Premier Lobsang Sangay van de Tibetaanse regering in ballingschap bezocht eerder deze maand België en voor de eerste maal Nederland. Waar hij ontmoetingen had met Tibetanen en onder meer gesprekken voerde over de verblijfstatus van de Tibetanen in die landen. Op veertien oktober arriveerde Lobsang Sangay in België. Hij kwam uit Praag waar hij als panellid het Forum 2000 voor mensenrechten, maatschappelijke ontwikkelingen en toleranties bijwoonde. Tibetanen begroetten hem met witte khata’s en heetten hem eerbiedig van harte welkom.
België heeft een grote Tibetaanse gemeenschap, zo’n drieduizend Tibetanen, sommige Tibetanen menen zelfs vierduizend , wonen er in dat land. Legaal en illegaal, en dat het merendeel rechtstreeks uit Tibet is gevlucht. Met name in Antwerpen is een grote Tibetaanse gemeenschap, ze wonen dicht bij elkaar in de buurt, zodat ze elkaar kunnen helpen als dat nodig is. Na België staat Zwitserland, wat betreft het aantal Tibetanen in Europa, op de tweede plaats. In Nederland en Spanje, bijvoorbeeld, is de populatie veel kleiner. De verschillende Tibetaanse gemeenschappen, verspreid over de wereld, kunnen gezien worden als Tibetaanse nederzettingen, zoals die zich ook in India hebben gevestigd.
Zeker driehonderd Tibetanen in België ontberen nog een Belgisch paspoort. Lobsang Sangay voerde over de vluchtelingenstatus van zijn landgenoten in Brussel overleg met Thomas Mann, lid van het Europese parlement. Deze vluchtelingen willen graag dat de premier hen helpt bij het verkrijgen van deze status. Hij kwam daar speciaal voor naar Europa. In Deurne, bij Antwerpen, lichtte de premier in het Tibetaans de ongeveer 550 Tibetanen in over de besprekingen die hij had gevoerd.
Na een inleidende speech zei hij met betrekking tot onder andere de illegaliteit waarin zijn landgenoten gevlucht zijn, dat zij rekening moeten houden met de wetten en regels van het land waarin zij zich bevinden. Lobsang Sangay zei bij het vinden van een oplossing afhankelijk te zijn van het begrip en medewerking van de Belgische regering. Hij kon daar geen voorspelling over doen. ‘In heel Europa worden veel asielverzoeken ingediend. In één jaar melden zich ongeveer anderhalf miljoen vluchtelingen. Tegenwoordig laat elk land steeds minder vluchtelingen toe’, zegt de premier.
In feite hebben de Tibetanen geen eigen land en zijn op tragische wijze van elkaar gescheiden. Niet door eigen keuze, maar door Chinees geweld. In totaal zijn er zes miljoen Tibetanen waarvan 97 procent in Tibet leeft en drie procent in de verschillende landen daarbuiten. In Tibet verblijven leven nu meer Chinezen dan Tibetanen, ze worden door Chinezen gedomineerd en zijn vrijwel monddood gemaakt bij het uitdragen van hun standpunten in de Tibetaanse kwestie. Het zijn de Dalai Lama, Tibetaanse politici en internationale groeperingen die aandacht blijven vragen voor de onderdrukking van het Tibetaanse volk.
De premier is al drie jaar dé politiek leider van de zes miljoen Tibetanen, over de hele wereld. Lobsang Sangay is een vriendelijke, zo op het oog bescheiden man. Hoe ziet de agenda eruit van een premier in ballingschap?
Sinds zijn aanstelling heeft hij, behalve in Sikkim, alle Tibetaanse nederzettingen in India, alle Tibetaanse scholen, negentig procent van de kloosters en tachtig procent van de Tibetaanse bejaardentehuizen bezocht. In Noord-Amerika en Europa bracht hij een bezoek aan bijna alle grote Tibetaanse gemeenschappen. De premier is van plan die bezoeken aan zijn volk zoveel mogelijk voort te zetten.
