En om naar dat niveau te groeien moeten we het oude beeld van een onveranderlijk zelf loslaten, dus erkennen dat we uiteindelijk een anatman-identiteit hebben.
Positiviteit als dharma-oefening: de spraak
Het zwijgen als spraakoefening.
Karma en continuïteit – de filosofie inclusief wedergeboorte
Je kunt de wedergeboorte zelfs zien als een algemeen ‘overerven’, net zoals de omstandigheden van je geboorte door algemene factoren bepaald worden. Zoals de welvaart in een regio, een sociaal zekerheidsstelsel of juist het gebrek daaraan, gelijke kansen voor alle standen in het leven etc.
Boeddha’s adviezen voor harmonie
De Boeddha meldt dat er zes zaken zijn die iemand vriendelijk, beminnelijk en respectabel maken en leiden tot onderlinge sympathie, tot vrijheid van woordenstrijd, tot harmonie, tot eensgezindheid.
Boeken – ‘Verlangend vuur’
‘Idealisme is een onderschatte, complexe bron van motivatie voor veel mensen. Idealisme tref je in de zorg, het onderwijs, bij vakbonden en overheid, bedrijven en ook technische en wetenschappelijke instituten.’
Evenwicht in intenties – paaltjes rond een pandemie geïnspireerd door Boeddha
Houd je wel voldoende rekening met de vier visioenen van Gautama: Ouderdom, ziekte, dood en pogingen-tot-heilig-leven? Een pandemie zoals Covid, die speciaal risico’s heeft voor wie al een door een ander ziektepatroon of ouderdom kwetsbaar is, drukt ons keihard met de neus op de grenzen van maakbaarheid van het leven.
Grenzen aan begeerte – de deugd van rust, eenvoud en tevredenheid
In het kader van de Vijf Deugden komen we toe aan rust-eenvoud-tevredenheid; die vormen gezamenlijk een benadering van het Pali-woord samtushti. Bij het bestuderen van de deugden moeten we ook dat idee van ‘benadering’ in het achterhoofd houden.
Edele en onedele waarheden – Wat heeft Boeddha nu echt bereikt?
Gautama Siddharta was voorbestemd om koning te worden. Maar vond dat een betekenisloos bestaan, dus werd hij een bezittingloos zwervend bedelaar. De allereerste leerrede begon met de edele waarheden. Wat houden ze nu echt in, en wat kunnen we ermee?
Boeddha in balans – de vijf vermogens en de weerbarstige praktijk
De Boeddha koos niet voor slappe polder-compromissen tussen de extremen maar voor een ‘op hoger niveau tillen en transformatie van het probleem’: een oplossing die door alle partijen (uiteindelijk) als goed gezien wordt. Dus in de context waar we het nu over hebben gaat het wederom om staatsmanschap, niet om handjeklap-politiek.
Wijs en onwijs – reflecties op de Kalama Sutta
De Kalama Sutta wordt gezien als één der belangrijkste plekken waar Boeddha ‘Ehipassiko’ uitlegt: kom en zie voor jezelf (overigens komt het woord zelf weinig in deze Sutta voor). Ook in lijsten zoals in Dhammapada 364 en in de Triratnavandana recitatie zie je Ehipassiko terug als een der zes kernkwaliteiten van de Leer.
Dharma van buiten of van binnen? Reflecties op de Mahanama soetra
Zonder sangha, oftewel een netwerk van spirituele vriendschappen, zijn er geen dharma en Boeddha.
Spirituele vriendschap – een ragfijn spel
Spirituele vriendschap is minstens een hoeksteen van het leven als boeddhist.
Het edele zoeken: reflecties op de Ariyapariyesana soetra
Na het bereiken van verlichting zag Boeddha-voorheen-Gautama hoe lastig het zou worden om mensen deze leer zodanig uit te leggen dat ze er écht iets mee gingen doen.
Vergiften en vervolgen – over het levenswiel, en alle herkenbare symptomen vroeger en nu…
Wie gemotiveerd door begeerte, afkeer en onwetendheid handelt zal slecht karma opbouwen en gaandeweg afglijden. En wie deze drie vergiften langzaamaan kan loslaten, zoals een pauw in staat is slangen op te eten zonder door het gif geraakt te worden, die zal goed karma opbouwen.
Mudita: vreugdevol spiritueel een-tweetje
Of je dat nu verlichting-als-arahat noemt, of bereiken van perfecte wijsheid en perfect mededogen, of het ideaal van de eeuwig aktieve bodhisattva. Zie het gewoon als een wedstrijd tussen team-Boeddha en team-Mara, en met een-tweetjes zoals deze zijn doelpunten voor team-Boeddha gegarandeerd.
Indra’s Net – vluchten kan niet meer
Het is ook op spiritueel pad een makkelijke valkuil: je kiest niet de beoefening, gedrag, ethiek die volgens spirituele vrienden het beste voor je is maar wat jij voelt als het beste. Niet gebaseerd op goed observerende ehipassiko-ervaring maar op allerlei gemengde motivaties. Het gaat je om iets van trots en aanzien, om eigen-wijsheid, en niet om een volwaardig nemend en gevend lid van de sangha te zijn.
Van spirituele dood tot spiritueel hoogtepunt
De fase van ‘dood’ betreft natuurlijk niet je eigen overlijden, maar een stuk inzicht dat jouw leven in de oude identiteit niet klopte. En dus een duidelijk voornemen om langzaamaan te veranderen, en een identiteit die meer in lijn is met Boeddha’s adviezen te gaan ontwikkelen.
Mindful of kindful – nieuwe wegen of oude wijn?
Qua benadering en uitleg is er, behalve die geleidelijkheid, weinig fundamenteel verschil tussen aandachtige vriendelijkheid en liefdevolle vriendelijkheid.
Afhankelijk ontstaan – kom in hogere sferen
Paticca Samutpada oftewel de wetmatigheid van afhankelijk ontstaan is een der basisleringen die Boeddha gaf. Kort gezegd: acties hebben gevolgen, dus als je jouw gedrag verandert dan kan daarmee zowel de wereld om je heen als jijzelf beter worden.
Ujukarin – afhankelijk onstaan en het levenswiel
In een vorig praatje hebben we het gehad over de ‘dominostenen’, waarmee je illustreert hoe akties in dit leven gevolgen hebben en je dingen kunt veranderen. Nu een wat meer filosofische dimensie van Paticca Samutpada, namelijk het Bhavachakra, ook wel bekend als het Wheel-of-Becoming of (Tibetaanse) Levenswiel. Het is een symbool uit de tijd van Boeddha zelf, maar nu vooral gebruikt in de Tibetaanse scholen.
Oorzakelijkheid in boeddhisme: zet de dominostenen goed!
Het mooie is nu dat de basiswet van Boeddha’s leer luidt: ‘Wanneer dat bestaat, ontstaat dit; bij het verrijzen van dat, verrijst dit. Wanneer dat niet bestaat, komt dit niet tot wasdom; bij het wegvallen van dat, houdt dit op.’ En laat die wet nou mooi ook van toepassing zijn op de keten van dominostenen: haal enkele stukjes uit de keten weg en het omvalpatroon wordt gestopt.
Ujukarin – Van zafu-zitter naar zuivere zakenman (2 en slot)
Geëngageerd boeddhisme anno 2018 oftewel Buddhist Action Month. Beter en verantwoorder leven.
Ujukarin – van zafu-zitter naar zuivere zakenman (1)
Geëngageerd boeddhisme anno 2018. Een indruk van de Buddhist Action Month.
Zicht op inzicht – De verwarring van spiritueel materialisme
Het moge duidelijk zijn: de dharma beoefenen eist niet alleen op lange termijn toewerken naar stoppen met hebzucht, haat en onwetendheid. Maar ook op veel kortere termijn herkennen waar je vanuit de hele maatschappij geconditioneerd bent naar consumentisme. Dit is een lichtere vorm van hebzucht, welke ook je blik op het boeddhisme geheel verkeerd kan kleuren.
