• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » De peperdure zentitels van titelfraudeur Rients Ritskes

De peperdure zentitels van titelfraudeur Rients Ritskes

20 augustus 2024 door Hans van Dam

Zen als melkkoe, of hoe je een onbetaalbare traditie te gelde maakt.

Zengeest, liegebeest

In 2013 maakte Sokun Tsushimoto Roshi bekend dat Rients Ranzen Ritskes nooit zijn leerling was geweest en dat hij hem nooit een titel had verleend (zie onder). En zeker niet de titel waarmee Ritskes toen goede sier maakte, dai-osho (grootmeester), omdat die postuum wordt toegekend aan erkende en gerespecteerde zenleraren.

De Tenryu-ji tempel in Kyoto, waar Ritskes weleens mocht meedoen met mediteren, reageerde op de onthullingen van Sokun Tsushimoto, door Ritskes voor altijd de toegang te ontzeggen – de Japanse versie van excommunicatie.

Ritskes, die het niet zo nauw neemt met de boeddhistische gelofte van juist spreken, schrijft hierover op zijn site:

In datzelfde jaar verbreekt Ritskes, na 27 jaar regelmatig Tenryu-ji in Kyoto bezocht te hebben, zijn relatie met zijn Japanse leraren om als zelfstandige Nederlandse Rinzai Zenschool verder te gaan.

Zengeest, koopmansgeest

Lang heeft onze ambitieuze usotsuki niet zonder titel rondgelopen. Hij zoog gewoon wat titels uit zijn duim en kende zichzelf de hoogste toe, zenmeester, die als een matroesjka alle lagere titels omvat.

Een sigaar uit eigen doos. Niet helemaal bevredigend voor de man die er al zijn halve leven van droomde officieel tot roshi benoemd te worden, maar ja, die kans was voorgoed verkeken en je moet toch wat.

Sindsdien handelt de zelfverbeteringsschool van de zelfbenoemde zenmeester in zelfgeautoriseerde zendiploma’s en zentitels, en kan niemand hem meer wat maken.

Niet dat iemand hem ooit wat kon maken. Het stond en staat iedereen vrij om zichzelf zenmeester te noemen, zenleraar, zencoach, zengoeroe, zengod of wat dan ook.

Zentitels zijn in Nederland onbeschermd en betekenen feitelijk niets. Net als het corrupte lineagesysteem bieden ze geen enkele garantie. Om zenles te geven of de zenpriester uit te hangen heb je geen diploma nodig, alleen een uithangbord en een vlotte babbel.

Wettelijk gezien heeft Ritskes dus nooit gefraudeerd, zo dom is hij niet, maar zijn zentitels zijn onZentitels (om maar eens een woord van Jan Bor te lenen), zijn diploma’s onZendiploma’s. Behalve voor de mensen die erin hebben geïnvesteerd. Koopwaar is wáár, nietwaar. Dure koopwaar is geen duurkoop maar kaviaar.

‘Ranzen’, de spirituele naam van yenboeddhist* Rients Ritskes, is Japans voor ‘Hollandse zen’. Een goed gekozen naam, achteraf gezien. Nederlanders zijn in Japan wereldberoemd om hun koopmansgeest.

Een koopman is iemand die waarde genereert door de prijs te verhogen. Ritskes is de meester van de prijsverhoging. Als we iets van hem kunnen leren is het wel hoe je een onbetaalbare traditie te gelde maakt. Dat open geheim ga ik nu onthullen; doe er je voordeel mee.


* Yenboeddhist: geldbeluste zenboeddhist. Yen: Japanse munteenheid.

(lees verder onder de afbeelding)

Fake logo zen.nl met euroteken in plaats van een e.
z€n.nl

Zenopleidingen

Wie zijn eigen handelsgeest wil ontwikkelen kan bij Ritskes een zenopleiding volgen tot zencoach, zenleraar, junior opleider of zenmeester.

