Vijfentwintighonderd jaar geleden ontwikkelde een prins een leer die tot satori leidt. Satori is ontwaken en de werkelijke natuur van alle bestaan inzien. En de methode daartoe is: ‘stilzitten en niets doen’, zo simpel is het. En hier komt de ‘maar’: Hoelang moet ik stilzitten? Je moet stilzitten en niets doen. Maar ik moet toch eten anders ga ik dood. Je moet stilzitten en niets doen. Maar als ik nou naar de wc moet? Je moet stilzitten en niets doen. Ik heb jeuk aan mijn neus. Stilzitten en niets doen. Ondanks dat de methode heel gemakkelijk is, is het o zo moeilijk om stil te blijven zitten.

Gyogen san, foto Zeshin van der Plas.

Boeddha zat zes jaar met vijf vrienden in afzondering, Boddhidharma zat negen jaar met zijn gezicht naar de muur. Binnen elke vorm van het boeddhisme duurt de monnikstraining duizend dagen intern in een klooster, dat is de helft van wat Boeddha deed. Elke ochtend vroeg opstaan, uit bedelen gaan, twee maaltijden per dag, tempeldiensten en ceremonies. Dit is de milde vorm van monnikstraining. In Tibet lieten monniken zich drie jaar inmetselen, de bosmonniken in Thailand schermen zich ook jaren lang af. Kluizenaars die jaren lang zichzelf afzonderen om tot inzicht te komen. Dat niet iedereen zich geroepen voelt om zo resoluut zich op zo een training te storten is vanzelfsprekend. Maar leken zijn vaak ook welkom in kloosters om een boeddhistische levenswandel aan te leren. Uit respect voor de levenswandel van monniken ondersteunen de leken hun klooster.

In Thailand is het boeddhisme de staatsreligie, daar ondersteunt het hele land het boeddhisme. ’s Morgens vroeg zie je door heel Thailand monniken uit bedelen gaan. Ze mogen geen geld aanpakken, alleen voedsel. Ook mogen ze maar twee keer per dag eten. Het is traditie dat elke Thai minimaal één week het monniksleven beoefent, maar veel Thai blijven minstens drie maanden in een klooster. Het Thaise boeddhisme behoort tot de theravadastroming maar de verschillen met het mahayana boeddhisme zijn qua beoefening niet zo heel groot. Als je de vernislaag van ceremonies en rituelen af krabbelt tot hun basisvorm zie je dat de overeenkomsten heel groot zijn. Het boeddhisme is terug te voeren op: ‘Stilzitten en niets doen’ alles wat er verder bij komt kijken aan rituelen, ceremonies, enz. is tot ondersteuning van ‘Stilzitten en niets doen’. Als leek zul je je misschien afvragen: ‘En dan?’ Waar leidt het toe?

Dat zei ik al in de eerste regel, het leid tot ‘satori’, ontwaken tot de werkelijke natuur van alle bestaan, ook wel boeddhanatuur genoemd. Ja dat zal wel, maar daar kan ik niks mee, het zegt me niks, moet ik u op uw mooie bruine ogen geloven? Nee, dat moet je zeker niet doen, je moet je eigen roeping volgen. Als je je geroepen voelt zou je het boeddhisme aan kunnen gaan hangen, of het christendom, Islam of Hindoeïsme. Elke zichzelf respecterende religie streeft hetzelfde na. Dat hele hordes volksstammen misbruik van de goedgelovigheid van hun volgelingen maken is van alle tijden. Het is zaak je ogen goed open te houden je bent tenslotte zelf verantwoordelijk voor je levenswandel. Maar om op satori terug te komen, inzicht heeft niets met weten te maken, iedereen weet dat hij of zij dood gaat, de realisatie er van is voor het merendeel van de mensheid het ergste wat je kunt overkomen, praktisch iedereen is er bang voor. Boeddha heeft een methode ontwikkeld die hierin inzicht verschaft. Het is een simpele methode: stilzitten en niets doen. Niet verstrik raken in je ratio en satori kan je niet meer ontsnappen.