De Nederlandse staat moet stoppen met het schenden van het mensenrecht op gezondheid. Dat eist Milieudefensie vandaag bij de rechtbank in Den Haag in haar rechtszaak voor gezonde lucht tegen de staat. De staat doet te weinig aan het verbeteren van de luchtkwaliteit en daardoor loopt de gezondheid van zijn inwoners ernstige schade op. De staat overtreedt bovendien de luchtkwaliteitswet van de Europese Unie.

Anne Knol, campagneleider Duurzame Mobiliteit Milieudefensie: “De overheid laat ons stikken. Ongezonde lucht zorgt op dit moment voor tienduizenden zieken en duizenden doden per jaar. Ongemerkt roken we in Nederland gemiddeld het equivalent van vijf sigaretten per dag mee, alleen door te ademen. Wij eisen dat dit zo snel mogelijk stopt.”

Recht op gezonde lucht

In september oordeelde de kortgedingrechter al dat de overheid met een nieuw luchtkwaliteitsplan moest komen. Uit het plan dat staatssecretaris Stientje van Veldhoven hiervoor opstelde blijkt echter dat zij op korte termijn geen doeltreffende maatregelen neemt om de kwaliteit van de lucht te verbeteren. Anne Knol: “Het is niet te geloven. Zelfs na de uitspraak van de kortgedingrechter voelt de overheid nog steeds geen urgentie om een einde te maken aan deze aanslag op onze gezondheid. Dat vinden wij ontoelaatbaar.”

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) publiceerde eind oktober haar jaarlijkse rapportage over de luchtkwaliteit in Nederland. Daarin staat dat de luchtvervuiling door stikstofdioxide in 2016 zelfs iets is toegenomen sinds 2015. Voor fijnstof nam de vervuiling iets af ten opzichte van het jaar daarvoor, maar het is de vraag of die daling in de toekomst door zal zetten. Het RIVM voorspelt dat in 2020 de luchtkwaliteitsnormen nog steeds overschreden zullen worden.

Eisers uit het hele land

“Ik maak me al sinds de jaren tachtig zorgen over de ongezonde lucht die ik inadem”, zegt Arjen Slot, een hardloper uit Utrecht. Hij is één van de mede-eisers in de rechtszaak en zet zich al jaren in tegen luchtvervuiling. “Gezonde lucht is een basisbehoefte van elk mens. Het is onbegrijpelijk dat we dit in een rechtszaak moeten afdwingen. Het beleid is nog steeds gebaseerd op het recht op vervuilen in plaats van het mensenrecht van gezondheid.” In totaal zijn er 57 individuele mede-eisers uit verschillende delen van het land, daarnaast is de stichting “Adem in Rotterdam” mede-eiser.

Luchtwachters

Om het Rijk en gemeenten aan te sporen tot meer actie, gaat Milieudefensie volgend jaar met Luchtwachters aan de slag. Dat zijn inwoners die als luizen in de pels gaan controleren of er snel en effectief wordt gewerkt aan gezonde lucht. De lucht is het ongezondst bij drukke wegen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Arnhem, Den Bosch en Eindhoven. Inwoners uit die steden kunnen zich aanmelden als Luchtwachter. Ook mensen die niet in deze steden wonen zijn uitgenodigd, zij kunnen bijvoorbeeld het Rijk gaan controleren.