• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Grote Woorden

Grote Woorden

25 februari 2018 door Hans van Dam

Agnose staat voor een wakkere geest die zich door geen enkele gedachte laat flessen.

Behalve ‘de kennis zonder leraar’, ‘de wijsheid zonder wijsheid’ en ‘de wijsheid voorbij alle wijsheid’ hebben zenboeddhisten nog veel meer fraaie frasen gemunt. Geen wonder. Zenpriesters moesten zich nou eenmaal duur verkopen aan het volk dat hen voor niks moest voeden, nap voor nop. Dan komen de Grote Woorden vanzelf. Ik doel op uitdrukkingen als Groot Vertrouwen, Groot Inzicht, Grote Twijfel, Grote Verlichting.

De Grote Tao

In de daoïstische Zhuang Zi, een geschrift dat zo’n duizend jaar ouder is dan zen (chan), komt deze constructie ook al voor, wel of niet met hoofdletters, afhankelijk van de luimen van de vertaler (want het Chinees kent geen hoofdletters).

Zo is daar onder meer sprake van de Grote Weg (de Tao), grote kennis (kennis van de Tao) tegenover kleine kennis (van wereldse zaken), grote woorden (woorden geïnspireerd door de Tao die rustig en vredig zijn) tegenover kleine woorden (die druk en schreeuwerig zijn), en Grote Vrede (de vrede van hem die in overeenstemming met de Tao leeft) – aangenomen dat dit geen anachronistische hineinvertalingen zijn.

In de gezwollen en hoogmoedige taal eigen aan alle wijsheidstradities:

Hij, de allerhoogste mens, leidt zijn geest terug naar daar waar geen begin is, en slaapt in zoete rust in het land van niemendal. Als water stroomt zijn geest in vormeloosheid, het gutst voorwaarts uit de Hoogste Zuiverheid. Ach jij, die met je verstand vastzit op minieme details, en niets weet van de Grote Vrede!

(Zhuang Zi, de volledige geschriften, Kristofer Schipper, 2007/2011, hoofdstuk 32.V, p409-410)

Het Grote Tja

Ik hou ook van Grote Woorden, al ben ik voor mijn levensonderhoud van niemand afhankelijk en hoef ik niemand wat wijs te maken, hooguit wat minder wijs. Zo mag ik niet-weten graag omschrijven als Groot Doorzicht, Groot Ongeloof, Groot Schouderophalen, Groot Uitzicht, Groot Voorbehoud, Groot Wantrouwen en het Grote Tja.

Grote Stilte

Ook Grote Stilte komt in de buurt, al gaat het in agnose niet om een tijdelijke meditatieve trance waarin gedachten en gevoelens naar de achtergrond wijken of geheel ontbreken, en niet om de absolute mentale stilte die ontstaat bij bepaalde beschadigingen van de corticale spraakgebieden of bij (tinnitusvrije) aangeboren doofheid.

Met Grote Stilte bedoel ik hier de figuurlijke stilte van iemand die zich Oost-Indisch doof houdt voor zijn gedachten. Iemand die zijn gedachten niet over zich heen laat walsen maar over zich heen laat wassen zonder een keuze te willen maken of ze vast te willen houden dan wel los te willen laten. Of iemand die zijn gedachten over zich heen ziet wassen of walsen zonder een keuze te kunnen maken of ze vast te kunnen houden of los te kunnen laten, zeg jij het maar, mij maakt het niet uit, ik luister toch niet.

Grote Leegte

Met een soortgelijk voorbehoud kun je niet-weten ook Grote Leegte noemen. Niet omdat je hoofd in agnose vrij is van woorden en gedachten, maar omdat je leer leeg is en er niets te onthouden, uit te dragen of te verdedigen valt, dit ook niet.

Niet-weten is als een leeg plein. Omdat het plein leeg is, staan er geen huisjes op. Omdat er geen huisjes op staan, staan er ook geen heilige huisjes op. Waar geen heilige huisjes staan hoeft niemand ze te onderhouden of omver te schoppen. Waar niemand heilige huisjes hoeft te onderhouden of omver te schoppen, hoeft niemand de onderhouders omver te schoppen of te onderhouden, of de omverschoppers te onderhouden of omver te schoppen.

Grote Vrede

Ook de afwezigheid van heilige huisjes is geen heilig huisje, en voor de dwijze niet zaligmakend. Zijn plein is leeg en zijn plein blijft leeg. Pleinvrees kent hij niet meer, daar is hij voorgoed van genezen, al neigt hij sindsdien naar claustrofobie. Nergens komt hij liever dan op zijn lege plein, en nergens is het niet. Daarom hoeft hij er niet heen en kan hij er niet weg en is hij altijd thuis, al weet hij heg noch steg. Pelgrimeren zonder bede, dat is zijn Grote Vrede.

Grote Vrijheid

Of Grote Vrijheid, wat denk je daarvan? Agnose staat voor een wakkere geest die zich door geen enkele gedachte laat flessen, ook niet door deze. Een weetnietgeest die zelfs niet weet van niet-weten. Een vrijgeest die nergens in vastzit, ook niet in zijn vrijheid. Een libertijn die de flessengeest zijn fles gunt, de heremietkreeft zijn schelp, de kluizenaar zijn cel, de gelovige zijn overtuiging, de bodhisattva zijn geloften, de leerling zijn leer, de horige zijn heer.

Tegenover Grote Vrijheid staat kleine vrijheid, waarin je gekluisterd bent aan een bepaald vrijheidsbeeld, politiek, religieus, spiritueel, maakt niet uit, hoe fraai ook. Kleine vrijheid is geen vrijheid maar een parodie op vrijheid. Geloof je dat? Dan zeg ik: kleine vrijheid is geen parodie, maar de vrijheid om een bepaald vrijheidsbeeld te dienen. Geloof je dat?

Allemaal vrijheidsbeelden. Grote woorden. Geloof ze of niet.

Grote woorden, geloof ze of niet

Deze tekst maakt deel uit van Zondagskindjes, een serie teksten over niet-weten die geen deel uitmaken van een serie. Illustraties Lucienne van Dam.

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: daoïsme, grote vrede, idioticon niet-weten, leegte, niet-weten, stilte, taoisme, vrijheid, zen, zondagskindjes

Lees ook:

  1. Water en Schaduw
  2. Absurdisme
  3. Meister Ecksit
  4. De dharma voor dummy’s

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Series BD. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
04 feb
Innerlijke ruimte | Live en Online Workshop Kum Nye Yoga
4 feb 23
05 feb
Zen ochtend met Doin Sensei
5 feb 23
05 feb
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
5 feb 23
05 feb
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
5 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer

    Kees Moerbeek - 15 januari 2023

    De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.

    De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

    Rob van Boven en Luuk Mur - 11 januari 2023

    Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

    Paul Boersma – Meditatie en pijn

    Paul Boersma - 10 januari 2023

    We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Boeken – ‘Odi en het Grote Bedoelingenboek’
    • VrijdagZindag – Niet normaal!
    • Leven in Thailand – vriendin
    • Meester tussen vorm en leegte
    • Het jaar 2023 – dag 33 – muur

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens