Het was bij the Gateway of India, de beroemde poort aan zee in Bombay, dat ik werd aangesproken door een hijra, de Indiase variant van de in Azië alom bekende lady boy. Een man zonder piemel, zeg maar.
De hijra in Bombay was direct en wat schaamteloos. Dat verbaasde me niet zo. Ik had al ergens gelezen dat hijra´s in India ook als prostituee werken, en dan wel het slachtoffer worden van mishandeling en moord. Maar van oudsher vormden ze een soort kaste van een seksuele minderheid met een speciale, bijna beschermde status. De oeroude Kama Sutra maakt al melding van ze, als een soort eunuchen voor seksuele diensten. Een derde sekse, maar dan van toen.
Hijra´s hadden in India lang een status aparte, ze mochten tal van beroepen uitoefenen. En dat in een land waar het mishandelen, aanranden en verkrachten van vrouwen en meisjes een soort volkssport is, alleen zijn de officiële cijfers volstrekt onbetrouwbaar.
Volgens antropoloog Nishi Mitra, die het in India als een van de eerste openlijk over femicide durfde te hebben, is het probleem dat het justitiële systeem in India moord op vrouwen niet begrijpt. `De complexe gender-factoren waardoor geweld onzichtbaar en geïnstitutionaliseerd wordt, worden niet herkend`, zegt ze op een website. ´Ontbrekende data zijn het belangrijkste issue. Het probleem blijft nog steeds onzichtbaar.´
De hijra die me op straat in Bombay aansprak, ergens in de jaren ´90, voelde zich overduidelijk op z´n gemak, niet acuut bang voor geweld of erger. Het leek me geen prostituee, al kon ik me vergissen, maar waar de hijra me direct en open aansprak, maakte ik het in India hoogst zelden mee dat een gewoon meisje of een vrouw me spontaan benaderde, terwijl ik het subcontinent toch drie keer bereisde. Wel wist ik, hoewel niet uit eigen waarneming, dat in de rosse buurten van Bombay vele meisjes en vrouwen gedwongen waren zich te prostitueren.
De berichten over het openlijk mishandelen, verkrachten en vermoorden van vrouwen, soms gewoon in een rijdende bus, blijven ook de westerse media halen.
Inmiddels is femicide niet alleen in India maar ook in Nederland groot nieuws, en niet alleen door de twee recente, gruwelijke gevallen die nog steeds de headlines halen. Enigszins tot mijn verbijstering kwam ik er een paar jaar geleden achter dat ook in mijn woonplaats Venray in 2006 een vrouw is vermoord. Haar man stak 70 keer, hij ontkende de moord eerst glashard en werd pas na een proces van jaren veroordeeld tot 18 jaar.
Ongeveer veertig Nederlandse vrouwen worden ieder jaar vermoord door een man. Het haatmisdrijf femicide is ook wereldwijd in trek: in 2013 vielen meer dan 43.600 slachtoffers. Ter illustratie: Terrorisme kostte toen 11.133 doden.
Femicide is het met opzet vermoorden van een vrouw omdat ze een vrouw is. In Mexico is het een soort volkssport, in Nederland een veelbeproefd middel van afgewezen mannen om hun haat en afgunst bot te vieren: elke acht dagen wordt hier een vrouw vermoord, volgens kennisinstituut voor Vrouwen- en Emancipatiegeschiedenis Atria. CBS-cijfers wijzen uit dat bijna zes op de tien vermoorde vrouwen in Nederland tussen 2017 en 2021 vermoedelijk werd vermoord door een (ex)-partner.
Ik wil trouwens niet de indruk wekken dat het in India alleen maar kommer en kwel is voor meisjes en dames. Niet alleen hijra´s, de ladyboys zonder penis, ruiken en grijpen vrijheden. Ook middenklasse vrouwen deden dat in de jaren ´90 al. Ik was in Bangalore, toen al het Silicon Valley van India, met veel computer gerelateerde industrie.
Bangalore was een hypermoderne metropool met tien miljoen inwoners. Vrouwelijke IT´ers liepen in modieuze westerse kleding, en dus niet in de traditionele sari. In cafés en restaurants die in de Londense City niet misstaan zouden hebben, zag ik ze bier en cocktails drinken met mannelijke collega´s.
Die vertoonden bepaald niet het bonobogedrag dat ik mannelijke kantoorklerken in Nederland tijdens de vrijdagmiddagborrel vroeger heb zien demonstreren, in even wanhopige als vergeefse pogingen om indruk te maken op die leuke nieuwe afdelingssecretaresse. Of de dame in kwestie dezelfde avond wel veilig en ongeschonden thuiskwam, heb ik me in die jaren waarschijnlijk niet vaak genoeg afgevraagd.
