte. Een ziekte waar ik zelf ook nog heel wat kenmerken van bezit. Maar dankzij het boek ‘Vertrouwd met de dood’ van Merill Collet die vier jaar lang full-time mensen heeft verzorgd in het Zen-boeddhistisch hospice in San Francisco, ken ik de symptomen (behoefte om steeds iets te doen voor de patiënt, het geloof dat altruisme goed is voor je, een gevoel van spirituele superioriteit, altijd willen geven en nooit ontvangen) inmiddels uit mijn hoofd en is genezing niet uitgesloten. Zijn boek is in essentie vooral een praktische handleiding met betrekking tot (thuis) sterven. Een spiritueel boek ten top.

Hoe heeft het zenboeddhisme jou in je werk geholpen? Hoe helpt het je nu?

Ik ben heel dankbaar voor de boeddhistische wijsheid dat het leven dukkha is. Leven is lijden. Dat is, in verhouding tot mijzelf en tot de mensen met wie ik als arts te maken had een heel geruststellende gedachte. Het werkt, vreemd genoeg, lijdenverlichtend. Meer dan welke pil dan ook. Een wonderschone koan.

Dit interview verscheen eerder op de website van Zen Centrum Amsterdam.

 

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Interviews Tags: arts, blind vertrouwen, dood, dukkha, Hospice, liefde, Piet van Leeuwen, pil verlichtend, praktische spiritualiteit, sterven, vertrouwen, zen centrum amsterdam

Lees ook:

  1. Hospice De Liefde: Metgezellen, op weg naar de dood
  2. ‘Sterven is te doen’
  3. Aandacht voor de (eigen) dood
  4. Sterven zonder spijt*

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
09 feb
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
9 feb 23
09 feb
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
9 feb 23
11 feb
Introduction session - Retreat Faith in Times of Change
11 feb 23
12 feb
Vervolgcursus boeddhistische psychologie
12 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Het lijden in de wereld

    Taigu - 6 februari 2023

    Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.

    Linkerhemisfeer domineert – een catastrofale weg

    Rob van Boven en Luuk Mur - 6 februari 2023

    We leven steeds meer in een materialistische wereld gericht op nut en macht, met hebzucht als doorlopende achtergrond motivatie. Afleiding is inmiddels vooral een noodzakelijkheid, waardoor het een gevangenis is geworden. Volle brede aandacht voor de natuur, elkaar, de omgeving kunnen we niet meer opbrengen.

    Ashoka – India’s bijna vergeten keizer

    Kees Moerbeek - 5 februari 2023

    De verdiensten van Ashoka (circa 268 – 232 v.o.j.), de derde keizer van het Mauryaanse rijk zijn groot, maar hij was bijna vergeten. De vertaling van zijn inscripties in de 19de eeuw ontrukte hem aan 2.000 jaar vergetelheid. Dit artikel gaat over het boek Mauryan India van de ook internationaal eminente Indiase historicus Irfan Habib en vooral over Ashoka’s inscripties.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Bhikkhu
    • Boeddhisme en hulpverlening
    • Een stomme film over een stom doek; cursus beeldspraak voor non-dualisten
    • Het jaar 2023 – dag 39 – ziekzwakmisselijk (3)
    • Redactiestatuut en redactieformule – pijlers van het BD

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens