De symboliek is maar al te duidelijk: de elite bestaat uit vampiers, ze voeden zich zelfs met het bloed van onschuldige kwetsbare baby’s, de politiek is een groot complot om de macht en de wetenschap wil de mensen inspuiten met nano-computers om ze hun wil te ontnemen. Het gaat er niet meer om of het waar is, maar om hoe het voelt. Het enige wat je nog kunt doen is wat ketelmuziek produceren aan de voet van de ivoren toren van de macht. Samen tegen iedereen. Intussen klinkt in vele Tibetaanse tempels over de gehele wereld ketelmuziek voor ‘het welzijn van alle levende wezens’.
Boeken – De essentie van Dōgen
Eihei Dōgen werd in het jaar 1200 geboren in Kyoto, de toenmalige hoofdstad van Japan. Hij verloor beide ouders op jonge leeftijd en werd door zijn broer opgevoed. Op zijn 14e jaar werd hij monnik in een klooster van de toentertijd invloedrijke Tendai-school (Tiāntāi in het Chinees), maar na 10 jaar begon hij te twijfelen aan de leer van het Tendai-boeddhisme. Vooral het dogma dat alle wezens vanaf hun geboorte al bevrijd zijn kwam hem erg ongeloofwaardig voor. Waarom zou je nog moeten mediteren als je al bevrijd bent? Boekbespreking Erik Hoogcarspel.
Boeken – De bevrijdingsfilosoof. Het rebelse denken van Enrique Dussel
‘Midden in de nacht van 2 oktober 1973 ontploft een bom voor het huis van Enrique Dussel, docent filosofie aan de Universiteit in Mendoza, Argentinië. Vuur vlamt op in de verder aardedonkere straat. Na de oorverdovende klap is het ineens dood- en doodstil. Niemand in de straat durft het huis uit. Overal loert het gevaar van militaire politie en opsluiting. Boven, achterin het huis, is iedereen ontzet. Dussel loopt naar de kamer van zijn kinderen. Die zitten verstrengeld bij elkaar op bed en huilen.’
Boeken – Wuwei, Ubuntu, Buen vivir
‘Als we nu de inleiding even laten voor wat ze is, dan lijkt het boek zeker aantrekkelijk. Het moge dan wel geen standaardwerk zijn, maar de stukjes zijn vlot geschreven en goed leesbaar. De schrijvers hebben geprobeerd om met weinig woorden veel duidelijk te maken en zijn daar over het algemeen in geslaagd. Er is veel variatie en afwisseling. Als je leest met een speelse instelling, biedt het veel informatie.’
De badeend tantra
Thailand: ‘Te midden van de stralen van paars water verscheen een nieuwe held: het bad eendje. Van achter de linies van de demonstranten werden grote opblaasbare rubberen eenden naar voren doorgegeven en als schild gebruikt tegen de harde stralen die de waterkanonnen uitspuwden. Toen het treffen voorbij was verschenen foto’s van de licht gehavende en verslapte badeenden met hun nog stralende glimlach in de pers. Een nieuwe held was geboren.’
Boeken – Wat kan ik leren van de taoïsten
Boekbespreking: In tegenstelling tot de techniek die onze tijd beheerst, is de techniek die dào heet van pure eenvoud. Wie deze beheerst hoeft zich niet in te spannen, het gaat allemaal vanzelf. Dit is de zachte kracht die weinig doet, maar alles volbrengt. De praktische voorbeelden van dit principe zijn de beoefening van judo of tàijí.
Boeken – Het pompeblêd en de lotus
‘Het gevolg was dat het boeddhisme eigenlijk niet begrepen werd door hen die pretendeerden er alles van te weten. Ik heb de professoren nog gekend die nooit in India of China geweest waren, die nooit een seconde hadden gemediteerd, maar die de acht jhānas haarfijn konden uitleggen.’ Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Boeken – mindful omgaan met stress
Boekbespreking Erik Hoogcarspel: ‘Als het gaat om werkelijk fundamentele zaken, zoals de gTonglen meditatie of de Vier Onmetelijkheden (Brahmavihara’s) dan ontbreekt elke verwijzing en wordt er maar wat aan gerommeld. Ik denk daarom dat de lezer met een kritisch oog naar alle adviezen zou moeten kijken. De vertaling is matig, wel vlot, maar met naar mijn mening veel te veel Anglicismen.’
Boeken – Een kalme geest
Hoe het boeddhisme helpt om de herrie in je hoofd en om je heen tot rust te brengen. Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
De Boeddha en de dood
Wij mensen bestaan niet als geïsoleerde subjecten, we zijn in ons bestaan van elkaar afhankelijk, dat kunnen we van de huidige pandemie leren. De ander maakt dus deel uit van het zelf en omgekeerd. De dood van de ander is een aspect van mijn eigen dood en met de ander sterft er een stukje van mij. Dit besef ik in de rouw en in dit besef ervaar ik de vriendschap, zo ervaar ik wat de ander voor mij betekende. Zonder dood zouden we ons gevoel voor vriendschap verliezen en een soort onmensen worden.
Word gelukkig als een boeddhistische monnik
Een van de meest verrassende ontdekkingen die Thubten tijdens zijn retraites deed, was dat geluk een keuze is. Thubten schrijft zelfs dat je voor geluk gewoon een knop in je geest moet omzetten. Het probleem is alleen dat deze knop zo moeilijk te vinden is. Hoe je dat knopje moet vinden beschrijft hij in elf hoofdstukken. Daarbij geeft hij allerhande adviezen, instructies in verschillende soorten meditatie en hij illustreert dit alles met duidelijke alledaagse voorbeelden. Boekbespreking van Erik Hoogcarspel.
‘Mediteren met Laozi’ en ‘De Zenmeester die blafte’
Ben Zondervan beoefent en bestudeert sinds 1980 het zenboeddhisme en andere mystieke stromingen, waaronder de advaita vedānta. Sinds 2005 gaat zijn aandacht specifiek uit naar het daoïsme, omdat dit volgens hem de voornaamste bron is van het zenboeddhisme. Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Jacob Jolij: Wat is bewustzijn nou eigenlijk?
Een prikkelende zoektocht van neurobiologie tot parapsychologie. Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Middenmatigheid, cultivering van emoties in Chinese filosofie en kunst
Toen de filosoof Socrates in de rechtszaal werd gevraagd om verantwoording af te leggen voor zijn hinderlijk gedrag in de straten van Athene, antwoordde hij onder meer dat de meeste mensen zich om hun belangen bekommerden. Ze bekommerden zich om hun gezin, om hun rijkdom, en niet te vergeten om hun reputatie. Dat deed hij niet, hij bekommerde zich om zijn zelf. In de geschiedenis van het Westen is hij een van de weinigen gebleven, maar in India en China is het nut en de noodzaak hiervan altijd vanzelfsprekend geweest. Hans van Rappard heeft een stevig boekwerk geschreven over de Chinese traditie van zich bekommeren om jezelf. Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
De Boeddha en de klimaatramp (deel 2 en slot)
In het eerste deel hebben we gezien dat de mensheid haar eigen lichaam, de natuur, aan het ziek maken is. Dit is ook een probleem voor boeddhisten, omdat het lichaam van ieder mens de natuur nodig heeft en omdat voor het praktiseren van het boeddhisme het lichaam onontbeerlijk is. Waarom gaan mensen dan toch nog door met zichzelf en hun kinderen het leven onmogelijk te maken?
De Boeddha en de klimaatramp (deel 1)
Bij het lezen van deze titel zullen misschien sommige lezers vreemd opkijken. In de tijd dat de Boeddha leefde was er immers nog geen sprake van een klimaat? Er was natuurlijk het weer, de seizoenen, de warmte en de regen, maar niemand dacht eraan dat dit ooit zou veranderen of dat het weer ergens anders erg verschillend zou zijn.
Zwartsteen en Slangenwitje
Met andere woorden, elke keer wanneer je zegt dat Zwarte Piet dit of dat is, maak je iets substantieels en onomkeerbaars van je eigen vooroordelen, de prapañca, de wildgroei, wordt een stenen woud waar iedereen in verdwaalt. De chaos leidt niet tot een kosmos, zoals in de oud-Griekse scheppingsmythe, maar tot meer chaos.
Boekrecensie – Arjen Sevenster: De wind van morgen
Het laatste werk van Sevenster is getiteld ‘De wind van morgen’, het is geen dichtbundel, maar een kroniek van het leven, neergeschreven in 233 pagina’s. Het is het verslag van zijn ziekteverloop, vanaf de eerste diagnose tot aan de laatste dagen.
Slavernij, racisme en boeddhisme
Door te zeggen dat alle witte mensen racistisch zijn, is zenleraar Angel Williams zelf een raciste en is het moeilijk om te begrijpen wat zij haar publiek te verwijten heeft. Zij komt echter uit een land waar dominees niets anders doen dan hun publiek met wilde kreten bestoken, wat dan meestal met een enthousiast ‘halleluja’ wordt beantwoord.
Zin en onzin
In mijmeringen en gesprekken borrelt regelmatig de vraag naar de zin van het leven op. Veel mensen denken dat die zin er al is en dat je die gewoon nog even moet zien te vinden. Vaak lees je slimmigheidjes zoals: ‘de zin van het leven is de zin in het leven’. Woordspelletjes hebben een grote aantrekkingskracht. Het lijkt soms dat je met taal kunt toveren, dus ook de zin van het leven uit een woordspeling kunt halen.
De smokkelaar
In 2003 kreeg de westerse boeddhistische lama Ole Nydahl een ernstig ongeluk bij het parachutespringen. Het was zijn 88e sprong en hij had besloten in lotuszit te springen. Hij wist niet dat je dan veel sneller valt dan wanneer je je armen en benen spreidt. Op het laatste moment wist hij de parachute nog open te krijgen, maar hij maakte toch een behoorlijke smak. Hij lag weken op de intensive care, maar kwam er weer bovenop.
Wie geen hoofd heeft, kijkt niet scheel
De filosoof Maurice Merleau-Ponty (1908-1961) merkte eens op dat we allemaal gewend zijn om scheel te kijken, we zien dubbel! We kijken als het ware met één oog naar een ding zoals het aan ons verschijnt, maar met het andere oog zien we het ding zoals we denken dat het is.
De kroning van Eisenstein
Het Coronavirus herinnert volgens de Amerikaanse schrijver Charles Eisenstein aan de goede oude tijd waarin de dreigingen van besmettelijke ziekten konden worden afgewend door de moderne geneeskunde en hygiëne. Deze tijden zijn volgens hem voorbij, zo schrijft hij in zijn recent verschenen essay “The Coronation”. De regeringen zijn volgens hem ditmaal in hun nopjes met het virus.
Het sublieme
Stel je voor dat je op een avond even alleen bent op een balkon of in een tuin. Je kijkt naar boven, de hemel is helder en bezaaid met sterren. De sterren flonkeren, er zijn kleine en grote, heldere en minder heldere sterren. Je realiseert je hoe veraf de sterren moeten zijn en de hoeveelheid ervan doet je duizelen. Je realiseert je hoe klein je bent tegenover dat machtige uitspansel, een stofje zonder enige betekenis.
