• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » De drie mythen: de boeddhistische toren van Babel

De drie mythen: de boeddhistische toren van Babel

8 september 2022 door Ujukarin

Hoewel de dharma tolerantie en harmonie predikt, is dat helaas niet altijd van toepassing op het gedrag tussen volgelingen van de verschillende scholen onderling. Niet alleen het onderscheid tussen vajrayana – mahayana – theravada maar ook tussen mahayanisten onderling. Denk maar aan de Puur Land boeddhisten – versus de zenschool. Soms lijken de Hoekse en Kabeljauwse twisten in ons kikkerlandje weer op te laaien, of andere, mede door Bijbel-uitleg veroorzaakte schisma’s, scheuringen en verketteringen in onze Calvinistische cultuur.

Is dat ook zo? Toch, ja toch, valt het allemaal best wel mee als je je bronnen van je dharma-interpretaties en overtuigingen beschouwt. En lijkt het er vaak op dat niet wat we bedoelen fundamenteel verschilt, maar hoe we het zeggen. En daarover staat in dat andere heilige boek een mooie legende, over een Toren die tot Babylonische spraakverwarring leidde. Mede geïnspireerd door de reflecties van een collega-leraar van me, (zie link onderaan het artikel), vat ik het geregeld samen als drie mythen: drie manieren om symbolisch het Pad van de Boeddha, leidend tot Verlichting, uit te drukken en daarmee ook te bewandelen.

En alle drie zijn ze in het geheel niet ‘echt’ maar mythisch: het zijn pogingen om iets in taal uit te drukken wat in essentie niet in woorden uitgedrukt kan worden. Vandaar dat elk van die mythen sterke aspecten heeft maar ook valkuilen: manieren waarop ze in de praktijk verkeerd begrepen kunnen worden, en doorschieten. Waardoor de beoefening van een volgeling of groep niet meer het originele door de Boeddha en sangha bedoelde pad is, maar langzaamaan afglijdt naar een karikatuur. Aan ons allen om ons juiste eigen pad te vormen, gebaseerd op de kernwaarden achter deze drie mythen, gesterkt door een sangha die ons probeert te behoeden voor karikaturen…

Mythe 1: de Ontwikkelweg

Deze zie je veel bij theravada maar ook in de meeste (mahayana) zen-scholen. We zitten in de samsara-shit vol begeerte en willen ons ontwikkelen naar de begeerteloze en gelukzalige verlichte staat, of die nu nirwana of een-zijn-met-Sunyata genoemd wordt. De sterke kant hiervan is duidelijk maken dat het pad volgen altijd  ‘hard werk’ is: om je ego te overstijgen en om onzuiverheid en begeerte kwijt te raken. Met meditatie, studie, ethisch gedrag, puja’s etc. werk je hier hard aan. De valkuil is dat je de illusie zou kunnen krijgen dat ‘je’ het zelf doet. En de truc is dat bereiken van verlichting juist boven ‘je’ uitstijgt, ‘het ego kan niet zelf het ego opheffen’. Dus in het hele proces van hard werken is het de kunst om langzaamaan in te zien dat de doener, dat wat zich in jou ontwikkelt, iets veel groters is dan je oude zelf – en misschien wel meer en meer één met alles om je heen!

Mythe 2: de overgave-weg

Verlichting bestaat hier niet zozeer uit zelf het voortouw nemen maar om je te laten inspireren door bodhisattva’s en Boeddha’s. Zij “helpen jou verlicht te worden” doordat je jezelf laat inspireren door hun voorbeeld, dat natuurlijk zelf weer afgeleid is van de historische Boeddha. Puur Land is in deze route de meest expliciete school, maar je vindt die inspiratie natuurlijk ook volop in delen van Tibetaanse/Vajrayana-scholen. En zoals veel latere scholen is hij wel degelijk geïnspireerd op c.q. gaat terug naar de tijd van de Boeddha zelf. Je ziet hem in de Pali Canon vooral bij directe volgelingen van de Boeddha zoals Mogallana en Ananda, die vereren hem zoals later mahayanisten de bodhisattvas en Boeddha’s vereren.

De sterke kant is jou steeds weer duidelijk te maken dat er een bovennatuurlijke kracht van verlichting is, en de kunst is om je eigen ego-willetje (soms) uit te schakelen en in plaats daarvan te doen waartoe die kracht je inspireert. De valkuil is echter dat mensen soms ‘lui’ worden van de overgave-weg. Ze doen nauwelijks meer iets aan meditatie, studie en ethisch gedrag en zijn eigenlijk alleen maar aanwezig bij de puja’s/chanting-diensten zonder zich er echt voor open te stellen. Terwijl juist niets zoveel inspanning eist als scherp worden hoe je het voorbeeld van Amitabha, Boeddha, Padmasambhava etc. op elk gegeven moment kunt volgen. Scherpte in het polijsten van je intuïtie en openheid (nee het woord ‘ontwikkelen’ kan ik hier beter vermijden) en in het openstellen voor die Inspiratie-van-verlichte-energie. En ook daarin zijn studie, meditatie/reflectie en ethisch handelen essentieel!

Mythe 3: de Boeddhanatuur-weg

Oftewel de ‘Tathagatagarbha’: ‘Ik ben in de kern al verlicht maar moet het nog waarmaken’. Hier is de kunst niet zozeer ontwikkelen-door-nieuwe-eigenschappen-aanleren of verlichting-absorberen-door-inspiratie-van-buiten, maar verlichting realiseren door te zien dat de essentie al binnen jezelf aanwezig was. Je ziet het in diverse mahayana- en vajrayana-scholen. Inspiratie gaat mede weer terug naar de Pali Canon: denk maar aan de scene dat uitgemergelde Gautama besluit weer te gaan eten doordat ie terugdacht aan een meditatieve ervaring als kind. Een ervaring die hem leerde dat hij eigenlijk die ideale Nirvana-ervaring altijd al in zich gekend had. De sterke kant is je duidelijk maken dat verlichting niet iets raars ver weg is maar iets heel dichtbij je Ware Aard; als nu dat domme ego niet maar steeds die Ware Aard zou blokkeren! En de valkuil is tweeledig. Ten eerste wederom luiheid, je kunt jezelf foppen met kreten als ‘ik ben er toch al bijna’. En ten tweede loop je risico op verwarring van stukjes verborgen ego met je Boeddhanatuur/Ware Aard. Het wordt bijna saai, maar studie, meditatie/reflectie, ethisch handelen en puja’s/devotie kunnen ook in deze weg een belangrijke rol spelen!

Dus als je twijfels hebt over de beoefening van een mede-boeddhist is het de kunst om deze Babylonische spraakverwarring te vermijden, en terug te gaan naar jullie gemeenschappelijke kern aan principes van de dharma. En een ieder kan dan zijn juiste eigen pad vormen, gebaseerd op de kernwaarden achter deze drie mythen. En andere beoefenaars helpen om de valkuilen van het pad, en nog specifieker de valkuilen specifiek voor elk van die wegen, te vermijden. Hopelijk heb je er wat aan!

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns, Geluk, Ujukarin Tags: Babylon, beoefening, ego, harmonie, spraakverwarring, tolerantie, valkuil

Lees ook:

  1. Taigu – ‘Zen op je ziekbed’
  2. Guy – Harmonie in de Sangha
  3. De oplossing van het aloude en tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer
  4. Dansen met je ego (2) – Ben je wel je lichaam?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
29 sep
Retraite voor ouders
29 sep 23
29 sep
Zenweekend/retraite
29 sep 23
29 sep
Volle Maan chant live en online
29 sep 23
30 sep
Weekend Sesshin Zengroep Oshida
30 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Boeken – Tem je brein
    • Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 3
    • De valse Panchen Lama vertelt Tibetanen om Xi Jinping onvoorwaardelijk te gehoorzamen
    • Het volk mort (7 vervolg) – Toon je kwetsbaarheid niet
    • Waarom het Zelf altijd doet alsof

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.