• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Sogenji desu: SATORI

Sogenji desu: SATORI

2 augustus 2016 door Bertjan Oosterbeek

‘Nou, als je straks weer in Nederland bent, kun je in ieder geval zeggen dat er één Hollander is de MU-koan gepasseerd heeft.’ Hosan was even gestopt met harken en keek me triomfantelijk aan. Ik had niet meteen door wat hij bedoelde. ‘Sōchu!’ riep hij uit. ‘Hij moet natuurlijk nog een hele hoop leren en hij is er nog lang niet, maar hij is wél de hele tijd…’ En hij maakte een gebaar waarbij hij zijn beide handen in een snelle beweging langs zijn hoofd naar voren bewoog. Ik denk dat het zoiets als one straight line moest voorstellen: hier, in dit moment, nu…

En het was voor mij wel duidelijk dat Sōchu daarin grote stappen gezet had. Even voor het juiste beeld: Sōchu was een enorme ouwehoer, hield erg van een biertje op z’n tijd, kwam wanneer het tijd voor zazen was bijna altijd als allerlaatste de zendo binnen, en ging aan het eind van de dag in plaats van yaza te doen veel liever meteen slapen. Dus daar zat het ‘m niet in. Maar als het erop aankwam – als er bijvoorbeeld iets misliep – dán zag je het meteen. Dan wist hij precies wat te doen, was hij ‘scherp’… En nu had hij dus MU gepasseerd.

‘MU passeren‘ is zoiets als de eerste stap op weg naar satori, ofwel verlichting. Let wel: Sōchu was op dat moment al bijna drie jaar in Sogenji. Zoveel tijd kost het dus, zeker als je je bedenkt dat hij daarvoor in Nederland ook al een paar jaar behoorlijk fanatiek getraind had. En dit was dus pas het begin.

Satori – als er één begrip is dat me in verwarring heeft gebracht, dan was dat het wel. En ik moet zeggen: erg duidelijk was de Roshi er niet over. Als hij het erover had – zonder overigens ooit het woord zelf te gebruiken – dan sprak hij inderdaad vaak over die one staight line. Dan zei hij: ‘When doing zazen, only zazen… when working, only working… when eating, only eating… be simple… that’s all, there is nothing more.‘

Maar zeker tijdens de osesshins leek het toch weer om iets heel anders te gaan. Dan pushte de Roshi je om alles te geven en om nog dieper te gaan. ‘Don’t give up now, don’t lose this precious opportunity to break through completely… you are looking for the save places… don’t do that… you have to give yourself completely!‘ Want eenmaal ‘doorgebroken’ zou je alles begrijpen en zou het allemaal niet meer zo moeilijk zijn. Maar ja: hoe doe je dat?

sogenji desu SatoriIk heb het wel geprobeerd hoor, als de Roshi me op de laatste avond van de osesshin had aangemoedigd. En zeker, hij inspireerde mij daar ook mee. Maar als ik dan weer op mijn kussentje in de zendo zat, besefte ik dat ik eigenlijk geen idee had wát ik nou moest doen. Uiteindelijk is zazen natuurlijk vooral niet iets doen. Hoe kun je nou nog meer ‘niets’ doen? En waarschijnlijk had de Roshi ook wel gelijk toen hij zei dat ik de safe places bleef opzoeken. Het klonk dan wel heel mooi om verlicht te zijn, maar tegelijk boezemde het me ook angst in. Om ‘het zelf’ los laten en ‘volkomen onthecht’ te zijn… Het doet me denken aan een verhaaltje over zenmeester Hakuin:

Zenmeester Hakuin werd geprezen als iemand die een rein leven leidde.

Een knap Japans meisje, waarvan de ouders een kruidenierswinkel hadden, woonde naast hem. Plotseling, zonder er ook maar enigszins op voorbereid te zijn, ontdekten de ouders dat het meisje zwanger was. Ze waren heel erg kwaad, en daarom durfde het meisje niet te vertellen wie de vader was. Maar toen haar ouders haar het vuur aan de schenen legden, noemde ze ten einde raad tenslotte maar de naam van Hakuin. Woedend gingen de ouders naar de meester om verhaal te halen. En het enige dat Hakuin zei was: ‘Ach werkelijk?’ 

Nadat het kindje geboren was, brachten de ouders het naar Hakuin. Hij had zijn goede naam verloren, maar dat deerde hem niet en hij zorgde erg goed voor het jongetje. Melk en al het andere wat hij voor het jongetje nodig had, kocht Hakuin bij zijn buren. Een jaar later kon de jonge moeder het niet langer uithouden en tenslotte vertelde ze haar ouders de waarheid: de echte vader was niet Hakuin, maar een jongen die op de vismarkt werkte. Onmiddellijk gingen de ouders naar Hakuin en vroegen hem om vergeving. Ze putten zich uit in verontschuldigingen en vroegen het kindje terug. Toen hij hen het kindje gaf, zei hij alleen maar: ‘Ach werkelijk?’ 

(Naar een oud zenverhaal in: Paul Reps, Zen-zin, Zen-onzin. Ankh-Hermes 1968.)

Ik heb dit verhaaltje altijd gezien als een soort van voorbeeld van wat een ‘werkelijk verlicht zenmeester’ is: onverstoorbaar, onbewogen, op alles reagerend met een volledige ‘gelijkmoedigheid van geest’, zoals boeddhisten dat zo mooi zeggen. En toch wringt er iets. Want is dat nou wat je wilt? Is dat nu het ‘grote verlichtingsideaal’? Dat je helemaal nooit meer ergens door geraakt wordt? Dat je helemaal nooit meer iets voelt?

Als je vals wordt beschuldigd, als je goede reputatie te grabbel wordt gegooid en je een klein, hulpeloos kindje dat niet van jou is in je handen gedrukt krijgt, dan is je eerste reactie toch om voor jezelf op te komen? Dan zeg je dat het niet waar is en probeer je uit te vinden wat er dan wel gebeurd is. Maar goed, ik kan me nog voorstellen dat een ware zenmeester daar boven staat.

Maar als je een jaar lang voor een klein jongetje gezorgd hebt, hem hebt gevoed en gewassen, je hem voor het eerst hebt zien lachen en z’n eerste gebrabbel hebt gehoord… en dan moet je hem ineens weer laten gaan. Het kan toch bijna niet anders dan dat dat heel veel pijn doet. Voor mijzelf zou ik toch niet willen dat mijn enige reactie dan ‘Ach werkelijk?’ zou zijn.

En na een jaar Sogenji geloof ik ook niet meer dat het zo zit. Hoe het volgens mij dan wel zit? Misschien wil je wel eerst zelf een antwoord bedenken. Want daar gaat het natuurlijk om bij een ‘koan‘ als deze: Wat is werkelijk?

En klik hier om mijn antwoord te lezen…

In 2012 en 2013 plaatste het Boeddhistisch Dagblad elke veertien dagen het relaas over de belevenissen in een Japans klooster van Bertjan Oosterbeek. Hij bracht daar een jaar door. Wij plaatsen nu opnieuw de hele lezenswaardige serie, echter in een hogere frequentie.

De verhalen ‘Sogenji desu – verhalen uit een Japans zenklooster’ zijn gebundeld en verkrijgbaar als boek en e-book.

Bertjan Oosterbeek schrijft nog meer verhalen, ook over zen. En die zijn te lezen op zijn website www.bertjanoosterbeek.wordpress.com?

(c) 2013 Bertjan Oosterbeek

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Bertjan Oosterbeek, Columns, Zen Tags: Bertjan Oosterbeek, Satori, Sogenji desu

Lees ook:

  1. Sogenji desu: SATORI
  2. Sogenji desu: KOMAKU (slot)
  3. Sogenji desu – TEISHO
  4. Sogenji desu: KOMAKU

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Klaas zegt

    2 augustus 2016 om 19:31

    De link “klik hier” voor het antwoord, werkt niet.
    Toch ben ik wel benieuwd naar het antwoord.
    Maar ik vrees dat dit een truuk is: je moet het antwoord zelf vinden.

Primaire Sidebar

Door:

Bertjan Oosterbeek

Is bioloog, filosoof en zen student. Tussen 2011-2012 bracht hij een jaar door in het zenklooster Sogenji (Okayama - Japan) om zen te studeren bij zenmeester Shodo Harada Roshi. Eind april 2012 keerde hij terug naar Nederland. Vol van verhalen natuurlijk. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

31 jan
Boeddhisme en meditatie
31 jan 23
31 jan
Vipassana meditatie Rotterdam
31 jan 23
Rotterdam
01 feb
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles | Online
1 feb 23
01 feb
Online Lezingenserie 'Spirituele wetenschap - De nieuwe wetenschappelijke mentaliteit (1)
1 feb 23
01 feb
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
1 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer

    Kees Moerbeek - 15 januari 2023

    De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.

    De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

    Rob van Boven en Luuk Mur - 11 januari 2023

    Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

    Paul Boersma – Meditatie en pijn

    Paul Boersma - 10 januari 2023

    We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.

    Kan je jezelf dom leren?

    Rob van Boven en Luuk Mur - 5 januari 2023

    We hebben twee hersenhelften en deze hebben ieder een eigen manier om de wereld te begrijpen. De rechterhersenhelft (R.H.) beleeft de werkelijkheid rechtstreeks en de linkerhersenhelft (L.H.) maakt zich een voorstelling van de wereld en probeert vanuit die voorstelling de wereld te begrijpen. De wereldbekende psychiater en filosoof Iain McGilchrist* heeft er zijn levenswerk van gemaakt om de (samen)werking van deze twee asymmetrische hersenhemisferen te onderzoeken.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De oorlog die zo dichtbij woedt
    • Je bent goed zoals je bent…
    • Een ander hoofd…
    • Spirituele oorlogsvoering: de autolyse van Jed McKenna
    • Het jaar 2023 – dag 30 -koeienbevrijdingsfront

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens