• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Het extreme doel van het boeddhisme: de ontbinding van de ziel

6 februari 2018 door de redactie

Wie anders dan jij is heer en meester over jezelf? Wie zichzelf volledig beheerst, verwerft een heerschappij en een meesterschap dat bepaald niet gemakkelijk te verwerven is. Dhammapada, Boeddha en het boeddhisme nemen een bijzondere plek in binnen de geschiedenis van de ziel. Want terwijl andere religies en filosofische systemen de ziel tot in de eeuwigheid willen bewaren, wil het boeddhisme haar juist ontbinden en vernietigen. Niet in de zin van kapot maken, maar haar terugbrengen tot niets, een niet-zijn. In zijn boek De ziel, een cultuurgeschiedenis belicht Ole Martin Høystad de positie en/of het bestaan van de ziel binnen het boeddhisme.

Terwijl andere zienswijzen de verwezenlijking van de ziel en het zelf als doel hebben, heeft het boeddhisme de ont-realisatie van het zelf als doel. En terwijl andere religies op zoek zijn naar het eeuwige leven voor de ziel, is de hoogste waarde binnen het boeddhisme om aan haar eeuwige leven te ontkomen. Juist het feit dat het boeddhisme de ziel ziet als een illusie of misverstand maakt dat de zielsproblematiek in een uitdagend perspectief komt te staan. En wie gelooft dat de boeddhistische opheffing van de ziel ook de angst wegneemt voor het verliezen van je ziel door je daden in het leven, heeft het grondig mis. Want in het boeddhisme is de mens nog meer dan in het christendom ertoe veroordeeld zelf de gevolgen van zijn daden te dragen. Alles wat je doet, heeft consequenties, en dat alles in een tijdsperspectief dat ons begrip te boven gaat. Alles waar de zielsproblematiek zich mee bezighoudt, is niet opgeheven binnen het boeddhisme, maar het heeft een andere plek gekregen en is omgevormd tot andere en in veel gevallen radicalere begrippen.

De gedachte, dat alles transformatie is en verdwijnen zal, staat ook centraal binnen het boeddhisme, dat gezien kan worden als een antwoord op de crisis waarin het vedische geloof beland was voor de tijd van de Boeddha, onder andere als gevolg van de onzekerheid over het bestaan van de ziel na de dood van het lichaam, zodra zij zich ontdaan heeft van het aardse omhulsel. Want de ziel zal immers herrijzen volgens de zielsverhuizing (samsāra) en het principe van reïncarnatie – in deze aardse wereld.

Er zijn volgens Ole Martin Høystad een paar bijzondere aspecten aan Boeddha’s ontmoeting met het lijden. Hij is niet de enige die ermee in aanraking komt – dat doen we in onze tijd allemaal via de massamedia. Kijk maar naar het nieuws op de televisie: lijden en dood komen je tegemoet, vermengd met en veroorzaakt door onrechtvaardigheid, corruptie, coupes en geweld. De wereld is immers vol van fysiek geweld en moreel kwaad, vaak als twee kanten van dezelfde zaak. Maar het lijden is voor Boeddha niet alleen verbonden aan individuele gebeurtenissen, het is een fundamenteel en onuitroeibaar onderdeel van het leven.

Het goede en kwade dat je doet, heeft consequenties voor je volgende leven, met het verschil dat het volgende leven niet eeuwig duurt in het boeddhisme. Om de boeddhistische zielsverhuizing te begrijpen moet je beseffen dat die gebaseerd is op een ander idee van tijd dan onze westerse seculaire lineaire tijdsopvatting. Boeddhisten geloven dat het universum oneindig is qua tijd en ruimte en dat het periodieke cycli doormaakt (kalpa’s). De cyclische tijd vormt ook de basis van de idee dat de mens steeds opnieuw herboren wordt in een oneindige cirkel die samsara genoemd wordt.

De wil en bewuste bedoelingen zijn volgens Boeddha dus van wezenlijk belang. De wil is karma. De bewuste wil, dat wat je wilt, creëert karma. Je moet dit echter niet verwarren met de westerse nadruk op de vrije wil, want de wil is in een relatief en wederzijds afhankelijk universum slechts tot op zekere hoogte vrij. Handelingen moeten gewild en intentioneel zijn om karma te creëren. Wat je per ongeluk doet, creëert geen slecht karma.

Het is de concrete praktijk, handeling en doel, die je verlost of ten val brengt. Degene die bewust een ander mens of andere levende wezens, van insecten tot dieren, schade wil toebrengen, kan de gevolgen van zijn daden niet ontlopen. Daarom legt Boeddha zo de nadruk op de beheersing van het denken en de wil, zodat we niets doen dat anderen schade kan berokkenen. Met de wil kunnen we iets doen. Zoals we er ook voor kunnen kiezen om onze gevoelens niet direct in handelen om te zetten. Het geeft goed karma als je de kwade wil stopt en daarvoor in de plaats medeleven en zorg voor andere levens toont.

De leer van Boeddha is volgens Ole Martin Høystad in veel opzichten een praktische leer, met een praktisch-existentieel doel. Het gaat in hoge mate over hoe je je praktisch kunt bevrijden van lijden en een einde kunt maken aan de terugkeer van de ziel, de kringloop van de zielsverhuizing kunt doorbreken, wat het doel is van het Achtvoudige Pad. Zodra een mens zich op juiste wijze heeft ontdaan van alle begeerte en gevoelens kan het lijden ophouden in de vrede van de vrijheid omdat het Achtvoudige Pad eindigt in nirwana, de ontbinding waar geen zelf en niet-zelf zijn, geen atman en geen anatman.

Deze (samengevatte) tekst is afkomstig uit het boek De ziel Een cultuurgeschiedenis.
Auteur: Ole Martin Høystad
Uitgeverij: Athenaeum
Paperback
ISBN: 9789025307509
Prijs: € 29,99
De ziel werd vele eeuwen beschouwd als de essentie en de afspiegeling van de individuele persoonlijkheid van de mens. De meeste mensen geloven dat ze er een hebben, maar bijna niemand kan uitleggen wat de ziel is. Van de oudheid tot het heden, van Homerus en Aristoteles via Dante en Descartes tot Darwin en Freud en Hannah Arendt volgt De ziel. Een cultuurgeschiedenis het verhaal van de ziel. En welke betekenis heeft ze nog in de eenentwintigste eeuw?

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boekbespreking, Dalai Lama Tags: Boeddhisme, Brahmanen, De ziel, gate gate, ik, India, niet zelf, Ole Martin Høystad, overkant, veda, zelf

Lees ook:

  1. Neurowetenschappen- het zelf is niet constant maar steeds in verandering
  2. Besta ik, of besta ik niet?
  3. Het jaar 2019 – dag 65 – terugtreden
  4. ‘China wil met het boeddhisme invloed in Zuid-Azië vergroten’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J.. Smeets zegt

    6 februari 2018 om 13:17

    Met alle respect maar het aantal misvattingen en halve waarheden in bovenstaande tekst is niet bij te benen. Het is relevant te weten dat de auteur vooral belangstelling heeft voor het Europese idee van ‘de ziel’. En dat hij vanuit dat perspectief een uitstapje maakt naar het boeddhistme – waarvan hij weinig kaas heeft gegeten. In Trouw van afgelopen 4 febr. Staat een interview met hem. https://www.trouw.nl/religie-en-filosofie/hoog-in-de-noorse-bergen-zoekt-deze-cultuurhistoricus-naar-de-ziel~a01df3ff/

Primaire Sidebar

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 12 april 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 14 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 14 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • 15 april 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 17 april 2021
    Kum Nye Yoga Workshop – Lichaam en geest in balans online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Ekayano maggo – de kern van het pad naar zelfrealisatie

gastauteur - 25 maart 2021

Guy E. Dubois is auteur van verschillende werken over de leer van de Boeddha. Verder heeft hij verschillende vroeg-boeddhistische suttas vertaald vanuit het Pali naar het Nederlands en deze teksten becommentarieerd. Als yogi is hij volledig ongebonden t.o.v. elke boeddhistische stroming. Hij interpreteert de dhamma op een vrijgevochten manier. Al zijn boeken stelt hij gratis ter beschikking aan de lezers van het Boeddhistisch Dagblad

Boeddhisten ontwaakt! Deel 4 en slot.

Kees Moerbeek - 21 maart 2021

Walpola Rahula publiceerde in 1946 zijn Bhiksuvage Urumaya (The heritage of the Bhikkhu), over de politieke rol van de bhikkhu in Sri Lanka. Deze rol werd een geaccepteerde norm, aldus antropoloog Stanley Tambia in zijn Buddhism betrayed? (1992). ‘Het politiek boeddhisme werd een macht om rekening mee te houden. Zij waren in staat om regeringen te maken of te breken,’ schrijft Lionel Wijesiri in 2020. Waar komt dit vandaan en wat waren de gevolgen ervan? Hieronder een indruk van met name Tambiah’s boek.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 102 -kankerchinees
  • Studenten dienen klacht in tegen volgens hen misleidende Shell reclames
  • 30NOW Podcast – Dingeman Boot
  • Leven in Thailand  – Call your girlfriend
  • Je ziet het als je niet meer ziet

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens