Elk zencentrum heeft een routine, die uit meer bestaat dan alleen de aanvangstijden van de meditaties en tempeldiensten. In de routine zijn ook zaken opgenomen die niet van belang of onbeduidend lijken. Bijvoorbeeld hoe je je sandalen of schoenen achterlaat, hoe je houding moet zijn tijdens het lopen of hoe je je theekopje vasthoudt. Deze regels, zogenaamde tempel-etiquette, zijn opzettelijk erg strikt om het verblijf met elkaar in het zencentrum als een geoliede machine te laten lopen, en om afleiding van je zentraining te minimaliseren. Uit het Frans vertaald betekent ‘etiquette’: weten hoe te leven. Op die manier kan een zenbeoefenaar al zijn of haar aandacht richten op concentratie en bewustzijn.
De tempeletiquettes zijn gevat in de Kiku,(rinzai) Eihei shingi (soto) en de Mainichi no rūchin (Daruma shu)
Deze brede verzameling van gedragsregels, die zich uitstrekt van de zendo tot aan het eten. Een van deze regels luidt: iedereen die niet tracht de regels in acht te nemen en eigen te maken, belemmert de ontwikkeling van andere zen-beoefenaars.
De Mainichi no rūchin staat niet op zichzelf, maar vloeit voort uit het Daruma-Zen boeddhisme, de stroming waartoe Suiren-Ji behoort.
Alle regels en voorschriften zijn op basis van vrijblijvendheid.
Vrijblijvendheid wil zeggen dat je in een zencentrum in alle vrijheid kunt verblijven.
Wie zen beoefent komt drie gesteldheden tegen. Om met die gesteldheden om te kunnen gaan is gehoorzaamheid een vereiste.
Het begrip ‘gehoorzaamheid’ heeft in het westen een nare bijsmaak. Gehoorzaamheid betekent ‘gehoor geven aan’. Dit kan alleen op basis van vertrouwen, en dit is al te vaak misbruikt. Toch is ‘gehoor geven aan’ essentieel om tot begrip en inzicht te komen. Probeer ‘het willen weten, en het waarom’ te laten voor wat het is, om door te volgen tot inzicht te komen.
De eerste gesteldheid is: geloof en vertrouwen. Je gelooft en vertrouwt, bent overtuigd dat je zentraining goed voor je is.
De tweede gesteldheid is de ontdekking dat je niet in staat bent om tot groot geloof en werkelijk vertrouwen te komen. Al wat je tegen komt is ‘Ik kan het niet’.
De derde en laatste fase is een ontmoeting met je ego. Dit is de gelegenheid om je werkelijke zelf te ontmoeten. Hier is grote moed voor nodig.
De kracht van zazen verschaft je groei en moed om de grootste obstakels te overwinnen.
Zoals een bloem die zijn weg omhoog vindt door het beton, zo geeft zazen de kracht om door het ego heen te breken.
Zen bestaat niet alleen uit zitten op een kussentje, zen werkt door in je dagelijkse leven, en gaat over in balans komen. Alle regels en voorschriften helpen je daar bij. Kiku, Eihei shingi, en de Mainichi no rūchin zijn de verkeersregels van de zen.
Deze regels voor training zijn niet iets specifiek Japans. In China zijn er in kloosters en tempels soortgelijke regels. Ook de bouw van kloosters en tempels zijn aan regels gebonden. Er worden maten gebruikt die de tempels een harmonisch geheel geven. Een soort gelijke-maat verhouding kennen we in Europa onder de naam ‘Gulden snede’. In Europa worden de regels en gewoonten in een klooster ‘orde’ genoemd, waar het woord ‘kloosterorde’ vandaan komt. Ondanks dat je geacht wordt gehoor te geven blijf je verantwoordelijk voor jezelf Dat wil zeggen dat je niet tegen je natuur moet ingaan. Zodra handelingen niet meer overeen stemmen met het natuurlijk gebeuren probeer dan te ontdekken dat jij bent die je bent. In principe ben je altijd die je bent, maar als je daar geen vertrouwen in hebt dan ben je kwetsbaar en laat je anderen jouw levenswandel bepalen. Van nature weet je wat goed voor je is maar door twijfel laat je je leven bepalen door de opinie van anderen, zeker nu in deze tijd van sociaalmedia, je geleefd wordt door je mobiel en je computer. Kijk eens hoeveel tijd je per dag naar een scherm kijkt en waarom?
Op een kussentje zitten brengt je in contact met je lijf, je geest en je natuur. We geven zo gauw toe aan het weglopen van ongemakken, ‘ja nu gaat het pijn doen, ik sta op’ je hebt niet het lef om te kijken waar die pijn vandaan komt. Of het fysiek, geestelijk of vanuit je natuur komt. De regels en voorschriften van de Kiku, Eihei shingi, en de Mainichi no rūchin zijn de container van je boeddhanatuur. De voorschriften het kommetje en je boeddhanatuur de thee. Door de voorschriften ben je in staat je boeddhanatuur te aanschouwen je er bewust van te worden en er een mee zijn. Maar volg de voorschriften niet klakkeloos op, de voorschriften moet je van harte uitvoeren ook als je niet weet waarom, juist als je niet weet waarom, alleen maar ‘doen’.
