Johann Gottfried Herder leefde tegen het einde van de periode die gewoonlijk de Verlichting werd genoemd. Hij werd geboren in 1744 en stierf in 1803. De periode die erop volgde is de Romantiek. Herder is tegenwoordig vrijwel onbekend, toch zijn de inzichten die hij had vaak verrassend actueel. Hij is een van de weinigen die de slavenhandel, het kolonialisme en het imperialisme van zijn tijd scherp bekritiseerde. Hij verwerpt de rassenleer van de grote Immanuel Kant en ook de dweepzucht met de oude Grieken van Goethe en Schiller. Boekbespreking.
Nietzsche
Object georiënteerde ontologie, een nieuwe theorie van alles
Voor me ligt een boek dat een van de nieuwste varianten van een TOE introduceert: de OOO, oftewel de Object Orientated Ontology. Het boek is geschreven door Graham Harman, die de ontologie in 1999 heeft bedacht, en hij heeft intussen een aantal medestanders gevonden. Een ontologie is een uitleg van wat we bedoelen als we zeggen dat iets bestaat.
Gemene genen
Wij mensen zijn pas vrij kort van ons nomadische bestaan overgeschakeld naar een sedentair en zelfs nog recenter naar een stedelijk bestaan. Volgens Vlerick staan onze genen nog in de nomadische stand. Het gevolg is dat we eigenlijk niet geschikt zijn voor het leven dat we leiden en dat we er daarom aan lijden. Boekbespreking.
Filosofie voor de zwijnen
Het boek “Filosofie voor de zwijnen” van Klaas Rozemond is een reistocht door de westerse filosofie op zoek naar het antwoord op de vraag wie het gelukkigste is: de hooggeleerde filosoof of het varken.
Het Colloquium Levensfilosofie presenteert Filosofie & Spiritualiteit
De naam van het colloquium: levensfilosofie, is niet alleen een algemene aanduiding, maar mag ook historisch verwijzen naar een ommekeer die vanaf het einde van de 19e eeuw heeft plaatsgevonden in de filosofie. Als zijn diepste behoefte ervoer Nietzsche een hernieuwde aansluiting van de filosofie bij het leven. Daartoe diende zij het contact met kunst en religie te herstellen, zoals Schopenhauer dit had gedaan.
Vergeten wijsheid
De ellende die het gevolg is van anarchie is van de volgende aard. Op de eerste plaats hebben mensen geen tijd voor hun privezaken en maken zich zorgen om het meest onplezierige dat er is, de politiek, en niet om hun eigen zaken. Het geld potten ze wegens het gebrek aan vertrouwen en solidariteit op en laten ze niet rollen, zodat de schaarste ontstaat, ook al is er veel van.
De tao als gewaarwording*
De verhalen van Zhuang Zi worden bevolkt door een bont gezelschap van koningen, hertogen, filosofen, koks, timmerlieden, smeden en mensen met een beperking. Naast verschillende gewone en vreemde dieren, bomen en bergen. Met als opvallend detail de keuze van de auteur voor minderbedeelden met een lichamelijke beperking. Niet uit compassie, maar juist als personen waar je een voorbeeld aan kunt nemen: de onaangepasten, de weigeraars. De tao-meesters hebben weinig op met macht en bezit. Ook verachten ze uiterlijk vertoon. Echte vrijheid én geluk zit in jezelf, zeggen ze. Die vind je niet buiten in de woelige wereld, noch in geleerde boeken of wijsheden van anderen.
Edel – Over Newton, de Boeddha en de mechanica van lijden en geluk
Met welke andere historische figuur kan je Shakyamuni Boeddha, de historische Boeddha, vergelijken. Sommigen zien de Boeddha als een soort Mozes, een Jezus of een Mohammed: als de grondlegger van een wereldreligie. Thich Nhat Hanh schreef een boek: ‘Buddha and Christ as Brothers’. Je kan de Boeddha ook zien als een groot filosoof, als een […]
Kwantum en leegte 3 – De blik van binnenuit
Volgens Kant is dus elk individu de bron van zijn eigen voorstelling en van zijn eigen verschijnende wereld. Elk individu is dus de bron van zijn eigen bestaansrecht, de verschillen tussen de mensen zijn niets dan schijn en in wezen zijn we daarom allemaal gelijk. Iedereen is nu het centrum van zijn eigen wereld.
Wees
Het in de wereld zijn is met angst verbonden zolang iemand zich identificeert met iets dat eindigt, ophoudt te bestaan of hoe dan ook op enig moment volledig vergaat. Die identificatie verhindert het waarnemen en ervaren van de realiteit. Want wat iemand aanneemt als zijnde ‘de realiteit’ is niets anders dan de manifestatie van wat die mens zelf denkt dat ‘de realiteit’ is.
Boeken – Het pompeblêd en de lotus
‘Het gevolg was dat het boeddhisme eigenlijk niet begrepen werd door hen die pretendeerden er alles van te weten. Ik heb de professoren nog gekend die nooit in India of China geweest waren, die nooit een seconde hadden gemediteerd, maar die de acht jhānas haarfijn konden uitleggen.’ Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
De Boeddha en de klimaatramp (deel 1)
Bij het lezen van deze titel zullen misschien sommige lezers vreemd opkijken. In de tijd dat de Boeddha leefde was er immers nog geen sprake van een klimaat? Er was natuurlijk het weer, de seizoenen, de warmte en de regen, maar niemand dacht eraan dat dit ooit zou veranderen of dat het weer ergens anders erg verschillend zou zijn.
Jasper Schaaf – één ware werkelijkheid: raakvlakken tussen boeddhisme en marxisme
In actuele boeken van en over het boeddhisme wordt vaak een verband gezocht tussen boeddhisme en de westerse filosofie. Het is dan niet ongebruikelijk namen te noemen als Schopenhauer, Nietzsche of Bergson. Veel minder komt het voor Marx in dat verband te noemen. Redenen hiervoor zijn inhoudelijk en politiek. Inhoudelijk: wat kan Marx of het marxisme met boeddhisme te maken hebben?
Taede A. Smedes – religie na de dood van God
Het verhaal van de mens begint bij de oerknal. Vrijwel onmiddellijk na de oerknal dijde de ruimte razendsnel uit (kosmische inflatie). Na enkele miljarden jaren ontstonden uit de gaswolken de eersten sterren. Sterren fungeren als een soort kosmisch fabrieken die door kernfusie alle elementen (zoals koolstof) produceren die het ontstaan van planeten en nog later het leven op aarde mogelijk maakte.
Oost en West: een culturele Rorschach
Ons verlangen naar de ideale meester creëert vacatures die blijkbaar snel ingevuld worden. Het is schokkend te zien hoe bereid we in het Westen zijn om te geloven in verlichte leraren. Alle rationaliteit, alle autonomie evaporeert oog in oog met iemand die zich als verlichte leraar presenteert.
Taigu – omdat er iets is en niet niets
Erik Hoogcarspel en Taigu hebben een verschillende beoordeling van én Schopenhauer en én het westerse boeddhisme. Schopenhauer koesterde hoop op een convergentie van Oost en West een eeuw voordat Japanse studenten in Europa en Amerika neerstreken om zich te verdiepen in de kunst van wetenschap en filosofie. Zij droegen, eenmaal terug in eigen land, bij aan het imperialisme dat Japan in 1945 van een koude kermis deed thuiskomen.
Oost en West: een culturele Rorschach
Ons verlangen naar de ideale meester creëert vacatures die blijkbaar snel ingevuld worden. Het is schokkend te zien hoe bereid we in het Westen zijn om te geloven in verlichte leraren. Alle rationaliteit, alle autonomie evaporeert oog in oog met iemand die zich als verlichte leraar presenteert.
