Boeddhisten mogen graag discussiëren of mediteren over het begrip leegte, in het Japans en Koreaans ook wel benoemd als ‘mu’.
Zen
Nathan – Zen zonder zen
Om bewust te leven, zoals binnen het zenboeddhisme, bewust de afwas doen, bewust lopen, in bewustzijn zitten (met andere woorden: leven met aandacht), heb je daarbij dan kloosters nodig? Zentuinen? Zenmeesters? Krishnamurti zei ooit eens: ‘Je hoeft geen boeddhist te zijn of te worden om geen vlees te eten.’
Boeddha in de bajes – echt vrij?
In november 2023 overleed Jan Veenendaal, vaste columnist en schrijver voor het BD. Hij bezocht jarenlang als vrijwilliger (langgestrafte) gedetineerden in gevangenissen en justitiële inrichtingen. Als boeddhist kwam hij van zijn kussen af. De komende tijd herplaatsen we zijn teksten over zijn gesprekken en inzet voor gedetineerden – en andere teksten, die hij onder meer schreef onder het pseudoniem Jacob Nieuwersluis.
Waarom fanatiek mediteren slecht is – maar ook goed
Mijn Japanse vrouw vond het bijzonder komisch dat Nederlandse mensen een zwarte soepjurk aantrokken en dan in een achterafzaaltje voor zenmonnik speelden. “Jullie westerlingen verwarren de parafernalia van de oosterse wijsheid met die wijsheid zelf”, zei ze dan altijd. Ik denk dat ze gelijk had. Zelf had mijn vrouw zeer occulte opvattingen over boeddhisme en shinto, het animistische Japanse volksgeloof. Ze bad iedere dag voor schrijntjes in de woonkamer, maar gaf nooit een serieuze toelichting. Toen ik vroeg waarom ze iedere dag bad, zei ze: “Omdat ik bid gaat het beter met mijn carrière.”
Boeken – Welkom in de werkelijkheid
In Welkom in de werkelijkheid demonstreert Verstegen zijn eigen vermogen tot openheid en verbinding die ik, met een knipoog naar de beroemde middeleeuws-Japanse zenmeester Dōgen ‘beoefening-en-realisatie’ zou willen noemen. Hij beschrijft deze inzichten niet vanuit spirituele navelstaarderij, maar juist om andere zoekers op de zenweg te inspireren.
Een gebroken hart is een open hart – samen stil voor vrede
‘Ja, we zien het gebeuren in Gaza: een getraumatiseerd volk reageert op een ander getraumatiseerd volk. Veiligheid en rechtvaardigheid strijden om het hardst. Woede en angst roepen geweld op. En geweld is weer voedsel voor nieuwe trauma’s.’
Sumi-e en Zen: Meditatieve kunst
Sumi-e is een vorm van Japans inktschilderen ontwikkeld door zenmonniken vanaf de 12de eeuw. Deze vorm van kunst werd samen met de eerste zengeschriften meegebracht door monniken vanuit China naar Japan, waar deze vorm van schilderen werd opgenomen als beoefening in de zenkloosters. De van oorsprong Chinese schilderkunst werd tot de kern teruggebracht tot een spontane, op de concentratie en ademhaling gebaseerde kunstvorm om tot de essentie van het onderwerp te komen.
Schrijven op een fractie van een millimeter van de leegte
De anticonceptie die mij vaak hindert om een inzicht te verwoorden, is over-enthousiasme op het moment van geboorte en kritiek achteraf op het verfrommelde, roodgevlekte kind. Eerst lijkt wat ik schreef geweldig, dan banaal, een overrijpe peer die op de grond is gevallen.
Ellen Eggerdink – Er zijn, daar gaat het om
In mijn leven zijn de daklozen, de vluchtelingen en de gevangenen de groepen mensen die mij het meest sterk raken. Bij de Zen Peacemakers zie ik ze allemaal langs komen in de programma’s en werkgroepen.
Boeken – Het Grote Zen Doe Boek
Aan de hand van persoonlijke ervaringen beschrijven de auteurs hun zoektocht naar evenwicht en rust. Dit doen ze op een originele manier, herkenbaar en met enige zelfspot. De thema’s geven je het gereedschap in handen om jouw individuele proces gestalte te geven. Op elk verhaal volgt verdiepende tekst en enkele oefeningen.
De verschrikkingen in Gaza
Mededogen roept op tot actie. Maar wat kan ik doen? Wel, in de eerste plaats mij bewust zijn van die keuzemogelijkheid. En dan is het maar de vraag waar ik sta. Ik kan het conflict in Gaza niet oplossen. Ik kan alleen maar mijn verantwoordelijkheid nemen op de plek waar ik sta. Ik kan proberen goed om te gaan met de mensen rondom mij.
Ardan – hoe is het met jouw verlichting
…
Nathan – Het denken
Als we liefde in ons hart hebben, kan het denken niet overheersen. En als we zien en begrijpen dat de denker en het denken hetzelfde zijn, zal er geen sprake zijn van een innerlijke strijd. Dan pas zijn we normaal denkende- en liefdevolle wezens.
‘Amerikaans centrum Heartwood organiseert eerste bijeenkomst van overlevenden misbruik door boeddhistische leraren’
‘Het samenkomen liet ons stralen. Beloftes om elkaar volgend jaar weer te ontmoeten. De hoop dat andere overlevenden zich bij onze gemeenschap kunnen aansluiten. Heartwood is de enige plek op het internet die ons samenbrengt. Onze adviesraad en medestanders staan in de frontlinie en bieden hun juridische expertise, academische bijdragen en zuurverdiende kennis aan om dit mogelijk te maken. Sommigen zullen zeggen dat we wandelende wonderen zijn. Daar zijn we het mee eens.’
Jiun Hogen roshi – Vijf soorten zen
Hoe kunnen we vrij zijn van dukkha? Hoe kunnen we vrij zijn van ontevredenheid en lijden? De Boeddha leert dat hebzucht, kwaadheid en onwetendheid de wortels zijn van ons lijden. Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet meer kwaad wordt, dat je niet meer hebzuchtig bent, dat je niet meer onwetend bent?
Zen Spirit en Zen Peacemakers Lage Landen – ‘Samen stil voor vrede’
De deelnemers gaan in stilte mediteren voor vrede en openen daarbij hun hart met velen tegelijk om met compassie en gelijkmoedigheid aanwezig te zijn bij het peilloze leed door (oorlogs)geweld dat momenteel in de wereld plaatsvindt.
Edel – Religie en wetenschap, een westers duo
Het spanningsveld tussen religie en wetenschap blijft blijkbaar de gemoederen beroeren. Moraalfilosoof Patrick Loobuyck schreef er onlangs een boek over, dat ook mij weer aan het denken zette.
Thich Nhat Hanh – Een mindful antwoord op oorlog en terrorisme
‘Wij willen niet lijden of in angst leven en wij willen ook niet dat jullie lijden of in angst leven. Wij willen dat jullie in vrede, in veiligheid en in waardigheid leven omdat wij weten dat niemand van ons vrede zal kennen totdat ieder van ons vrede heeft. Laten wij samen een gelegenheid creëren voor wederzijds luisteren en begrip, dat de basis kan zijn voor echte verzoening en vrede.’
Thich Nhat Hanh – Een mindful antwoord op oorlog en terrorisme
‘De mens is niet de vijand. Onze vijand is haat, woede, onwetendheid en angst.’
Zenboeddhisten gemobiliseerd om het initiatief van de Belt and Road filosofie te steunen
Zich goed bewust van de populariteit van het Zen (Ch. Chan) boeddhisme over de hele wereld, had de CCP het idee om zenboeddhisten van de Belt and Road landen te mobiliseren. ‘Onder leiding van het Verenigd Front’, zo werd duidelijk gesteld, kwamen op 19 en 20 oktober vijfhonderd afgevaardigden van over de hele wereld bijeen in de Dahongshan Ci’en Tempel.
Boeken – ‘Waarom bomen niet bang zijn en koeien zo lekker zen’
Een belangrijk doel van de boeken van Arjan Mulder is steeds weer het bij westerlingen onder de aandacht brengen van oosterse inzichten, door ze te verweven met alledaagse (reis)verhalen en metaforen.
Boeken – ‘Waarom bomen niet bang zijn en koeien zo lekker zen’
Een belangrijk doel van de boeken van Arjan Mulder is steeds weer het bij westerlingen onder de aandacht brengen van oosterse inzichten, door ze te verweven met alledaagse (reis)verhalen en metaforen.
Taigu – Deo volente
En weer stonden ze met hun tweeën voor zijn deur, met van die typerende snoetwerken waar de gelukzaligheid van de wetenschap van hun wedergeboorte in de Christus afdroop. Dezelfde jongeman die hem de vorige keer een stukje uit de bijbel wilde voorlezen van de achterkant van een folder, stond nu met de Openbaring van Johannes in de aanslag op zijn mobieltje. Voor de zekerheid hadden ze deze keer een onderlegde evangelist meegenomen om de rabiate zenboeddhist op dit inmiddels bekende adres tot rede te brengen. Want juist daarom kwamen zij, zeiden ze.
Ik weet niet wat discriminatie is
Ik vraag mij nu af, heb ik ze ooit gediscrimineerd? Ik weet het niet, ze hebben het mij nooit verteld. Als het zo zou zijn was dat dan om de vriendschap niet te bederven? Ik heb een witte opvoeding gehad en toen ik in het Verre Oosten kwam was ik een olifant in de porseleinkast. Onbehouwen, brutaal maar over het algemeen verschrikkelijk onhandig. De mensen om mij heen waren zo aardig en voorkomend dat het moeilijk was om je niet op je gemak te voelen.
