• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Linksom of rechtsom

Linksom of rechtsom

16 juni 2016 door Hans van Dam

“Wat vind jij van het boeddhisme?”
“Een mijnenveld.”
“Mijn idee, Hans.”
“Hoezo?”
“Geloften en goede voornemens leiden alleen maar tot bestendiging van het geloof in de persoon, de vrije wil en de maakbaarheid van de wereld.”
“Wat zou volgens jou het beste zijn?”
“Geen goede voornemens meer maken, geen geloften meer afleggen en dat ook niet van anderen verlangen.”
“Je veronderstelt een persoon, een vrije wil en een maakbare wereld.”
“Wat?”
“Geen goede voornemens meer maken, geen geloften meer afleggen en dat ook niet van anderen verlangen leidt alleen maar tot bestendiging van het geloof in de persoon, de vrije wil en de maakbaarheid van de wereld.”
“Verdraaid.”
“Dat zeg ik.”
“Wat?”
“Een mijnenveld.”

Boeddhabom

Deze tekst maakt deel uit van de Perongelukexpress, een serie over de vrije wil.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: anatman, de perongelukexpress, geloften, leegte, niet zelf, niet-weten, vrije wil, vrijheid

Lees ook:

  1. Wensdenken, waanvoelen en droomdoen
  2. Voor het begin beginnen
  3. Turgor et emergo
  4. Rust en vrede zonder rede

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Siebe zegt

    16 juni 2016 om 11:03

    Krishnamurti was een leraar die aangaf dat het niet nuttig was om, kortgezegd, methode te beoefenen om de waarheid te ontdekken. Hij sprak niet zo positief over het ontwikkelen van meer liefdevolle vriendelijkheid, geduld, ijver, ethisch gedrag en concentratie etc. Hij zag er eigenlijk het nut niet van in. Het zorgt niet voor die radicale transformatie die hij voorstond maar was eigenlijk meer van hetzelfde, enkel het niveau van conditionering. In boeddhistische termen vertaald….Krishnamurti sprak niet positief over het nut van methode.

    In boeddhisme zie ik een totaal andere benadering. Zowel in de teksten van de Pali Canon als in mahayana werken en bij mahayana leraren zie ik juist benadrukt worden dat het erg belangrijk is zulke methode of oefeningen (conditionering) in combinatie met wijsheid te beoefenen.

    Gampopa, kamma-kagyu meester en leerling van Milarepa besteedt hier bijvoorbeeld aandacht aan in zijn beschrijving van de Perfectie van Wijsheid, H. 17 in The Jewel Ornament of Liberation.

    Enkele fragmenten (door mij uit Engels vertaald):

    De ‘Aksayamati-Requested Sutra’ zegt:
    “Aangezien de beoefening van wijsheid zonder methode je zal binden aan nirvana, en de beoefening van methode zonder wijsheid je zal binden aan samsara, is het daarom noodzakelijk ze te verenigen”.

    De ‘Sutra Shown by Vimalakirti’ zegt:
    “Wat is de gebondenheid van alle bodhisattva’s en wat is bevrijding?
    Wijsheid niet ondersteund door methode is gebondenheid; wijsheid ondersteund door methode is bevrijding. Methode niet ondersteund door wijsheid is gebondenheid; methode ondersteund door wijsheid is bevrijding”.

    Daarom, het gescheiden beoefenen van of methode of wijsheid is de activiteit van Mara.

    De ‘Naga King Sagara-Requested Sutra’ zegt:
    “Er zijn twee activiteiten van Mara: methode gescheiden van wijsheid en wijsheid gescheiden van methode. Men dient deze op te geven door ze te kennen als de activiteiten van Mara”.

    Ter illustratie, zoals we de ogen nodig hebben om de weg en voeten te onderscheiden, de afstand te overbruggen en om de stad van onze keuze te bereiken, zo geldt ook dat om de stad van niet-verblijvende nirvana te bereiken, we het oog van wijsheid en de voeten van methode moeten verenigen.

    De ‘Mount Gaya Sutra’ zegt:
        “In het kort, het pad van de Mahyana is tweevoudig: methode en wijsheid”.

    Verder, wijsheid ontstaat niet uit zichzelf. Ter illustratie, zelfs als je een vuur ontsteekt van een kleine hoeveelheid hout, een groot lang brandend vuur zal zich niet voordoen. Maar als je een vuur maakt door een grote hoeveelheid droog hout te verzamelen, wordt het groot en lang brandend en je zou het niet uit kunnen maken, zelfs als je het probeert te doven.
    Zo zal ook grote wijsheid niet ontstaan daar waar weinig verdienste verzameld is, maar aan de andere kant, grote wijsheid zal ontstaan waar er een grote hoeveelheid verdienste is verzameld uit vrijgevigheid, ethische discipline, enzovoorts, en het zal alle verduisteringen wegbranden. Daarom, voor wijsheid ben je afhankelijk van vrijgevigheid enzovoort. ‘
    [einde fragmenten]

    Ik zie dat zowel in de Pali Canon teksten als ook in mahayana teksten nadrukkelijk dus de instructie wordt gegeven methode niet te verwaarlozen en voortdurend te oefenen in het perfectioneren van vrijgevigheid, ethische discipline, geduld, ijver, concentratie. Het vuur van wijsheid brandt kennelijk niet goed zonder deze voorraad verdienste.

    Waarschijnlijk gaat dat, zoals Hans zegt, gepaard met geloof in een persoon die beoefent, streeft, vordert maar kennelijk is dit geen echt obstakel. Ik zie dat bij de sutta’s ook. Het geloof in ‘Ik ben’ zal sowieso heel lang bestaan en gedrag overheersen. En is dat minder bij iemand die niet bewust traint in vrijgevigheid, ethische discipline, ijver, concentratie, geduld etc? Ik denk het niet. Ook die geest wordt gedomineerd door de notie ‘Ik ben’ maar in tegenstelling tot degene die traint verzamelt die geen verdienste. Je hebt kennelijk wel de verdienste nodig.

    Qua beoefening en instructie is het dus denk ik geen mijnenveld. De aansporing is toch om voortdurend te werken aan methode (dus de paramita’s perfectioneren) en zo de verdienste te verzamelen die een ontmoeting met de waarheid mogelijk maakt. De instructie is methode niet te scheiden van wijsheid.

  2. Tokai Dwaalzin zegt

    16 juni 2016 om 14:51

    Boeddhisme, wat is dat eigenlijk Hans en/of Kees en/of Piet, Klaas, Jan, Marianne, Anna, Maria, Carla, of wie dan ook, als je bestaat???

    Vrije wil, wat is dat……enz. enz…???

    Zelf, wat is dat…….enz. enz….???

    Maakbaarheid, ooit meegemaakt???

    • Siebe zegt

      16 juni 2016 om 17:32

      Stel bijvoorbeeld dat je in dit leven de intentie of het plan hebt om rijk te worden, maar je hebt weinig opleiding en ziet weinig kansen. Dan op een dag besluit je samen met wat ‘vrienden’ te gaan stelen/inbreken. Dan moet je niet raar opkijken dat het gevolg van die wilsdaden eens is dat je in de gevangenis belandt of allerlei andere moeilijkheden tegenkomt die met je keuze te maken hebben.

      Als je intentie aldoor is om je aangenaam te voelen, in een roes, moet je niet raar opkijken dat je op een dag je leven een grote puinhoop is geworden, en je enorm lijdt. Lichaam verwoest door drank en drugs en geestelijk geheel afhankelijk geworden, waarschijnlijk ook levend in een vervuilde omgeving, vol ellende.

      Als je als puber gericht bent op indruk maken, je wilt jezelf bewijzen voor je vrienden, stoer doen, dan moet je niet raar opkijken dat je op een dag jezelf in coma zuipt, je been breekt, ongelofelijk domme dingen doet, waarmee je jezelf en anderen in problemen brengt.

      Etcetera

      Dus maakbaarheid is wel een existentieel gegeven.
      En dat de Boeddha over wilsdaden sprak als iets wat vormgeeft aan de toekomst is ook ter zake.

      Het doet er ook niet toe of iemand bewust is van dit vormgevend aspect van wilsdaden (incl. neigingen), en ook niet of die wilsdaden vrij of onvrij zijn. Het doet er zelfs niet toe of er een zelf is die zulke wilsdaden wil en de gevolgen ervaart. De relatie tussen wilsdaden en gevolgen, en vice versa, doet zich toch wel voor.

      Kijk ook naar klimaatveranderingen of uitputting van grondstoffen. Dat is ook kamma gerelateerd want wij willen, als mensheid,- althans dat is de stroom waarin we gestapt zijn-, zoveel. Het is eigenlijk het gevolg van een hebzuchtig leven. Het toont de gevolgen van onze collectieve wilsactiviteit.

      Het zou raar zijn wanneer we als mensheid ons kop in het zand steken, niet-weten voorwenden, terwijl iedereen kan zien/begrijpen hoe dit werkt. Hoe wilsdaden in grote lijnen vormgeven aan de toekomst en ook het heden vormgegeven is door wilsdaden vroeger.

    • Kees moerbeek zegt

      16 juni 2016 om 20:35

      ‘Qua beoefening en instructie is het dus denk ik geen mijnenveld. De aansporing is toch om voortdurend te werken aan methode (dus de paramita’s perfectioneren) en zo de verdienste te verzamelen die een ontmoeting met de waarheid mogelijk maakt. De instructie is methode niet te scheiden van wijsheid.’
      Waar haal je het toch weer vandaan, Siebe? Of is Siebe een pseudoniem voor Tokai (als in de Hongaarse dessertwijn) Dwaallust?

      • Tokai Dwaalzin zegt

        16 juni 2016 om 22:04

        Beste Kees,
        Ik produceer inderdaad een heerlijke dwaalzinnige wijn, maar is toch is Siebe absoluut geen pseudoniem voor Tokai.

        (Ik ben slechts een eenvoudige, simpele en onvolledige incarnatie van Tokai, de waanzinnige zenmonnik uit de late middeleeuwen. Een eervol eerbetoon aan een van de vele hoeders van de weg.)

      • Siebe zegt

        17 juni 2016 om 10:54

        Wat is het probleem Kees?

  3. G.J. Smeets zegt

    16 juni 2016 om 15:10

    [““Verdraaid.”
    “Dat zeg ik.”]
    Voilà, de möbius ring waar ik gisteren op wees toen het over de oude vos ging.
    [“Wat?”
    “Een mijnenveld.”]
    Dat kort ik in tot ‘mijnveld’.

    Een historische paralel.
    Sigmund Freud stelde 100 jaar geleden dat de zelf-kritische introspectie (‘Durcharbeit’) van een analysand afgerond is zodra hij/zij de dagelijkse pijnlijke gang van zaken accepteert en zich er niet tegen verzet met ik-mij-mijn smoesjes.
    De boeddhistische boeken van 2000 jaar geleden stelden hetzelfde: zelfkritische introspectie (‘mediteren’) leidt tot acceptatie van de dingen zoals ze zijn zonder ‘ik-mij-mijn’ als self-serving criterium te hanteren.

    • Sjoerd zegt

      16 juni 2016 om 15:38

      Hè, G.J., bedoel je eigenlijk “Leef gewoon, en probeer het niet zo krampachtig te begrijpen “?

      • G.J. Smeets zegt

        16 juni 2016 om 17:46

        Ja, zo ongeveer. Het kardinale punt (draaipunt) is ‘krampachtig’. Zonder zelfkritische analyse is het dagelijkse lijden krampachtig; met zelfkritische analyse verdampt de kramp.

        • kees moerbeek zegt

          16 juni 2016 om 21:01

          Ontkramper, ontkramp uzelve. G.J.https://www.youtube.com/watch?v=uLlv_aZjHXc

        • Sjoerd zegt

          16 juni 2016 om 21:44

          zelfkritisch…..en een beetje flexibiliteit?

          • kees moerbeek zegt

            17 juni 2016 om 11:15

            Heerlijk, die Monty Python, Sjoerd. Ze zetten alles op z’n kop waardoor je de humor, de relativiteit van het bestaan beter inziet. Het bevordert zelfkritiek en een flexibele geest. Kom daar maar eens om in 2016 :-)
            https://www.youtube.com/watch?v=tsb5W0m3S-Y

          • Sjoerd zegt

            17 juni 2016 om 15:53

            Tja, misschien was Sakyamuni wel voorloper van Monty P.

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Columns. Boeken. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 23 mei 2022
    Discovering Buddhism taster / refresh evenings
  • 24 mei 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 25 mei 2022
    Meditatiegroep Bloemendaal
  • 25 mei 2022
    Meditatiegroep Bloemendaal
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Baas over eigen karma

Kees Moerbeek - 22 mei 2022

Het individu is de enige die de volledige controle heeft over zijn daden, ongeacht de druk die anderen op hem kunnen uitoefenen. Een onheilzame handeling onder grote druk uitgevoerd, heeft echter een ander karmisch effect dan een vrijwillige onheilzame handeling.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Baas over eigen karma
  • Guy – Kijk. Zie. Observeer.
  • Hengstdijk – Retraitecentrum Metta Vihara viert tiende verjaardag
  • Speciaal gezant VS voor Tibetaanse zaken ontmoet Nepalese premier
  • Den Haag – Mensenrechtenfilmfestival in Nederland

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens