• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Sogenji desu: SATORI

18 augustus 2020 door Bertjan Oosterbeek

‘Nou, als je straks weer in Nederland bent, kun je in ieder geval zeggen dat er één Hollander is de MU-koan gepasseerd heeft.’ Hosan was even gestopt met harken en keek me triomfantelijk aan. Ik had niet meteen door wat hij bedoelde. ‘Sōchu!’ riep hij uit. ‘Hij moet natuurlijk nog een hele hoop leren en hij is er nog lang niet, maar hij is wél de hele tijd…’ En hij maakte een gebaar waarbij hij zijn beide handen in een snelle beweging langs zijn hoofd naar voren bewoog. Ik denk dat het zoiets als one straight line moest voorstellen: hier, in dit moment, nu…

En het was voor mij wel duidelijk dat Sōchu daarin grote stappen gezet had. Even voor het juiste beeld: Sōchu was een enorme ouwehoer, hield erg van een biertje op z’n tijd, kwam wanneer het tijd voor zazen was bijna altijd als allerlaatste de zendo binnen, en ging aan het eind van de dag in plaats van yaza te doen veel liever meteen slapen. Dus daar zat het ‘m niet in. Maar als het erop aankwam – als er bijvoorbeeld iets misliep – dán zag je het meteen. Dan wist hij precies wat te doen, was hij ‘scherp’… En nu had hij dus MU gepasseerd.

‘MU passeren‘ is zoiets als de eerste stap op weg naar satori, ofwel verlichting. Let wel: Sōchu was op dat moment al bijna drie jaar in Sogenji. Zoveel tijd kost het dus, zeker als je je bedenkt dat hij daarvoor in Nederland ook al een paar jaar behoorlijk fanatiek getraind had. En dit was dus pas het begin.

Satori – als er één begrip is dat me in verwarring heeft gebracht, dan was dat het wel. En ik moet zeggen: erg duidelijk was de Roshi er niet over. Als hij het erover had – zonder overigens ooit het woord zelf te gebruiken – dan sprak hij inderdaad vaak over die one staight line. Dan zei hij: ‘When doing zazen, only zazen… when working, only working… when eating, only eating… be simple… that’s all, there is nothing more.‘

Maar zeker tijdens de osesshins leek het toch weer om iets heel anders te gaan. Dan pushte de Roshi je om alles te geven en om nog dieper te gaan. ‘Don’t give up now, don’t lose this precious opportunity to break through completely… you are looking for the save places… don’t do that… you have to give yourself completely!‘ Want eenmaal ‘doorgebroken’ zou je alles begrijpen en zou het allemaal niet meer zo moeilijk zijn. Maar ja: hoe doe je dat?

sogenji desu SatoriIk heb het wel geprobeerd hoor, als de Roshi me op de laatste avond van de osesshin had aangemoedigd. En zeker, hij inspireerde mij daar ook mee. Maar als ik dan weer op mijn kussentje in de zendo zat, besefte ik dat ik eigenlijk geen idee had wát ik nou moest doen. Uiteindelijk is zazen natuurlijk vooral niet iets doen. Hoe kun je nou nog meer ‘niets’ doen? En waarschijnlijk had de Roshi ook wel gelijk toen hij zei dat ik de safe places bleef opzoeken. Het klonk dan wel heel mooi om verlicht te zijn, maar tegelijk boezemde het me ook angst in. Om ‘het zelf’ los laten en ‘volkomen onthecht’ te zijn… Het doet me denken aan een verhaaltje over zenmeester Hakuin:

Zenmeester Hakuin werd geprezen als iemand die een rein leven leidde.

Een knap Japans meisje, waarvan de ouders een kruidenierswinkel hadden, woonde naast hem. Plotseling, zonder er ook maar enigszins op voorbereid te zijn, ontdekten de ouders dat het meisje zwanger was. Ze waren heel erg kwaad, en daarom durfde het meisje niet te vertellen wie de vader was. Maar toen haar ouders haar het vuur aan de schenen legden, noemde ze ten einde raad tenslotte maar de naam van Hakuin. Woedend gingen de ouders naar de meester om verhaal te halen. En het enige dat Hakuin zei was: ‘Ach werkelijk?’ 

Nadat het kindje geboren was, brachten de ouders het naar Hakuin. Hij had zijn goede naam verloren, maar dat deerde hem niet en hij zorgde erg goed voor het jongetje. Melk en al het andere wat hij voor het jongetje nodig had, kocht Hakuin bij zijn buren. Een jaar later kon de jonge moeder het niet langer uithouden en tenslotte vertelde ze haar ouders de waarheid: de echte vader was niet Hakuin, maar een jongen die op de vismarkt werkte. Onmiddellijk gingen de ouders naar Hakuin en vroegen hem om vergeving. Ze putten zich uit in verontschuldigingen en vroegen het kindje terug. Toen hij hen het kindje gaf, zei hij alleen maar: ‘Ach werkelijk?’ 

(Naar een oud zenverhaal in: Paul Reps, Zen-zin, Zen-onzin. Ankh-Hermes 1968.)

Ik heb dit verhaaltje altijd gezien als een soort van voorbeeld van wat een ‘werkelijk verlicht zenmeester’ is: onverstoorbaar, onbewogen, op alles reagerend met een volledige ‘gelijkmoedigheid van geest’, zoals boeddhisten dat zo mooi zeggen. En toch wringt er iets. Want is dat nou wat je wilt? Is dat nu het ‘grote verlichtingsideaal’? Dat je helemaal nooit meer ergens door geraakt wordt? Dat je helemaal nooit meer iets voelt?

Als je vals wordt beschuldigd, als je goede reputatie te grabbel wordt gegooid en je een klein, hulpeloos kindje dat niet van jou is in je handen gedrukt krijgt, dan is je eerste reactie toch om voor jezelf op te komen? Dan zeg je dat het niet waar is en probeer je uit te vinden wat er dan wel gebeurd is. Maar goed, ik kan me nog voorstellen dat een ware zenmeester daar boven staat.

Maar als je een jaar lang voor een klein jongetje gezorgd hebt, hem hebt gevoed en gewassen, je hem voor het eerst hebt zien lachen en z’n eerste gebrabbel hebt gehoord… en dan moet je hem ineens weer laten gaan. Het kan toch bijna niet anders dan dat dat heel veel pijn doet. Voor mijzelf zou ik toch niet willen dat mijn enige reactie dan ‘Ach werkelijk?’ zou zijn.

En na een jaar Sogenji geloof ik ook niet meer dat het zo zit. Hoe het volgens mij dan wel zit? Misschien wil je wel eerst zelf een antwoord bedenken. Want daar gaat het natuurlijk om bij een ‘koan‘ als deze: Wat is werkelijk?

En klik hier om mijn antwoord te lezen…

In 2012 en 2013 plaatste het Boeddhistisch Dagblad elke veertien dagen het relaas over de belevenissen in een Japans klooster van Bertjan Oosterbeek. Hij bracht daar een jaar door. Wij plaatsen nu opnieuw de hele lezenswaardige serie, echter in een hogere frequentie.

De verhalen ‘Sogenji desu – verhalen uit een Japans zenklooster’ zijn gebundeld en verkrijgbaar als boek en e-book.

Bertjan Oosterbeek schrijft nog meer verhalen, ook over zen. En die zijn te lezen op zijn website www.bertjanoosterbeek.wordpress.com?

(c) 2013 Bertjan Oosterbeek

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Bertjan Oosterbeek, Columns, Zen Tags: Bertjan Oosterbeek, Japan, klooster, roshi, Satori, Sogenji desu

Lees ook:

  1. Sogenji desu: KUYO
  2. Sogenji desu: SANZEN
  3. Sogenji desu: KAIRO
  4. Sogenji desu – TEISHO

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Bertjan Oosterbeek

Is bioloog, filosoof en zen student. Tussen 2011-2012 bracht hij een jaar door in het zenklooster Sogenji (Okayama - Japan) om zen te studeren bij zenmeester Shodo Harada Roshi. Eind april 2012 keerde hij terug naar Nederland. Vol van verhalen natuurlijk. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 20 januari 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 20 januari 2021
    Lezingenserie ONLINE: 'Reïncarnatie en karma’
  • 20 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 21 januari 2021
    Gratis proefles cursus Caring - Caring from the heart
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’

Wouter ter Braake - 18 januari 2021

Ik lanceer een ander alternatief. Een brede bewustzijnsbeweging. Een beweging van kiezers die het geluk van alle mensen vooropstelt en als uitgangspunt neemt. Op basis van een bewustzijn dat boosheid transformeert in wijsheid. Een bewustzijn dat gefundeerd is in het besef van verbondenheid van al wat leeft. Een bewustzijn dat verschillen respecteert en met een warm hart en open mind openstaat voor dialoog.

De Lotussoetra – boeddhisme en politiek

Erik Hoogcarspel - 14 januari 2021

In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.

Het boeddhisme en religie

Erik Hoogcarspel - 12 januari 2021

Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.

Tien jaar Boeddhistisch Dagblad

Joop Ha Hoek - 8 januari 2021

...

Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles

gastauteur - 1 januari 2021

Jasper Schaaf: 'Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?'

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Dalai Lama – ‘het verleden is geweest, toekomst komt vanzelf, het nieuwe denken is noodzakelijk’
  • Ondanks coronapandemie – boeddhistisch nieuwjaarritueel in Kyoto
  • Het sprookjesbos van Shakyamuni
  • Woordenboek niet-weten: adoxie en paradoxie
  • Het jaar 2020 – dag 18 – bijpraten

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens