Lang, lang geleden kocht ik mijn lunch iedere dag in de bedrijfskantine. Zo’n kantine met grote dienbladen, echte porseleinen borden en echt bestek. Zouden ze nog bestaan? Die van ons is al lang geleden wegbezuinigd en vervangen door een “pantry”, maar dat terzijde – Totdat ik op een dag uit ging rekenen hoeveel geld ik per maand kwijt was aan deze kantinelunches, en het tot me doordrong hoe inconsequent het was om te mopperen over de prijs van biologische producten in de supermarkt of natuurvoedingswinkel en aan de andere kant handen vol geld uit te geven in de kantine.
Sindsdien kom ik er nog maar zelden. Maar de keren dat ik een kantine bezoek valt me altijd op hoeveel plastic er aan te pas komt. Soep wordt geserveerd in een wegwerpbeker met een plastic lepel, sommige broodjes en alle rauwkost en salades zitten ook in plastic verpakt. Als je niet uitkijkt blijf je achter met een hele berg plastic afval, en dat wordt bij ons op kantoor ook nog eens niet gescheiden ingezameld. (Terwijl ik dit opschrijf voel ik schaamte en verontwaardiging). Over de kwaliteit, herkomst, en gezondheid van het kantine-eten zou ik nog een alinea kunnen schrijven.
Er zijn dus verschillende goede redenen om zelf je lunch mee te nemen naar school of werk. Het liefst eet ik tussen de middag een flinke salade. Zo’n lunchsalade maken hoeft weinig moeite te kosten, bijvoorbeeld als je de vorige avond wat extra hebt gekookt en de restjes de volgende dag meeneemt, al dan niet aangevuld met wat extra rauwkost. Voor mij is het niet bij-scheppen maar bewaren bovendien een goede oefening in matigheid. De automatische piloot wil nog wel eens aansturen op te veel eten.
Juni is een fijne tijd om veel groente te eten, rauw en gekookt (of gebakken). In de zomermaanden smaakt rauwkost heerlijk fris op een warme dag, en er is nu volop verse groente en fruit van de volle grond, waarmee je eindeloos kunt variëren.
Een trend die uit de VS is overgewaaid, die ik omarmd heb, en hier graag met jullie wil delen is het maken van maaltijdsalades in laagjes in een ouderwetse (of moderne) weckpot. Het verhaal gaat dat je salades in een weckpot wel 6 dagen vers kunt houden. Doe de sla bovenin (en de dressing onderin) en de sla blijft knapperig. Je zou dus op zondagavond bij wijze van spreken weckpotten kunnen klaarmaken voor de hele werkweek, met telkens iets andere ingrediënten voor de afwisseling: naast rauwkost en gekookte groenten kan er ook een restje pasta, rijst, aardappelen, peulvruchten of zaden en noten in, bijvoorbeeld. Ook restjes pesto doen het erg goed, al dan niet losgeroerd met een beetje (olijf)olie en (balsamico)azijn. Praktisch al je maaltijdresten kunnen er in. Zelfs soep (zie onder).
Uit de weckpot smaakt het eten stukken beter dan uit plastic. Je kunt rechtstreeks uit de pot eten (even van tevoren omschudden om de dressing door de overige ingrediënten te mengen) of de salade overscheppen in een kom. Alleen als de ingrediënten te grof gesneden zijn is het lastig om zonder te morsen uit de weckpot te eten.
Hoe maak je een laagjessalade? Begin onderin met de dressing. Ik gebruik meestal een scheut olijfolie, een scheut kruidenazijn, wat verse of gedoogde kruiden (zoals oregano) en een snufje zout. Daarop komt een laagje rauwkost die lekkerder wordt na een verblijf in de dressing: geen sla of andere bladgroenten maar paprika, tomaat, ui, komkommer, geraspte wortel. Daarop kunnen laagjes aardappel/pasta/gekookte groente/risotto/peulvruchten enzovoort, daarop de sla of andere bladgroente (ver weg van de dressing) en maak de salade af met (al dan niet geroosterde) noten, zaden, pijnboompitten e.d.. Laat minstens een nacht staan. Alleen tropische vruchten zoals avocado zou ik pas vlak voor het serveren toevoegen, die gaan er meestal niet op vooruit in de koelkast.
Ik voeg een foto bij van plaatjes van Internet, en een collage van enkele eigen weckpotsalades.
Salade 1 bestaat uit een restje gemengde salade (met dressing van olie en wijnazijn), daarop mac-n- cheese, daarop cherry tomaten en ijsbergsla met peterselie.
Salade 2 bestaat uit dressing (olijfolie en balsamico azijn), komkommer, tomaat, in de schil gekookte aardappel, kalamata olijven, radijs en ijsbergsla met peterselie.
Salade 3 bestaat uit een restje hazelnootrucolapesto paprika komkommer tomaat venkelpaddenstoelenrisotto , romaine sla.
Salade 4 bevat gazpacho (https://boeddhistischdagblad.nl/achtergronden/boeddhistisch-leven/30687-gazpacho/) en kikkererwten.
Tempé of tofu spekreepjes
Ingrediënten (voor ca. 3 personen of 2 personen en een lunch):
- 150 gram tempé of 250 gram tofu
- 1 ½ eetlepel kokosolie
- ½ theelepel sesamolie
- 2 eetlepels tamari of sojasaus
- ¼ theelepel gemalen komijn
- Mespuntje asafoetida
- Snufje zout
Zorg voor een goede ventilatie want er ontstaat nogal wat rookontwikkeling in de pan. Misschien dat daar de rokerige smaak vandaan komt? Snij tempé of tofu in dunne plakjes of reepjes. Gebruik je tofu dan moet het goed uitgelekt zijn. Meng tamari en kruiden in een kom. Roer daar de tempé of tofu doorheen totdat de stukjes van alle kanten bedekt zijn. Laat uitlekken maar vang de marinade op voor later gebruik. Bak de reepjes in een mengsel van beide oliën op halfhoog vuur tot ze krokant zijn (voor zover dat lukt met tofu). Bak eventueel in twee etappes. De tempé reepjes laten zich netjes aan beide kanten krokant bakken. Laat afkoelen.
Gestoomde en geroerbakken groente
Ingrediënten:
- Roosjes broccoli (ca. 250 gram)
- Roosjes bloemkool (ca. 250 gram)
- Snijbonen en/of andere groente schoongemaakt en in stukjes (ca. 250 gram)
- 2 theelepels sesamzaadjes (of net iets meer, of gebruik tahin)
- ½ – 1 kopje water (200 ml)
- ¼ theelepel sesamolie (of iets meer)
- 1 eetlepel kokosolie
- 2 eetlepels tamari of sojasaus, of gebruik de marinade uit het vorige recept
- Eventueel nog een snuf zout en/of peper
Breng in een wok het water aan de kook en stoom de groenten al roerend op hoog vuur bijna gaar. Bonen zijn rauw giftig dus neem hier de tijd voor. Voeg eventueel nog wat heet water toe in geval van twijfel. Als al het water verdampt is en de groente bijna gaar voeg je beide oliën toe samen met de sesamzaadjes en roerbak je de groenten tot ze een kleurtje hebben en gaar zijn. Roer er tot slot de marinade of tamari/sojasaus doorheen.
Doe de restjes met rauwkost in een glazen (weck)pot en neem mee voor een lekkere, gezonde, goedkope en afvalvrije lunch. Zelf vond ik deze maaltijd na 24 uur in glas, aangevuld met rauwkost en een tamari-sesamoliedressing, nóg lekkerder geworden.