Zijn leven wordt beheerst door een slopend schema, van ‘s ochtends vroeg tot middernacht. Hij reist van stad naar stad, van land naar land. Delhi, Dharmasala, Praag, Brussel, Antwerpen Amsterdam, Barcelona. En in november 2014 gaat hij naar Canada en New Mexico (VS). Zijn gezin in Boston ziet hij amper, want hij is ook nog eens regelmatig in Dharamsala, waar de Tibetaanse regering-in-ballingschap is gevestigd.
De afgelopen drie jaar had hij vooral ontmoetingen met de oudere generatie Tibetanen. Door aandacht aan hen te geven wilde hij hun vertrouwen winnen. De bij de Tibetanen bekende Dalai Lama is geen politiek leider meer en veel Tibetanen in en buiten Tibet moesten aan de nieuwe situatie en aan Lobsang Sangay wennen. Lobsang: ‘Landgenoten vroegen zich af hoe de nieuwe politiek leider het zou doen, sommigen maakten zich zorgen. Dat gevoel is weggenomen. Het is belangrijk de oudere generatie Tibetanen niet te vergeten. Zij hebben immers de vrijheid in Tibet gekend en beseffen dat zij niet meer terug kunnen’.
Support van zijn volk, binnen of buiten Tibet, is belangrijk voor de premier. ‘Het is voor mij geen gemakkelijke baan, ook al denken mensen soms van wel’, zegt de premier.
De premier zei dat andere landen in de wereld het Tibetaans Middenweg-beleid voor vrede steunen, ook de Amerikaanse president Barack Obama staat hierachter. De Chinese schrijver, mensenrechtenactivist en Nobelprijswinnaar 2010 Lui Xiaobo heeft gezegd dat de Dalai Lama de sleutel tot de oplossing is voor de Tibetaanse kwestie. Bijvoorbeeld, Taiwanezen, Chinezen, Mongolen en Oeigoeren krijgen minder internationale aandacht, omdat zij geen geweldloos Middenweg-beleid kennen. Langzaam maar zeker verandert die situatie en zien ook zij hoe belangrijk dat beleid is. Omdat ook de Indiase regering hierin gelooft- de Tibetaanse regering in ballingschap en de Dalai Lama wonen en werken in India, accepteert en vertrouwt zij de Tibetanen en verwacht zij in de toekomst geen conflicten.
Tijdens de bijeenkomst in Antwerpen spraken de Tibetanen hun bezorgdheid uit over de veiligheid van Zijne Heiligheid de Dalai Lama, maar de premier verzekerde hen dat de beveiliging is aangescherpt. Dit onderwerp kwam aan de orde door de voortdurende protesten van Dorje Shugden-aanhangers, die zich overal in de wereld manifesteren en protesteren tegen de Dalai Lama en hem beschuldigen van mensenrechtenschendingen en leugens. Onder hen een beperkt aantal Tibetanen en westerlingen. Sommigen laten zich betalen door de Chinese ambassade of door de Shugden-organisatie.
Zij stellen dat de Dalai Lama het volgen en vereren van Dorje Shugden verboden heeft, maar in feite heeft hij hen slechts het advies gegeven deze geest niet te aanbidden. Ze beweren ook -ten onrechte- dat de Tibetaanse regering in Dharamsala hen het ‘Groene Boekje’-bewijs van het van origine Tibetaan zijn- niet wil geven, terwijl ze die wel hebben ontvangen. Zo bleek op de bijeenkomst met de premier.
De Tibetaanse regering doet haar best om het vluchtelingenprobleem op te lossen, maar sommige Tibetanen die daarover ontevreden zijn, gaan naar de Shugden-organisatie of de Chinese ambassade om geld te vragen, in ruil voor het protesten tegen de Dalai Lama. ‘Je aansluiten bij de Shugden-organisatie vanwege geld is schandalig. Je weet dat er Tibetanen in Tibet gemarteld worden door de Chinese overheid!’, zegt de premier.
Deze opmerking maakte hij naar aanleiding van een verwijt van een Tibetaan dat de premier te weinig zou doen voor de Tibetanen die in geldnood verkeren. De vraagsteller overwoog zelf naar de Chinese ambassade te gaan, geld te vragen en als tegenprestatie zich aan te sluiten bij de Shugden-protesten. De premier adviseerde zijn gehoor in confrontaties met Dorje Shugden-aanhangers beheerst en kalm te blijven.
‘Maak je geen zorgen over ZH de Dalai Lama, de beveiliging is verbeterd. Draag daaraan deel door de omgeving waarin hij verkeert ook zelf goed in de gaten te houden. Tijdens Tibetaanse demonstraties worden door Chinezen ook wel boekjes uitgedeeld met diverse onwaarheden over de Tibetaanse kwestie’, aldus de premier. Het zijn niet alleen Dorje Shugden-aanhangers die bezoeken van de Dalai Lama gebruiken om hun ongenoegen kenbaar te maken. De premier: ‘Wanneer ik een land bezoek, zal de Chinese ambassade in het desbetreffende land altijd medewerkers naar het ministerie van buitenlandse zaken sturen en druk uitoefenen om niet deel te nemen aan bijeenkomsten met ons, zoals bijvoorbeeld de paneldiscussie zoals Forum 2000 in Praag’.
Educatie, cultuur, taal en de Tibetaanse identiteit
De Dalai Lama zei ooit: ‘Het delen van kennis is een manier om onsterfelijkheid te bereiken. Het is het baken dat de toekomst van Tibet zal doen oplichten’. Onderwijs staat bovenaan de prioriteitenlijst van de Tibetaanse regering in ballingschap.
De premier nam de Joodse bevolking als voorbeeld. Die heeft als volk een Nobelprijs gewonnen, omdat zij zich geconcentreerd heeft op onderwijs en daardoor veel respons kregen vanuit de hele wereld. Lobsang Sangay blijft positief ingesteld: ‘We hebben ons land verloren in 1959. Echter, in 1965 werden Maleisië en Singapore vrije landen en na zes jaar werden zij invloedrijk door het hoge onderwijsniveau. Nu staan ze qua onderwijsniveau hoog op wereldranglijst’.
Voor de premier is het een uitdaging er voor te zorgen dat zoveel mogelijk Tibetanen de kans krijgen een hogere opleiding te volgen. De Tibetaanse regering geeft studiebeurzen aan Tibetanen die willen studeren in het buitenland. Als zij ingeschreven zijn aan een universiteit kunnen ze in aanmerking komen voor een beurs. Er melden zich steeds meer nieuwe studenten aan. Ook de premier heeft vroeger gebruik gemaakt van diverse studiebeurzen en weet als geen ander dat goed en hoger onderwijs je leven kan veranderen. In 2004 behaalde hij als eerste Tibetaan zijn doctoraat voor meester in de rechten aan de Harvard Universiteit.
Wat het koesteren van cultuur betreft, zo vindt de premier, is het belangrijk naar de verhalen van de oudere Tibetaanse generatie te luisteren om zo de eigen cultuur en het boeddhisme te behouden en vast te leggen. In 2020 is deze oudere generatie vrijwel verdwenen. De kans dat ze een vrij Tibet ooit nog terugzien is klein. De nieuwe generatie heeft dat cultureel erfgoed nodig om zich de Tibetaanse geschiedenis eigen te maken. Lobsang Sangay: ‘Het is goed te weten waar je oorspronkelijk in Tibet vandaan komt, waar je roots liggen, zodat je niet alleen kunt zeggen dat je uit Oost-Tibet komt, maar dat kan duiden.’
De premier maakt zich zorgen. ‘Over een paar jaar krijgt de jongere generatie in Tibet alleen maar Chinese muziek te horen, groeit ze in Amerika op met basketbal, in Europa met voetbal en in India alleen met Bollywoodfilms en Indiase muziek. Hierdoor verliest de Tibetaanse gemeenschap haar eigen originele cultuur.’
Om het Tibetaanse artistieke erfgoed, zoals opera, dans en muziek te behouden wil de premier onder andere een cultureel programma in België realiseren en is op zoek naar sponsoren om een groep artiesten van het Tibetaanse Instituut voor Podium Kunsten ( Tibetan Institute Performing Arts -TIPA) uit Dharamsala te laten overkomen.
Alles veranderd.
Overal in de wereld doen Tibetanen door hun verblijf in andere landen andere ervaringen op. Veel dingen veranderen in hun leven. Er zijn nu al Tibetanen in Europa en Amerika die elkaar niet meer goed kunnen verstaan, wanneer er Tibetaans wordt gesproken. In vergaderingen wordt vaak in het Engels gecommuniceerd, omdat ze de eigen taal niet meer goed machtig zijn.
In de toekomst, vanaf 2020, zullen Tibetanen verschillende paspoorten hebben en een eigen identiteit ontwikkelen. Er zijn er nu al Tibetaanse voetbalclubs die bijvoorbeeld België, Zwitserland, Frankrijk en andere landen vertegenwoordigen. Dat is natuurlijk mooi, maar op cultureel- en taalniveau wordt het een probleem. Doordat Tibetanen uitwaaieren over de wereld is het voor de Tibetaanse regering-in-ballingschap een hele klus om cultuur en taal te bewaken.
In 2016 is er weer een verkiezing voor een Tibetaanse minister-president. Premier Lobsang Sangay wordt door veel mensen gewaardeerd, maar hij stelt dat het nu nog te vroeg is om te zeggen of hij zich wel of niet verkiesbaar zal stellen.De publieke bijeenkomst duurde twee uur langer dan gepland, omdat na afloop veel vragen door de Tibetanen aan de premier werden gesteld. Daarna stonden weer veel mensen vrolijk en enthousiast in lange rijen om afscheid te nemen en werden er veel handen geschud en foto’s gemaakt. Ook in Amsterdam werd hij door de Tibetaanse gemeenschap met khata’s hartelijk ontvangen.
Duurzame oplossing kwestie Tibet
Het vinden van een duurzame oplossing voor de Tibetaanse kwestie kan één van de meest bepalende kwesties van de 21e eeuw zijn. Het geloof in het menselijk vermogen om te komen tot vrede, geweldloosheid en universele vrijheid wordt hiermee bevestigd. Het zou niet alleen een overwinning voor het Tibetaanse volk zijn, maar voor alle gemarginaliseerde groepen mensen over de hele wereld. Tibet zal ofwel verschijnen ofwel verdwijnen; als volk in leven worden gehouden of uiteindelijk een museumstuk worden.
Lees ook het eerste artikel over Lobsang Sangay door Bianca Visser
☸ Zie verder de verslagen over het bezoek van de premier in Nederland van de International Campaign Tibet (ICT) en Tibet Support Groep Nederland (TSGN):
Tibet Nu bezoek van de Kalon Tripa aan Nederland
Tibet NU bezoek Kalon Tripa aan Amsterdam
☸ Video: Sikyong Dr. Lobsang Sangay La Arrived In Belguim
Komt aan op het vliegveld en wordt verwelkomd door de Tibetaanse Gemeenschap in België.
☸ Video: Sikyong Dr. Lobsang Sangay in Amsterdam, the Netherlands
(Publieke bijeenkomst met de Tibetaanse Gemeenschap in Nederland). Voertaal: Tibetaans.
☸ Video: Sikyong Lobsang Sangay in the Netherlands
(Bijeenkomst met Tibet-gerelateerde organisaties in Nederland). Voertaal: Engels.
☸ Meer info over het Instituut voor Tibetaanse Podiumkunsten in Dharamsala en ook FB TIPA
☸ Wil je meer weten over de Tibetaanse studiemogelijkheden en –beurzen? Surf hier
Fotocollage bezoek Lobsang Sangay