Als je op de website van Ritskes zoekt naar de kosten van de zenopleidingen, vind je niets. Er zijn namelijk geen kosten aan verbonden, alleen investeringen. Echt waar, ranzen kost niets, je investeert erin.*

Investeren doe je om later des te meer terug te verdienen. De kost gaat voor de baat uit. Hieronder een overzicht van de benodigde investeringen op peildatum 30 december 2022.

Een introductieles vraagt geen enkele investering. Wel word je aangemoedigd om je in te schrijven voor de introductiecursus.

Een introductiecursus vraagt een investering van 5 maanden à €65 = €325. Tijdens de introductiecursus word je aangemoedigd om je in te schrijven voor de basisopleiding.

Voor de basisopleiding en alle vervolgopleidingen investeer je een vast bedrag van €270 per maand plus €800 of €1000 per retraite (van zeven dagen) afhankelijk van de kamerschikking (1- of 2-persoons).

De basisopleiding zen vraagt een investering van gemiddeld 24 maanden en minstens 2 verplichte retraites, in totaal €8.080, zeg 8 mille.

De opleiding tot zenleraar mag alleen afgelegd worden na de basisopleiding zen en vraagt een investering van gemiddeld 24 maanden (volgens het pijlenschema 18 maanden) en in totaal minstens 3 verplichte retraites, cumulatief €15.360, zeg 15 mille.

De opleiding tot zencoach mag alleen afgelegd worden na de opleiding tot zenleraar en vraagt een investering van gemiddeld 18 maanden en in totaal minstens 7 verplichte retraites, cumulatief €22.880, zeg 23 mille.

De opleiding tot junior opleider (zenlerarenopleider in opleiding) mag alleen afgelegd worden na de opleiding tot zenleraar en vraagt een investering van minstens 24 maanden (volgens het pijlenschema 36 maanden) en in totaal minstens 10 verplichte retraites, cumulatief €31.760, zeg 32 mille.

En dan de hoofdprijs: ‘het verdiepingstraject van de zenlerarenopleiding kan, met voldoende talent, inzet en volharding, uitmonden in het zenmeesterschap.’ Duur en kosten onbekend (volgens het pijlenschema minstens 10 jaar, inclusief vooropleiding), afhankelijk van de luimen van de zittende zenmeester – een pro memorie die onbeperkt in de papieren kan lopen.

Verder wordt de investeerder geacht in iedere fase praktijkervaring op te doen door onbeëdigd alvast als zenassistent, zenleraar, zencoach, junioropleider op te treden, in totaal zes jaar lang, de opleiding tot zenmeester niet meegerekend. Een aanzienlijke investering, ook niet in geld uit te drukken, de langste stage ooit.

Samengevat vraagt iedere opleidingsgraad in zenbedrijf Ritskes een investering van zo’n 2 jaar en 8 mille. Het totale opleidingstraject tot en met junior opleider vraagt een investering van zo’n 8 jaar en 32 mille, meer als je niet zo snel bent of extra weekretraites bijwoont. Het zenmeesterschap vraagt minstens 10 jaar en 40 mille.


* Op de pagina https://www.zen.nl/overige-activiteiten/zenleraren-opleiding lezen we: “Naast voldoende tijd bedraagt de investering voor het zioptraject €270,- per maand (btw vrij). Dit tarief is opgebouwd uit individuele coaching, wekelijkse lessen, een stage, vier landelijke ziopbijeenkomsten per jaar, deelname aan diverse opleidingsbijeenkomsten en/of stille zondagen, en is exclusief boeken en sesshins. Kosten voor boeken bedragen ± €30,- per boek. De kosten van een 7 daagse Zen.nl sesshin bedragen voor zioppers rond de €800,- per sesshin.”

Zenshop

Bovengenoemde bedragen zijn exclusief accessoires, te verkrijgen in de zenshop van Ritskes.

Als je de groepsfoto’s op de zensite bekijkt, zie je dat iedereen dezelfde zwarte bedrijfskleding draagt en op dezelfde kussens zit. Gedwongen winkelnering? Groepsdruk? Behaagzucht? Hoeveel geven zencursisten uit voor het gevoel erbij te horen?

Een zabuton, gewoon een plat, rechthoekig kussentje dus, vraagt een investering van €60, met een rood-zwart stofje €133. Een simpele zafu, zo’n bol meditatiekussentje, niet meer dan een katoenen zakje met een beetje boekweit erin, vraagt een investering van €43, een extra grote ‘zafu nl’ €54.

Een zwart meditatiepak vraagt een investering van €154 en daar heb je er algauw een paar van nodig tijdens je retraite, want van mediteren ga je stinken en in de zendo zit je dicht op elkaar. Een ‘rakusu nl’ om je gezwollen borst achter te verstoppen vraagt een investering van €240, en dan nog kijk je er zo doorheen.

Behalve stof voert de zenshop een uitgebreid assortiment van hebbedingetjes: belletjes, wierookstaafjes, potjes, prenten enzovoort om je hebzucht te bevredigen, je zenidentiteit te versterken, je Happinez te vergroten en elke dag opnieuw helemaal zen te worden.

Annuleringskosten

Tekenend voor de mentaliteit van Ritskes’ zenonderneming zijn de annuleringsinvesteringen voor retraites.

Als je een retraite tot 8 weken van tevoren afzegt, moet er een streep door de rekening, een forse klus voor drie man – iemand om je naam vast te houden, iemand om de pen vast te houden en iemand om ze in tegengestelde richting in een rechte lijn langs elkaar te bewegen. Daarvoor vragen de uitbaters een investering van €50, een koopje als je beseft wat er allemaal bij komt kijken.

Tussen 8 en 2 weken van tevoren annuleren vraagt een investering van €100, twee keer zoveel, door het duurdere overwerk en de extra overhead natuurlijk.

In de laatste twee weken investeer je het volle bedrag voor het privilege weg te blijven, tenzij je plaats wordt ingenomen door een ander, dan blijft het bij €100.

Dat heeft onze Rinus Ritselaar toch weer slim bedacht; of je nou toezegt of afzegt, je blijft investeren.

Rendement

Het woord ‘investering’ is inmiddels al een keer of twintig gevallen en nou wil je natuurlijk weten wat het rendement is op al je investeringen. Hoe verdien je die bedragen ooit terug?

De enige manier om iets van je geld terug te zien is, gebruikmakend van je diploma’s, anderen verleiden om zich door jou te laten opleiden. Maar waar haal je je klantjes vandaan?

Nederland is klein, de populariteit van het boeddhisme lijkt eerder af dan toe te nemen, er zijn heel wat zenleraren die hun klasjes niet vol krijgen.

De schaal waarop Ritskes pupillen klaarstoomt voor wat hij verstaat onder het zenleraarschap zal het lerarenoverschot alleen maar groter maken.

Zoals in ieder piramidespel is het de top die er beter van wordt en de basis die de prijs betaalt.

Ritskes in het bedrijfsleven.

Het zijn niet alleen individuen die voor de handelsgeest van de zelfbenoemde zenmeester vallen, ook bedrijven herkennen zich in hem.

Op Ritskes website vind je sinds jaar en dag de logo’s van BDO, IBM, Gemeente Nijmegen, de Rabobank, Danfoss, de Politieacademie, Coöperatie DELA, STORK, Rijksdienst voor OnderNemend Nederland, UNIT4 en RET.

Wat zegt dat over die bedrijven, vraag ik me af, onbekommerd investeren in iemand die in opspraak is geraakt?

Of, als ze in Ritskes hebben geïnvesteerd voordat hij ontmaskerd werd, wat zegt het over die bedrijven dat ze hun logo niet van zijn website laten verwijderen?

Of weten ze van niets omdat ze nooit onderzoek hebben gedaan naar de miskende zenmeester en nooit door hem zijn geïnformeerd?

Wat zen mij heeft gekost

Zen is pas een halve eeuw geleden ons middenstandersland binnengedrongen en bij Ritskes nu al duurder dan orthodoxe religies die ‘maar’ een tiende van je jaarinkomen vragen.

Weet je wat zen mij heeft gekost? Geen cent. Helemaal niets. Ja toch, hoofdbrekens. Zonder hoofdbrekens gaat het niet. Maar de enige die je hoofd kan breken ben je zelf en de enige wiens hoofd gebroken moet worden ben jij.

Zeg eens eerlijk, hoeveel heb jij al uitgegeven aan zen? Meer dan niets? Dan zou ik mezelf maar eens voor mijn kop slaan. Dat is namelijk de enige manier om je hoofd te breken. Iedere keer dat je ergens instinkt jezelf voor je kop slaan. Net zolang tot je jezelf voor bent.

En nou niet meteen weer naar de zenshop surfen voor een hardhouten zenhamer, hè.

Houten hamer met gouden band en dito enso.
Zenhamer ‘Hakuin nl’, €385.

Disclaimer

Die zenhamer heb ik verzonnen.

Vooruit lezen: Dertien nadelen van Zen volgens Rients Ritskes.

Bijlage: Sokun Tsushimoto over Rients Ritskes

Hieronder de verklaring van Sokun Tsushimoto Roshi over de titelfraude van Rients Ritskes. Ze werd oorspronkelijk gepubliceerd op de voormalige blog Over zen en leven van Ron Sinnige, die is gearchiveerd door het Nederlands Boeddhistisch Archief. Omdat dit archief op het moment dat ik dit schrijf niet goed bereikbaar is, heb ik de tekst overgenomen:

Sokun Tsushimoto Roshi – Declaration Rients Ritskes (17-4-2013)

I do not know whether he really believes so or just has encouraged himself to believe such convenient interpretation for him. Of course it is also possible that he is using intentional interpretation. Anyway I am afraid it may lead everything to very sterile controversy. We must avoid you said/ I said battle.

As I explained you before, he suddenly asked me for the title of Roshi during sesshin in Tiltenberg (I forgot the year). I got surprised at such a silly and bloated question, but I knew his position: he had two or three teachers with the title of Roshi (Soto) under him. Through our careful discussion I explained why it is impossible to give him the title of Roshi. I said to him, “If you want to be Roshi, you must study koan training with me for years and complete it.”

Mr RR sent me an email in which he admits that I told him he must not use the title of Roshi. Following this, he also says that he did not use the title of Roshi but that he later started using Dai-Osho by my suggestion. As long as reading only this email, it is as if he had never used the title of Roshi. However, he actually claimed that he got authorized by me in 1999 and has used the title of Roshi publicly. Or at least he allowed people to address him Roshi and never corrected it. From the viewpoint of the third person, this discussion may appear exclusive to confusion of terminology; Roshi, Zen Master, Dai-Osho.

If RR really knew the Zen tradition, he would never make such claims.

I am convinced that I have to make it clear about the usage of these title.

Terminology:

(1) ‘Roshi’ is the title compatible with the most formal title ‘Shike’ who got officially authorized as a Dharma successor by authentic master.

NB: I have never ever authorized RR as a Roshi, my Dharma successor. I have never told RR that he could use the title of Roshi to call or to make people call himself. RR has very little experience of monastic training and koan study under authentic Roshi. Consequently it is entirely impossible for him to be authorised as a Roshi.

(2) the title of ‘Roshi’ is equivalent to ‘Zen Master/ zen master’.

(3) Dai-Osho is not equivalent to Roshi.

