• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Boekrecensie – Arjen Sevenster: De wind van morgen

22 juli 2020 door Erik Hoogcarspel

‘Gedachten en gevoelens roeren zich, maar met kleine uitslagen richting angst en hoop, net als de bladeren van de bomen. De kunst is om het lood van mijn ziekte om te zetten in het goud van een dieper inzicht, om in de kikker die zich aan mij heeft opgedrongen, de prins te zien.’ (blz. 134) … ‘Is het niet vreemd’, heb ik aan iemand geschreven, ‘dat het leven, waarvan wij denken, dat op de troon van het universum zit, een kikker blijkt te zijn?’ (blz. 229) Aldus Arjen Sevenster in zijn boek De wind van morgen.

Wiskundige Arjen Sevenster kreeg tijdens zijn studententijd door zijn enthousiasme voor judo belangstelling voor de Japanse cultuur. Tijdens zijn studie wiskunde kwam de wens bij hem op om colleges te volgen in de Japanse taal, als bijvak. Zijn studie in deze taal verliep vlot en na verloop van tijd kreeg hij de kans om in Japan verder te studeren. Het gevolg was dat hij vijf mooie jaren in Japan doorbracht, samen met zijn vrouw, die hem na enige aarzeling besloot te vergezellen.  Daar raakte hij bekend met het zenboeddhisme en beoefende er zenmeditatie. Deze tijd in Japan is hem altijd bijgebleven, want veel van de herinneringen die hij in zijn boek ophaalt, stammen juist uit die periode.

Toen het eerste kind onderweg was, besloot het echtpaar zich weer in Nederland te gaan vestigen. Sevenster werd acquisiteur wiskunde bij de uitgeverij Elsevier. Dit werk heeft hij met veel voldoening 25 jaar gedaan, hoewel het hem de laatste jaren steeds meer duidelijk werd welke kwalijke maatschappelijke rol Elsevier speelde doordat de directie het aandeelhouderskapitalisme aanhing. De redacties van een paar wiskundetijdschriften die hij onder zijn hoede had, weigerden zelfs nog voor Elsevier te werken. Sevenster nam daarbij een neutrale en wat afstandelijke positie in.

In 2016 publiceerde hij de dichtbundel ‘Ogenblik’ en in 2019 een tweede bundel ‘Bloemen in de regen’. Op 28 januari 2017 werd bij hem een agressieve vorm van prostaatkanker met uitzaaiingen geconstateerd. Op 2 februari 2019 overleed hij aan de gevolgen daarvan.

De wind van morgen

Het laatste werk van Sevenster is getiteld ‘De wind van morgen’, het is geen dichtbundel, maar een kroniek van het leven, neergeschreven in 233 pagina’s. Het is het verslag van zijn ziekteverloop, vanaf de eerste diagnose tot aan de laatste dagen. De korte hoofdstukken zijn voorzien van datum en genoemd naar de verschillende stadia van de behandeling: eerst Chemo 1 t/m 6 en vervolgens Controle 1 t/m 12. Ze bevatten observaties, herinneringen en overpeinzingen en zijn gelardeerd met gedichten die naar aanleiding daarvan ontstaan. Het is daardoor een soort musical van de vergankelijkheid geworden, een aaneenschakeling van lichtpuntjes, gezellige pleisterplaatsen en de vele hobbelige wegen tijdens een reis door de nacht. De mooiste pleisterplaatsen, zoals vakanties in zijn geliefde Chicago en in zijn nog meer geliefde Japan, worden echter niet meer dan terloops genoemd. Het is alsof het alleen om het verloop van de ziekte gaat en alsof deze emotionele hoogtepunten de aandacht van dit verloop alleen maar zouden afleiden. Wat ook misschien ook een rol heeft gespeeld, is dat Sevenster meestal schrijft als hij alleen is. Over de vakantie in Japan is er niets te vertellen schrijft hij, behalve dan dat hij elke dag vier pillen moest slikken. Toch moet de reis enerverend geweest zijn. Sevenster wil blijkbaar beschrijven en zo min mogelijk tonen.

Net zoals zijn gedichten is het verslag van de lichamelijke aftakeling bijna zakelijk, met een soort verstilde gevoeligheid. De lezer wordt uitgenodigd het ziekteproces van nabij met hem te volgen als een goede vriend. Er wordt niet gehuild en niet gelachen, er zijn geen krachttermen of uitbundige metaforen. Alles is zoals het is (de titel is gebaseerd op een Japans spreekwoord met deze betekenis). Achter de horizon staat een gedachte die hij eens van een zenmeester heeft gehoord ‘Jinsei taimu, Human life, big dream. Wake up.’ Het is er niet van gekomen, ondanks de vele herinneringen uit Japan. Naarmate de ziekte vordert, komen de verwijzingen naar de boeddhistische leer steeds minder voor. Sevenster verwijst ook enkele malen naar  ‘A Course in Miracles’, een soort christelijke theosofie, waarvan hij een aanhanger schijnt te zijn geweest.

Boeddha

de boeddha heeft zijn intrek
in ons huis genomen: een houten beeld,
de boeddha zelf. Hij zit op het dressoir
en zwijgt; hij eet niet mee, maar leeft

van wat wij hem aan aandacht geven.
Als wij vertrokken zijn, maakt hij
de kamer van illusies vrij,
van woorden die wij in de haast vergaten.

Hij lijkt niet te bewegen, maar dat
is schijn: vannacht heb ik hem nog
met andere boeddha’s horen praten

en ik vermoed, dat hij als wij
naar school of werk vertrokken zijn,
zijn benen strekt en ademhaalt.

Sevenster overpeinst af en toe boeddhistische waarheden of zen-anekdotes, maar gaat niet in op de blijde boodschap van de Course in Miracles. Alles heeft een plaatsje in zijn huis, het is er gewoon. Zijn meeste gedachten gaan uit naar zijn familie en naasten, waarvan hij steeds duidelijker beseft afscheid te moeten nemen. Dit alles wordt gedragen door de doorgaande baslijn van de invloed van de ziekte op zijn lichaam en de vele behandelingen die hij moet ondergaan. Het is daarmee een kroniek geworden van het leven. Wat net zoals koffie krijgt het leven een sterkere smaak als het onder druk door een filter wordt geperst.

Sevenster rapporteert alle behandelingen die hij ondergaat met technische details, waarschijnlijk vanwege zijn exacte achtergrond. Hij wil precies vertellen wat er gebeurt, maar ze zijn niet altijd even relevant voor zijn gemoedstoestand. Ze geven wel aan hoe zijn laatste jaren een aaneenschakeling waren van hoop, teleurstelling en berusting. Gelukkig heeft hij daarbij veel steun ondervonden van zijn vrouw en kinderen en van vele vrienden en kennissen. Hij is ook erg dankbaar voor de zorg die hij heeft gehad. ‘Er blijkt naast de wereld der wiskunde een wereld te zijn van zorg en dienstbaarheid’, zegt hij enkele weken voor zij dood in zijn interview voor het blad voor wiskundigen ‘Nieuw Archief voor Wiskunde’.

Lichaam en ziel

de ziel, als uit een dwangbuis
eindelijk bevrijd, ziet om
daar waar het lichaam ligt:

een fiets tegen een boom gezet,
nu overbodig, een hoopje
kleren op de grond, niet langer

nodig en elk verdriet
en alle pijn als droombeelden
vervlogen. Herenigd nu

met al wat was, met al wat is, met al
wat ooit zal zijn, weet zij, de droom
voorbij, zich van geluk geen raad.

Het testament dat hij hierbij in de vorm van dit boek achterlaat is een bron van inspiratie, een laatste groet aan een vriend van de lezer: wat er ook gebeurt, alles is zoals het is.

Bronnen
http://www.nieuwarchief.nl/serie5/pdf/naw5-2019-20-1-046.pdf
Arjen Sevenster: De wind van morgen, In de Knipscheer, Haarlem 2020, paperback 233 blz. ISBN 978-90-6265-764-3
Erik Hoogcarspel studeerde filosofie en Indische talen aan de rijksuniversiteiten in Groningen en Leiden. Hij ontmoette in 1975 de 16e Karmapa, het hoofd van de Karma Kagyü School, één van de vier kloosterscholen van het Tibetaans boeddhisme en was penningmeester van de Nederlandse stichting van deze school. In 1978 richtte hij samen met Jildi Mohamad Sjah het Boeddhistisch Meditatiecentrum te Groningen op. Hij was columnist in verschillende bladen en publiceerde Koken met Filosofie’  en een vertaling van de belangrijkste tekst van Nagarjuna ‘Grondregels van de filosofie van het midden’ (Olive Press, Amsterdam 2005, alsmede een Engelse versie). Hij doceerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen, de Goudse Scholengemeenschap Leo Vroman en is verbonden aan het Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden. Dit is tevens de uitgever van zijn boek ‘Het Boeddha-fenomeen (2016), de Engelse versie draagt de titel ‘Phenomenal Emptyness’ en is verkrijgbaar bij Amazon.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boekbespreking, Geluk, Gezondheid, Zen, Zorg Tags: Arjen Sevenster, boekrecensie, De wind van morgen, Erik Hoogcarspel, In de Knipscheer, Japan, sterven

Lees ook:

  1. Boeken – Arjen Sevenster – De wind van morgen. Kroniek
  2. Boeken – De boeddhistische leraar in een doopsgezinde prediker
  3. Japanse tempels verenigd in bestrijden armoede
  4. ‘Sterven is te doen’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Erik Hoogcarspel

Erik Hoogcarspel studeerde filosofie en Indische talen aan de rijksuniversiteiten in Groningen en Leiden. Hij publiceerde ‘Koken met Filosofie’ en een vertaling van de belangrijkste tekst van Nagarjuna ‘Grondregels van de filosofie van het midden’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 25 februari 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 27 februari 2021
    Volle Maan chant (online)
  • 28 februari 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Zó ontken je het klimaatvraagstuk óók. Dat kan anders!

gastauteur - 9 februari 2021

De crisis lijkt te groot, te massief om door de massa’s goed begrepen te kunnen worden. Let wel, het staat hier goed, die massa’s mensen zijn niet dom, er is niets neerbuigends bedoeld, maar de omvang van de problemen en de belangenstrijd er omheen zijn dermate groot dat begrip en theorie moeilijk ‘populair’ te maken zijn. Alleen maar roepen dat het ‘heel erg’ is, motiveert ook niet echt. En dan nog de (on)kosten van de benodigde maatregelen, wie draait ervoor op?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 56 – handhaving
  • HRW -Covid-19 brengt golf van misbruik van vrije meningsuiting op gang
  • Machteloze woede: complotdenkers in Nederland
  • Wouter – in reactie op…
  • Geldstresscafé voor mensen met coronaschulden

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens