• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Teisho » Zenboeddhisme is geen wellness

Zenboeddhisme is geen wellness

14 maart 2020 door Zeshin van der Plas

Meditatie is koorddansen, zorg dat je midden op het koord blijft staan, iets naar links en je dondert naar beneden, iets naar rechts en je valt te pletter. Meditatie is de middenweg bewandelen met een concentratie waar een paard de hik van krijgt. Je zit op een kussen en je laat je hara (het centrum van je lichaam) niet meer los. Als je het dreigt te verliezen grijp dan het tellen van je adem vast.

Je ademt in en tijdens je uitademing laat je denkbeeldig een 1 in je buik zakken, naar het punt drie centimeter onder je navel. Vervolgens adem je weer in en als je uitademt laat je denkbeeldig een twee naar het punt drie centimeter onder je navel zakken.

Verwar inspanning niet met concentratie. Concentratie is een zachte niet aflatende kracht die je niet meer los laat. Dat is loslaten. Loslaten is niet Gods water over Gods akker laten lopen. Het is juist je verantwoordelijkheden niet uit de weg gaan, doen wat op je pad komt. Aangenaam of onaangenaam. ‘Only Doing’,  alleen maar doen wat voor handen komt. Loslaten is het afdwalen, het dan weer eens hier en dan weer eens daar kijken loslaten. Loslaten is bij je oefening blijven, ook als je er geen zin in hebt, ook als je er misselijk van word, ook als het zeer doet. Dat is los laten, het loslaten van je voorkeuren. Loslaten is doen wat je van jezelf verwacht. En als je daar misselijk van word dan moet je een plek zien te vinden waar er mee om te gaan valt. Een plek waar het min of meer draaglijk wordt. Ook als het vervelend wordt, zoek een plek waar het uit te houden is. Dat betekent dat je iets minder krampachtig moet zijn, verleg je been maar even zonder dat je je buurvrouw of buurman stoort. Het gaat er om dat je over de grens van je persoonlijk welzijn gaat.

Ik vraag niet van je om jezelf geweld aan te doen, ik vraag niet van je om over je grenzen heen te gaan. Ik vraag uithoudingsvermogen van je, tenminste als je uit bent op inzicht, zelfkennis en lichtheid in je leven. Als je je kleine dagelijkse ikje wil passeren, dat even achter je te laten. Het ikje dat tegenover de rest van het universum staat. Zenboeddhisme is geen wellness, geen ontspanningsoefeningen. Zen is een methode om inzicht te krijgen. Het is geen modeverschijnsel maar al 2500 jaar springlevend. Los laten is dat wat je voorkeuren zijn loslaten. Het kleine ikje loopt altijd achter van alles aan te rennen, continu grijpen en graaien naar van alles en nog wat, hij  verstrooit je aandacht alle kanten op en wat levert het uiteindelijk op?  Je word hondsmoe om  daar achter aan te rennen.

Je hebzucht gaat uit naar die mooie jas. Het is een prachtige jas. Totdat je hem hebt en je je afvraagt: is hij nu werkelijk zo mooi? Zodra het je bezit wordt valt de klatergoudglans er vanaf. Een jaar later schaam je je dood want hij is allang uit de mode. Los laten, is dat loslaten.? Ja maar als ik dat doe, wat krijg ik daar dan voor terug, wat levert het mij op? Juist dat moet je loslaten. Zitten op je kussen, je oefening doen zonder garanties, zonder iets te verwachten, alleen maar dat doen. De oefening is simpel, de moeilijkheid is vol te houden om op alles wat er buiten jezelf gebeurt niet in te gaan. Als er iemand de meditatiehal in komt niet stiekem kijken wie dat is. Als iemand naast je opstaat, blijf geconcentreerd bij je oefening. En mocht het je niet duidelijk zijn vergelijk je zelf dan eens met Akka.

Akka was een gans die een last bij zich droeg waardoor ze achter geraakt was op de groep. Ze waren allang uit het zicht verdwenen en omdat zij de V-formatie van de groep (toom) kwijt was viel het vliegen haar zwaar. Ze was nu boven de Barentszzee, onder haar in zee, een troep Orka’s, geen denken aan dat ze kon landen om uit te rusten. Na uren vliegen komt er eindelijk land in zicht- het schiereiland Kola met zijn uitgestrekte toendra’s. Maar Akka is geen rust gegund hongerige wolven jagen op alles wat maar beweegt.

Eindelijk, eindelijk ziet Akka in de uitgestrekte toendra een eenzame boom. Ze ziet een min of meer afgeplatte tak en landt met haar onhandige zwemvliezen op de tak. Ze valt bijna naar beneden maar weet nog net haar evenwicht te herstellen. De wolven hebben haar reeds lang opgemerkt en sluipen rond de boom. Akka doet kleine hazenslaapjes- schiet meerdere keren met een schok wakker omdat ze bijna haar evenwicht verliest. Maar toch, tegen de morgen heeft ze toch weer zoveel kracht verzameld dat ze het aandurft om verder te trekken.

Als je ergens wilt komen is het zaak dat je alert blijft, tijdens de meditatie kun je in slaap dreigen te vallen. Ieder van jullie hier kent het wel, langzaam zakt je lichaam voorover en je begint een klein beetje te wiegen. Dan schrik je met een schok weer overeind, als je valt heb je een bult op je kop. Of erger de wolven hebben je te pakken. Natuurlijk ben je moe, heb je last van je benen, je rug, je hoofd, en je hoort je bed al roepen. Maar we zijn er nog niet, we zitten pas op de helft en hebben nog drie dagen te gaan. Zie maar hoe je er mee omgaat, het is noodzakelijk dat je een iets afgeplatte tak vindt waar je een beetje jezelf in acht kunt nemen. Ik kan je garanderen dat het overwintergebied van Akka aangenaam is met veel grasland. Akka weet dat haar familie daar al is, ganzen vliegen in V-vorm- als de voorste moe is word ze afgelost. Als een gans uit de V-vorm raakt kost het vliegen haar veel meer moeite omdat ze niet meer uit de wind gehouden word. Door de samenwerking kost veel minder moeite om de reis te voltooien.

Je kunt natuurlijk als het zwaar word besluiten om naar huis te gaan en soms is dat helaas onvermijdelijk. Maar het is niet alleen moeilijk voor jou, iemand vertelde mij een keer dat, nadat zijn buurman vertrokken was, hij continu het gevoel had naar links te vallen. Pas na een dag had zich dat weer gestabiliseerd. Zo’n afgeplatte tak is van belang voor de hele sangha. Ik denk dat het duidelijk is waar om ik elke teisho eindig met: Samen met alle wezens in het universum verwerf je boeddhaschap.

Teisho, Zeshin van der Plas 5 april 1997, Rotterdam. Transcriptie Johan Wellenes.
Een teisho is een voordracht , iets voor-dragen is iets laten zien, een beeld schetsen. Als je daar naar kijkt kun je zien wat er voorgedragen word. Ja, met je oren kun je kijken. Een teisho is geen lezing, preek of verhandeling, er worden geen concepten of kennis over-gedragen, maar essentie. Een goede vertaling is niet te geven een omschrijving geeft misschien enig inzicht. In het woord teisho zit het karakter Tei 提 wat dragen betekent -voor-dragen-  en  het karakter Tonaeru (Sho) 唱  wat zoveel als reciteren en zingen betekent. ‘Voordragen’ is volgens mij de dichtstbijzijnde benadering, maar onthullen-  een beeld onthullen, draagt ook bij aan het begrip teisho. Het woord teisho benadrukt dat het iets plechtigs is, dragend reciteren. Het is dan ook traditie dat een teisho tijdens de meditatie in de zendo (meditatiehal) gehouden word. Er worden ook tijdens de Sarei (theedrinken) lezingen (kōgi) gehouden. Maar in tegenstelling tot een teisho mogen tijdens de kōgi vragen gesteld worden waarbij na de kōgi de monniken soms in discussie gaan.

Monnikje

Categorie: Teisho, Zen Tags: grens, meditatie, pijn, retraite, uithoudingsvermogen, welness, zeshin, zitten

Lees ook:

  1. Zenboeddhisme is geen wellness
  2. Zittuh
  3. Het jaar 2018 – de honderdeneenenzestigste dag – nietmijnpijn
  4. Zeshin – wat is zen?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J. Smeets zegt

    15 maart 2020 om 17:54

    Zeshin,

    “Een teisho is geen lezing, preek of verhandeling, er worden geen concepten of kennis over-gedragen, maar essentie. ‘Voordragen’ is volgens mij de dichtstbijzijnde benadering, maar onthullen-  een beeld onthullen, draagt ook bij aan het begrip.”

    Op mijn klompen voel ik dat ‘teisho’ eerder een rituele voorstelling / uitvoering is dan een voordracht. Zijn er ook leraren met woordloze teisho’s, bijvoorbeeld middels een muziekinstrument? Of een poppenspel? Of een …?

    • Zeshin zegt

      16 maart 2020 om 10:15

      Nu je het zegt Johan Wellenes is een bekende mimespeler

Primaire Sidebar

Door:

Zeshin van der Plas

Zenleraar, oud-globetrotter, oprichter van Suiren-ji zencentrum. Schrijver van versjes, liefhebber van het leven. www.zencentrum.nl 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 129 – vrede en alle goeds
    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.