• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Mindfulness » Is mindfulness slechts een trucje?

Is mindfulness slechts een trucje?

20 mei 2015 door Katinka Hesselink

Mindfulness is zo populair aan het worden, dat er tegenbewegingen aan het ontstaan zijn. Dit is logisch: elke hype roept tegengas op. In boeddhistische kring wil zo nog weleens geroepen worden dat mindfulness slechts een trucje is.

In antwoord daarop: wat is een trucje?

Truc: slimme, handige manier om iets te doen[i]

In mijn beleving is dat geen goede beschrijving van mindfulness. Een trucje impliceert dat je het snel leert en slim doet. Niet dat er iets mis is met snel en slim, maar mindfulness gaat nu juist over vertragen. Dat is ongeveer het eerste wat ik op de opleiding leerde[ii].

Net als elk ambacht staat of valt mindfulness bij de kwaliteit van zowel leraar als leerling. Weliswaar wordt de leerling na acht weken in staat geacht zichzelf verder te ontwikkelen, maar dat zijn dan wel acht intensieve weken waarin dagelijks geoefend wordt.

Nu is ambacht natuurlijk net zomin een logisch woord in dit geval als ‘trucje’ – het gaat bij mindfulness, zoals bij elke meditatie beoefening, om het transformeren van je leven. Bij mindfulness wordt vooral geoefend in keuzeloos gewaarzijn [iii].

Je zou mindfulness ook kunnen zien als een instrument. Net als een mes kun je het op allerlei manieren inzetten. In het bedrijfsleven wordt het ingezet om mensen te helpen zich beter te concentreren en met als doel een lager ziekteverzuim. In de gezondheidszorg helpt het mensen om met ongeneselijke ziekte en pijn om te gaan. In de psychiatrie wordt het toegepast bij zich herhalende depressie.

In het algemeen: het helpt mensen om met (levens-)stress om te gaan.

Hoe werkt dat dan?

Op basis van mijn ervaring zie ik de volgende factoren:

  • Vertragen
  • Balans tussen hoofd, hart en lichaam
  • Concentratie: emoties en gedachten leren sturen

Meer over deze drie factoren in het algemeen

Van deze drie factoren is vertragen vooral nodig in ons snelle moderne bestaan met Facebook, Twitter, internet en smartphones. Vertragen zit ingebakken in elke boeddhistische beoefening, maar wordt zelden geëxpliciteerd.

De balans tussen hoofd, hart en lichaam heeft ook geen traditionele boeddhistische variant, want de boeddhistische psychologie maakt geen duidelijk onderscheid tussen hoofd en hart. Je kunt de traditionele boeddhistische psychologie, de Abhidharma, alleen begrijpen als je dat weet. Wat als ‘mentale factoren’ wordt vertaald, zijn in onze terminologie bijvoorbeeld vaak emoties: aandacht, vertrouwen, haat, woede, jaloezie, liefde, geduld etc.[iv]

Het klopt ook: elke gedachte heeft een bijbehorende emotie. Dat kan een neutrale zijn, maar het kan ook een hele andere zijn dan je denkt. Een helpende gedachte kan een agressieve emotie verbergen, bijvoorbeeld. Een obsessieve verliefdheid kan met een diepe eenzaamheid gepaard gaan. Het hoort bij een meer gevorderde mindfulness beoefening om je van dit soort processen bewust te worden.

Concentratie is wel een traditionele boeddhistische beoefening – hierbij wordt in het boeddhisme getraind tot er absorptie plaats vindt: een toestand waarin verstorende emoties totaal niet meer gevoeld worden. Wie daar uit stapt, komt echter gewoon weer in de normale emotionele patronen terecht.

De MBSR Mindfulness training heeft niet zo’n diepe concentratie als doel. In plaats daarvan helpt het gewone mensen om houvast te krijgen over hun eigen emotionele en mentale processen en zich te wortelen in hun fysieke ervaring hier en nu.

Dat leidt niet tot Nirvana, maar dat gaat de meeste mensen toch niet lukken. Het leidt wel tot het beter omgaan met levensstress: pijnbeheersing, terugkerende depressie, stress op het werk enzovoorts.

En dat is niet slechts een trucje.

Bronnen

[i] http://www.muiswerk.nl/mowb/?word=truc

[ii] Basis opleiding tot Mindfulness trainer met Mila de Koning en Rob Brandsma aan het CVM.

[iii] Deze term is afkomstig uit het werk van Jiddu Krishnamurti, overigens een leraar die elke vorm van training in een spirituele context wantrouwde.

[iv] Mijn voornaamste bron voor de Abhidharma is, naast wat ik aan de Leidse Universiteit geleerd heb, het boek ‘Geest en Cognitie’ van Geshe Sonam Gyaltsen. De Tibetaanse traditie is trouw aan de Sautrantika Abhidharma traditie zoals die in het werk van Vasubandhu (4e, 5e eeuw van onze jaartelling) is onderwezen, hoewel daar uiteraard eeuwen aan analyse en systematisering op gevolgd zijn.

© Katinka Hesselink hoopt in juli de basis training tot mindfulness trainer aan het CVM af te ronden. Ze geeft in september 2015 haar eerste MBSR mindfulness training te Leiden.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Mindfulness Tags: abhidharma, concentratie, dwangmatige gedachten, emotie, emoties, Katinka Hesselink, lichaam, lichamelijk, mindfulness, vertragen

Lees ook:

  1. Mindfulness ook goed voor het lichaam
  2. Academisch leren vs Emotioneel leren
  3. Stilte retraite met Frits Koster en Jetty Heynekamp: een impressie
  4. Bodhicitta en racisme – mediteren op gelijkmoedigheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Ina Fischer zegt

    20 mei 2015 om 22:18

    Mindfulness is het boeddhisme zonder boeddha. Maar Boeddha noemde zich ook geen boeddhist? Een mindfulnesstraining is juist praktisch en toegankelijk vertaald ‘boeddhisme’. Ingezet op een ‘probleem, maar voor velen een openbaring naar dat wat wellicht onnoembaar is.
    En als mensen zich wortelen in hun fysieke ervaring en daarvan alle aspecten aan den lijve ondervinden (dhukka, vergankelijkheid en onbestendigheid); hoe nirvanitisch is dat?

    Vriendelijke groet,
    Ina

  2. Piet Nusteleijn zegt

    21 mei 2015 om 20:00

    Mindfulness is inderdaad een vertragende activiteit. “Je
    staat ergens bij stil”. Keuzeloos gewaarzijn. De éénwording van het kijken en wat bekeken wordt. De eenwording van het horen en dat wat gehoord wordt. Dit lijkt allemaal een beetje ingewikkeld gezegd. Het is echter echt eenvoudig: de stilte ingaan en daardoor vertragen.

Primaire Sidebar

Door:

Katinka Hesselink

Leerling van Geshe Sonam Gyaltsen (Gelugpa, Tibetaans Boeddhisme) bij het Maitreya Instituut en voormalig student religie-studies aan de Universiteit Leiden. Mindfulness trainer, spiritueel blogger, zoekmachine optimalisatie-expert en webdesigner. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
04 jun
Lezing 3 principal aspects of the path
4 jun 23
04 jun
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
4 jun 23
04 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
4 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    A-sociale media

    Erik Hoogcarspel - 31 mei 2023

    Als boeddhist kun je Internet misschien als oefening gebruiken. Het is in feite een karikatuur van saṃsāra. De begeerte, de afgunst, de woede, de illusie en de leegte zijn er nog gemakkelijker te begrijpen. Als je het scherm van je mobieltje kunt leren zien als een soort ingewikkelde lamp waar niets gebeurt, kun je misschien ook begrijpen dat de werkelijkheid waarin je leeft een soort openheid is waar echt niets gebeurt.

    De afsluiting van de A12 en het boeddhisme

    Joop Ha Hoek - 30 mei 2023

    Mag je de snelweg A12 een paar uur afsluiten om de mensheid te behoeden voor de ondergang? Is het erg om als automobilist even stilte staan of op die dag de weg te vermijden. Was de Boeddha ook een dwarsligger? Zanger/componist Hans de Booij  schuwde als boeddhist het eenvoudige handwerk niet.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 133 – rijkswegen
    • Aanleg stuwdam – China jaagt lokale Tibetaanse bevolking van hun land
    • De Boeddha
    • “Ik dacht dat ik gek werd.” in 2Doc: Alleen thuis met een dienstwapen
    • VrijdagZindag – Dilemma

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens