(Derde van twaalf dwaalteksten over geestelijke armoede.)
Volgens de eerste boeddhist, Gautama Boeddha, is nirwana niets anders dan uitdoving, onthechting. Kan best wezen, maar het is verdraaid moeilijk om overal van te onthechten.
Volgens de derde zenpatriarch, Sengtsan, is de grote weg niet moeilijk voor wie geen voorkeuren heeft. Kan best wezen, maar het is verdraaid moeilijk om helemaal geen voorkeuren te hebben.
Volgens de miljoenste spirituele leraar Jiddu Krishnamurti is verlichting keuzeloos gewaarzijn. Kan best wezen, maar het is verdraaid moeilijk om helemaal keuzeloos gewaar te zijn.
Voor zover ik weet maakt al het leven onderscheid, van schimmel tot paard, van neus tot staart, van bacil tot boeddha, van bidsprinkhaan tot paus. Zonder voorkeur kan het niet overleven, al hecht niet al het leven aan het leven en draagt niet iedere voorkeur bij aan overleving. Het leven raakt algauw gehecht aan wat het verkiest en soms nog meer aan wat het verliest.
Maar wat je niet met zekerheid weet, kan je niet met zekerheid onderscheiden. Wat je helemaal niet weet, kan je helemaal niet onderscheiden. Voor wat je niet weet te onderscheiden, kan je geen voorkeur hebben, je kan er niet voor kiezen en je kan er niet aan hechten. Voor zover je het niet kent sta je blanco in het leven, wat zich niet aan jou vertoont is je eeuwig om het even.
Hoe geringer je onderscheidingsvermogen, hoe groter je onderscheidingsonvermogen. Hoe groter je onderscheidingsonvermogen, hoe groter je onverschilligheid. Geformuleerd als zaligspreking:
Zalig zijn de armen van geest, ze zien het verschil niet.
Wie niet weet, is blind voor het verschil tussen gehechtheid en onthechting. Een uitkomst voor navolgers van de Boeddha:
Zalig zijn de armen van geest, ze zijn niet gehecht aan onthechting.
Wie niet weet, is blind voor het verschil tussen voorkeur en neutraliteit. Een uitkomst voor navolgers van Sengtsan:
Zalig zijn de armen van geest, ze hebben geen voorkeur voor een leven zonder voorkeur.
Wie niet weet, is blind voor het verschil tussen kiezen en keuzeloos gewaarzijn. Een uitkomst voor navolgers van Krishnamurti:
Zalig zijn de armen van geest, ze kiezen niet voor keuzeloos gewaarzijn.
Ze zouden niet weten hoe.