NB: Dai-Osho is not commonly used in Rinzai priesthood. A zen priest is usually called ‘Osho’ formally or ‘Osho-san’ with respect and affection. If one is addressed by such an exaggerated title like ‘Dai-Osho’, it must be somewhat a ridicule or irony. Dai-Osho is respectfully used for deceased priest regardless of Roshi or not.

Points of argument to be clarified:

(1) Authorization as a Roshi should be done in the most formal and explicit way. In Rinzai tradition a master gives a calligraphy of Inka- certificate to disciple as a proof of authorization. Needless to say authorization must be backed up by the fact that the disciple spent many years in zen training under the master earnestly and continuously.

(2) Presenting Rakusu cannot become substitution for authorization as a Roshi. In fact I have never stated that Rakusu is the proof of authorization.

(3) I presented Rakusu to RR as a Dharma friend. I was at the time a chief abbot of Buttsuji school but I never used to be his master/ teacher. He also has never behaved as my disciple/ student.

(4) Consequently I was not in charge of giving him authorization and permission to practice koan study with his students.

(5) I knew he had used some kind of koan-like training with his students. As he has very little monastic training and knew almost nothing about traditional koans, I heard it was something like a short dialogue between counsellor and client (indeed he was a counsellor at university). So he knows very well that his koans are not formal(acknowledged by zen tradition) ones and (if we call) have nothing or quite little to do with traditional koans.

(6) Using self-produced koan(if we call) system is not the job of real Zen Master.

(7) Therefore, the statement of RR falls into logically self-contradiction and it makes no sense.

It must not be attributed to the difference of interpretation about the terminology and the meaning of Rakusu. I urge him to sincerely examine himself, and do all he can to correct them before it is too late.

I am sorry to say that RR does not have a clue as to what Zen Buddhist practice really is. I welcome criticisms of the Zen tradition; indeed, I have criticized it myself at times. His recent criticisms of the Japanese Zen tradition, however, are merely a repetition of what is already well-known. RR himself does not know enough to give a genuine criticism. If he did, he would have the integrity to “look under his own feet” and seriously consider the renowned Zen expression: “Training in Zen for twenty years – now I know my own shame!”

Bron: Sokun Tsushimoto Roshi – Declaration Rients Ritskes (17-4-2013).


Tip

De website van Ritskes bevat aardig wat filmmateriaal van Misha Beliën uit de tijd dat die nog helemaal ranzen was. Over Misha’s kritische documentaire Meer geluk uit 2021 zwijgt Ritskes als het graf. Kennelijk was hij er niet gelukkig mee. Snap jij het?

Verder lezen

Rients Ritskes in het Boeddhistisch Dagblad

Rients Ritskes in het Nederlands Boeddhistisch Archief

Rients ‘RanZen’ Ritskes: A Self-Made Dutch ‘Roshi’ Exposed; update 2023 (Business as Usual)

Zen.nl-Teachers May Pay For Saturated Market

Tegengeluid: https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhisme/230065-boeddhistische-doeners-en-denkers-de-serie-76/


Index | vorige | volgende

Dit artikel maakt deel uit van het Witboek Zen. Een eerdere versie verscheen op 1 januari 2023 als prepublicatie in deze krant. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Zen op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad. Disclaimer.

Categorie: Hans van Dam, Pakhuis van Verlangen Tags: Rients Ritskes, spiritueel materialisme, titelfraude, zen, Zen.nl, zenmeester

Lees ook:

  1. Dertien nadelen van zen volgens Rients Ritskes
  2. Woordenboek zen: showzen, shozen, Shozen, zenshow
  3. Sokun Tsushimoto: ‘Laat je niet op sleeptouw nemen door de mystiek van het Oosten’
  4. Inspiratiedagen met Zenmeester Hans van Dam

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks: 13 boeken over niet-weten, verluchtigd door Lucienne van Dam. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. Winkel. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen
    • Je kunt niet gezond zijn op een zieke planeet
    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.