Eerder dit jaar, op 17 februari, teisterde een enorme brand de Jokhangtempel in Lhasa, een van de heiligste plekken in het Tibetaanse boeddhisme. Het gebouw dateert uit de 7e eeuw en herbergt vele belangrijke artefacten en manuscripten. De Chinese autoriteiten zeggen dat de schade beperkt is maar de controle op die bewering is nul.
De mensenrechtenorganisatie Free Tibet stelde een onderzoek in en wil weten wat er werkelijk is gebeurd en hoe groot de schade is. Nieuwe exclusieve satellietbeelden werpen een nieuw licht op de gebeurtenissen van die dag, en op de gebeurtenissen daarop volgend.
De Chinese staatsmedia beweerden dat de schade beperkt was – ondertussen werd alle vermelding van de brand door de Chinese censuur van de sociale media verwijderd. De satellietbeelden laten echter zien dat het dak van de Jowo Rinpoche kapel – een belangrijk gebouw in de tempel waar veel van de artefacten waren gehuisvest – volledig is vernield.
De Jokhangtempel voor de brand – let op het grote vierkante gouden dak van de Jowo rinpoche kapel.
De Jokhangtempel na de brand – het verlies van het dak is duidelijk te zien.
Deze beelden vormen slechts een onderdeel van wat nu een completer beeld aan het worden is van wat er werkelijk voor, tijdens en na de brand in de Jokhangtempel is gebeurd.
Free Tibet heeft ze gekoppeld aan alle bekende informatie over de brand tot nu toe, waaronder video’s van sociale media, internationale persberichten, externe analyses van academici, toeristische foto’s en China’s eigen verklaringen over de situatie.
Onzekerheid
Sinds de 7e eeuw overleefde de Jokhang oorlogen, de Culturele Revolutie van Mao en talrijke opstanden tegen de Chinese bezetting in Lhasa. Het wordt gekoesterd door Tibetanen, van wie velen in het duister tasten over de huidige toestand van de tempel.
Het is volgens Free Tibet van cruciaal belang dat de Chinese autoriteiten worden aangespoord om meer informatie te krijgen over deze schade en over de eventuele inspanningen die zij sindsdien hebben geleverd om de site te herstellen. Herstelwerkzaamheden zonder begeleiding van deskundigen zouden de reeds aan deze historische plaats toegebrachte schade kunnen verergeren.
Het gebrek aan informatie over de Jokhangbrand heeft volgens Free Tibet opnieuw duidelijk gemaakt dat de bezettende Chinese regering de gebeurtenissen in Tibet aan extern onderzoek kunnen onttrekken. De schade aan een van de belangrijkste en meest herkenbare sites in heel Lhasa is omgeven door zoveel geheimzinnigheid dat verontruste Tibetanen volledig in het duister tasten over de oorzaak en schade en de toestand van de vele kostbare artefacten. Alleen een onpartijdig, extern onderzoek, uitgevoerd door deskundigen met onbelemmerde toegang, kan deze onzekerheid wegnemen. Het is volgens Free Tibet van vitaal belang dat de Chinese autoriteiten een dergelijk onderzoek toestaan en dat de leden van comité voor Werelderfgoed daar ook op aandringen.
Werelderfgoed
Volgende week komt het Werelderfgoedcomité in Bahrein bijeen voor zijn 42e zitting. De commissie bestaat uit leden van de Organisatie van de Verenigde Naties voor onderwijs, wetenschap en cultuur (UNESCO). Een van de taken van het comité is toezicht te houden op sites die op de werelderfgoedlijst van de UNESCO staan, om ervoor te zorgen dat deze op passende wijze in stand worden gehouden.
Een van de onderwerpen op de agenda is waarschijnlijk de Jokhang in Lhasa, Tibet. Het boeddhistische tempelcomplex kreeg in 2000 de status van werelderfgoed, wat betekent dat het belangrijk werd geacht voor de collectieve belangen van de mensheid en wettelijk wordt beschermd door internationale verdragen.
De Jokhang was het toneel van een brand op de avond van 17 februari 2018. De brand werd vastgelegd met een camera en was internationaal nieuws. Ook werd gevreesd voor ernstige schade aan de tempel, een van de meest gewaardeerde plekken in het Tibetaanse boeddhisme.
Een van de complicaties voor het Werelderfgoedcomité bij de bespreking van de Jokhang is het gebrek aan publieke informatie over de schade die aan de site is toegebracht en over de inspanningen die sindsdien zijn geleverd om de door de brand getroffen delen te herstellen. Onder Chinese bezetting is Tibet een van de meest gesloten plaatsen ter wereld en is het waarschijnlijk nergens in Tibet aan strengere beperkingen en strenger toezicht onderworpen dan in Lhasa. Terwijl de brand nog brandde, blokkeerden de autoriteiten vermeldingen van de brand op sociale media. Het resultaat was dat, ondanks het schijnbaar duidelijke bewijs van de brand, de gebeurtenissen van die avond al snel werden betwist, met een scala van concurrerende claims over de locatie van de brand, de effecten ervan op de Jokhang en of de brand zelfs daar plaatsvond.
