• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Maatschappij » Economie » ‘Economisch gezien begint het bewandelen van de Middenweg met het beteugelen van hebzucht.’

‘Economisch gezien begint het bewandelen van de Middenweg met het beteugelen van hebzucht.’

10 januari 2013 door Kees Klomp

Onlangs was ik uitgenodigd voor een intieme Q & A met Akong Tulku Rinpoche bij leiderschapsadviesbureau The Gift. Akong Tulku Rinpoche is een zeer gerespecteerde Tibetaanse leraar die samen met management consultant Dona Witten van Ernst & Young een belangwekkend boek – Enlightened Management – schreef over management op basis van boeddhistische beginselen.

Hoogtepunt van de bijzondere avond was voor mij het tegelijkertijd ontwapenende én ontwakende antwoord op de vraag ‘Rinpoche, what’s your view on the current economic crisis?’ die van één van de deelnemers kwam. Terwijl de Rinpoche zijn handen omhoog bracht om het punt dat hij er mee probeert te maken verder te verduidelijken, zei hij: ‘You have Profit’, terwijl hij zijn linkerhand nog wat verder optilde, en ‘You have Loss’; waarbijook zijn rechterhand volgde. ‘Economics is essentially about Profit & Loss, right?’. Instemmend geknik. De Rinpoche vervolgde: ‘Sometimes Profit, sometimes Loss. That’s normal. That’s natural’, om maakte vervolgens razendsnel zijn punt te maken: ‘Your problem is you only want profit. That’s not natural. You have a wrong view. That’s all. There is no crisis. This is just a – temporary – period of loss’.

Akong Tulku Rinpoche
Akong Tulku Rinpoche

Voor de goede verstaander hield Akong Tulku Rinpoche hiermee een pleidooi voor prudence – wat zoiets betekent als realiteitszin – en een term is die door de Britse econoom E.F Schumacher is geïntroduceerd in het economische domein. In zijn baanbrekende boek Small is Beautiful; economics as if people mattered noemt Schumacher prudence de moeder aller economische deugden.

Een écht eerlijke en evenwichtige economie kan volgens Schumacher alleen bestaan bij gratie van gezond verstand: ‘Prudence implies a transformation of the knowledge of truth into decisions corresponding to reality’. Lezers van mijn boeken en blogs weten dat ik prudence beschouw en behandel als het episch centrum van maatschappelijk meedogend ondernemen. Het is een cruciale randvoorwaarde.

Ook Akong Tulku Rinpoche refereerde aan dit gezond verstand en deze realiteitszin, en vooral het ontbreken ervan in ons huidige economisch denken en doen. Je hoeft geen economisch geleerde te zijn om in te zien dat continue, ongebreidelde groei en voorspoed gewoonweg niet haalbaar en houdbaar zijn. Het is onevenwichtig. Balans is dan ook het allerbelangrijkste kenmerk van buddhist economics; een expliciet en exclusief boeddhistische economische school/stroming waarvan de eerdergenoemde E.F Schumacher grondlegger is, die in deze tijd van economische en ecologische crises steeds vaker opduikt als een bron van inspiratie en als potentieel – constructief – alternatief voor ons huidige – destructieve – doen en laten. Balans is key.

Boeddhistisch econoom Hans-Guenter Wagner zegt hierover in zijn paper On Buddhist Economics As a Science of Right Livelihood: ‘Whereas modern economics is focused on high rates of economic growth, buddhist economics relies on balance and equilibrium and sustainable relations’. Balans wordt verkregen door het respecteren van de boeddhistische Middenweg; de wijsheid die de Boeddha tot verlichting bracht. De Middenweg draait om het vermijden van excessen en extremen. Omdat die excessen slechts leiden tot lijden. De Middenweg staat voor matiging en redelijkheid.

Economisch begint het bewandelen van de Middenweg daarom met het beteugelen van hebzucht. Hebzucht veroorzaakt namelijk – onvermijdelijk – excessen. Er zit een enorm verschil tussen wezenlijke behoeften (needs) en valse verlangens (wants). Verwerven – extern genot – kan en zal nooit leiden tot blijvende voldoening – intern geluk – en dus heeft het geen enkele échte zin om te luisteren naar de niet te stillen honger naar meer, meer, meer. Hoe hard en lang je het ook probeert; je gaat er nooit écht gelukkig van worden.

Voor geluk zijn andere zaken nodig. Daarom staat de mentale component en  bewustzijnsgroei centraal in buddhist economics. De bekende – Thaise – boeddhistische intellectueel P.A. Payutto omschrijft het prachtig in zijn boeddhistisch economische-basiswerk Buddhist Economics; A Middle Way for the Marketplace: ‘In the struggle to feed their blind and endless desire, people do not clearly perceive what is of true benefit and what is harmful… When greed is driving economic decisions, behaviour tends to be morally unskillful, but when desire for well-being is guiding them, economic behaviour will be morally skillful’.

Mensen moeten – door middel van training van de geest – eerst en vooral leren wat – individueel – heilzaam is, voordat ze zich als zodanig – collectief –  kunnen en zullen gedragen. Buddhist economics koppelt het interne (denken) domein heel expliciet aan het externe (doen) domein. Er is niks mis met – economische – productie en consumptie, mits het maar dienstbaar is en constructief bijdraagt aan het welzijn van alle levende wezens. Het materiële wordt gezien en behandeld als een middel om het immateriële doel – geluk – te bereiken. Want dat is namelijk het enige wat écht telt. Een radicaal dienstbare economie dus. Of zoals Akong Tulku Rinpoche het die avond bij The Gift verwoordde: ‘If we want to create a happy society, we need to make happiness leading in economy. We need to choose happy over money. We need to focus on sharing happiness rather than attaining possessions. Everything we do has to help ourselves and others to be happy’. 

Dat buddhist economics veel meer is dan een exotische theorie, bewijzen de recente ontwikkelingen omtrent het Gross National Happiness – het Bruto Nationale Geluk – van het piepkleine Himalaya-staatje Bhutan. Bhutan introduceerde het Bruto Nationale Geluk reeds in de jaren ’70 van de vorige eeuw als een welzijnsalternatief voor de monomane welvaartsindexering van het Bruto Nationale Product. Dit was destijds een bijzondere maar geen vreemde beslissing, omdat Bruto Nationaal Geluk niks anders is dan seculiere buddhist economics, en Bhutan een boeddhistisch land is.

Bruto Nationaal Geluk is een radicaal op levenskwaliteit georiënteerde indexering. Het meet een uitgebreide en uitgebalanceerde set van financiële, sociale, culturele, sociale en spirituele parameters, die tezamen een veel betere – ware – weergave van rijkdom geven. De Verenigde Naties hebben vorig jaar het World Happiness Report gepubliceerd waarin staat dat Bruto Nationaal Geluk een betere maatstaf voor maatschappelijk succes is dan het traditionele Bruto Nationale Product, en daarmee automatisch ook een betere graadmeter en richting-gever voor duurzame economische ontwikkeling. Geluk is – kortom – de toekomst! Geluk is het nieuwe geld! Dus beste manager, wees voorbereid op de toekomst, omarm deze nieuwe vorm van waarde-creatie, zet geluk centraal in je bedrijf, zorg voor Gross Organizational Happiness en maak van gewoon werk, nobel levensonderhoud!

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Economie Tags: Akong Tulku Rinpoch, Boeddhisme, E.F. Schumacher, Hans-Guenter Wagner, hebzucht, kees klomp, middenweg, prudence

Lees ook:

  1. Doorstart discussie over boeddhisme en commercie
  2. Good-evening! boeddhisten in de staatse Lage Landen
  3. ‘Politiek: nuttig, maar niet heel belangrijk…’
  4. Boeken – Een kalme geest

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Joop Romeijn zegt

    10 januari 2013 om 10:59

    ‘ Intiem ‘ Kees, was die Q&A? Dat is toch eufemistisch taalgebruik voor een ‘besloten’ bijeenkomst?
    Een rinpoche mag toch niet bij een intieme en dat betekent in het Nederlands, licht erotische, bijeenkomst komen? Of was het met kaarslicht en zo?
    En alweer over leiderschap, wanneer ga je je toch identificeren met en schrijven over volgelingenschap ? Dat kan je best. Wij willen toch geen leider zijn?

    Verder een interessant betoog, waarbij ik het woord ‘geluk’ vervang door ‘ontwaakt ‘ of als je dat te ver vindt gaan ‘onthecht ; want de term ‘gelukkig’ zouden we niet meer gebruiken, heb ik ook bij jou gelezen.

    PS
    Ga je ook naar de Outlet Book Store van ASOKA e.a. in Den Haag?
    Zie m’n recente blog daarover.

  2. Annemiek Deerenberg zegt

    10 januari 2013 om 13:45

    Mooi stuk en zeker het overdenken waard.

  3. Menno prins zegt

    13 januari 2013 om 12:50

    @Joop: Het woord of begrip “Intiem” heeft in het Nederlands volgens de Dikke van Dale 4 betekenissen, waarvan de door jou genoemde de vierde is – en gelet op die plaats in de rangorde – met de minst prominente betekenis.
    Over leiderschap en volgelingschap wil ik opmerken dat de grootste leiders, met véél leiderschapskwaliteiten,volgens mij mensen zijn die een levend voorbeeld zijn in het in de praktijk brengen van dienstbaarheid. Welke kwaliteiten er precies nodig zijn voor volgelingschap, kan ik zo niet opsommen. Wanneer het kwaliteiten zijn als “schaapachtigheid”, of “niet voor jezelf denken, maar doen wat de meester zegt” – dan lijkt volgelingschap mij weinig aanbevelenswaardig. Betekent “volgeling zijn” echter: je best doen om het voorbeeld te volgen van de ware leider ( in mijn ogen dus de meest “dienstbare”) – dan is er in feite geen conflict meer, want dan houdt volgelingschap in dat je net als leider handelt: in dienst van wat groter is dan jezelf.
    Alle volgelingen van Boeddha zijn opgeroepen zelf Boeddha’s te worden, en daarmee gelijk aan …

Primaire Sidebar

Door:

Kees Klomp

Kees Klomp is Boeddhist, en marketing- en management expert 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • 30 augustus 2022
    Inloopavond Maitreya instituut Amsterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Boekbespreking – Vrije staatkundige stellingen

    Erik Hoogcarspel - 17 augustus 2022

    De “Vrije staatkundige stellingen” ademt de sfeer van de moderniteit, de sfeer die het meest treffend werd verwoord door René Descartes, die 15 jaar daarvoor was overleden. Alles wat werkelijk is, is redelijk en alles wat redelijk is, is werkelijk.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – deel 2

    Kees Moerbeek - 14 augustus 2022

    De belangrijkste taak van de rechtvaardige, ‘wiel-draaiende vorst (de rājā cakkavattī) is het opheffen van armoede, die leidt tot diefstal en ander moreel wangedrag. De manier om criminaliteit te bestrijden is niet wreder straffen en de wet strikter toe te passen, maar mensen een gelegenheid en een perspectief bieden om op een eerlijke manier hun brood te verdienen. Hebben de mensen een acceptabele levensstandaard dan berokkenen zij anderen geen kwaad en zal het land vrede en rust kennen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Zonder opstaan geen vallen
    • Het jaar 2022 – dag 229 – ontwikkelen
    • Boeddha in de bajes –  De zin van het leven, Chantal
    • De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
    • Boeken – Je weg vinden in het daoïsme

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens