Het kan nooit kwaad om te blijven leren. Daarom volg ik de voorbije maanden een schriftelijke cursus filosofie. Het is geen universitair programma (mij te duur) maar een serie thematische lessen op HBO niveau. Wat me direct opviel is dat het uitsluitend over westerse Filosofie gaat. Op mijn vraag waarom er geen aandacht is voor Oosterse denkers, luidde het antwoord: “Wij volgen de richtlijnen van de Overheid.” Zoiets. Ik vind dat niet erg, want het gaat mij juist om Plato, Kant, Nietzsche en consorten, maar het maakt wel meteen iets duidelijk: in het Westen denken ze nog steeds dat het denken over iets, in het Westen is uitgevonden.
Een voorbeeld: In mijn cursus over westerse filosofie luidt een huiswerkvraag (les 29): “Waarom is het in de wereld zijn (nu eenmaal) met angst verbonden?” Mijn antwoord begint met: “Volgens wie? Waarom denken ze in het Westen toch dat in de wereld zijn (nu eenmaal) met angst verbonden is? Ik ervaar grote verschillen tussen westerse en Oosterse filosofie.”
In de Maha Prajna Paramita Heart Sutra (Engels vertaling) staat duidelijk: … no hindrance in the mind, no hindrance, therefore no fear, far beyond deluded thoughts … “
Het in de wereld zijn is met angst verbonden zolang iemand zich identificeert met iets dat eindigt, ophoudt te bestaan of hoe dan ook op enig moment volledig vergaat. Die identificatie verhindert het waarnemen en ervaren van de realiteit. Want wat iemand aanneemt als zijnde ‘de realiteit’ is niets anders dan de manifestatie van wat die mens zelf denkt dat ‘de realiteit’ is. Albert Einstein vergeleek wat de meeste mensen als ‘de realiteit’ waarnemen met wat iemand kan zien wanneer hij/zij door een piepklein gaatje naar buiten kijkt vanuit een hermetisch afgesloten snel bewegende lift. Vanuit dat perspectief kan niemand weten wat DE REALITEIT is. Mensen zijn in de wereld, en ervaren angst … doordat ze geen besef hebben van wat er méér of anders is dan precies wat ze zelf ervaren, zonder benul waar ze vandaan komen, heen gaan of zullen eindigen.
Existentiële angst is een sterke drijfveer voor het zoeken naar antwoorden. Mensen willen zogezegd het gaatje in de lift groter maken, zodat ze méér kunnen zien. Angst zet mensen aan tot verleggen van grenzen, op ieder denkbaar gebied! Tegelijkertijd is het diezelfde angst die hen weerhoudt grenzen te verleggen. “Wat gebeurt er als…” en vul dan maar in. Angst is zowel gaspedaal als rempedaal in ieders persoonlijke ontwikkeling. Gas geven en remmen, tegelijkertijd, zorgt voor onnodige wrijving, onnodige energieverspilling. Verwarde gedachten verhinderen het waarnemen van de realiteit en dát veroorzaakt angst. De verwarrendste van alle gedachten is mijns inziens de gedachte dat er een einde aan het bestaan komt; dat doodgaan betekent dat je eindigt. Ja, dat klopt. Zolang je je identificeert met iets dat uiteenvalt… kan ik mij die angst wel voorstellen. Het helpt denk ik ook niet echt om aan te komen met “jouw atomen worden gerecycled” en andere shit verhalen. Wat helpt is: ontdekken wie je werkelijk bent. Of moet ik zeggen: wát je werkelijk bent. Hoewel… het gaat niet eens om wie of wat.
Wees!
“… no hindrance in the mind, no hindrance, therefore no fear, far beyond deluded thoughts … “
