• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Chinees boeddhisme » godsdienst » Over Theologie deel 17- Moderne Tijd (2)

Over Theologie deel 17- Moderne Tijd (2)

16 mei 2022 door Dharmapelgrim

In het najaar 2021 beloofde ik min of meer een cursus theologie te gaan volgen. De schriftelijke cursus telt maar liefst 48 lessen en ik denk dat er over iedere les ongetwijfeld iets valt te schrijven, doordat de inhoud mij op gedachten zal brengen die ik wel wil delen. Vandaag:

De kerk in de moderne tijd (deel 2)

De moderne tijd is volgens de cursus theologie dus zo rond het jaar 1500 na Christus begonnen. Nu speel ik zelf een rol in een soort reenactment spel met betrekking tot 1672 (bekend als ‘het rampjaar’) en daar bespeur ik niets moderns in. Eerlijk gezegd vind ik dat die tijd alles ontbeert dat ‘modern’ genoemd zou kunnen worden. Als je wilt weten hoe het leven er toen uitzag, loop dan eens door je huis: denk alles weg waar een elektriciteitssnoer aan zit of waar een batterij in zit. Denk ook alles weg waar kunststof in verwerkt is, plastic, nylon of andere kunstvezel. O, je hebt ook geen watercloset! Zet maar ergens een pispot neer, en leeg die morgenvroeg dan gewoon op straat. Kieper je toiletkastje leeg, ontdoe je van je EHBO doos, en nog veel meer spullen… je mag alleen spullen overhouden die gemaakt zijn van hout, leer, vlas, wol, klei en andere zeer aardse, natuurlijke materialen. Maak al je boekenplanken ook maar leeg, behalve als je zeer rijk of hooggeleerd bent, liefst beide. Welkom in de ‘moderne tijd’?

De moderne tijd dus. Waar waren we gebleven? Luther is overleden! In 1555 werd de Lutherse kerk officieel erkend. In Augsburg wel te verstaan, want elders was men nog niet zover. Eigenlijk is “luthers” een soort “katholicisme light”, want hoewel Luther zich tegen het pausdom en de Roomse kerk had gekeerd, was hij eigenlijk best gematigd gebleven. Er waren zelfs reformers die hem veel ‘te soft’ vonden, zoals Zwingli en Calvijn. Ondertussen dacht niemand meer aan wat er allemaal volstrekt onbewust speelde: de Germaanse moraal! De Germanen waren gekerstend, toch? Inderdaad, maar door het kerstenen van Germanen was niet ineens als bij toverslag de Germaanse ethos in het niet opgelost. Je kunt zonder overdrijven stellen dat in West-Europa niet alleen de Germanen werden gekerstend, maar ook dat het christelijk geloof werd gegermaniseerd. Ik durf het bijna niet op te schrijven, omdat het nu eenmaal zo beladen is, maar het “Deutschland über alles” kun je gewoon wat breder trekken en veranderen in “het westers christendom boven alles”. Zo handelde men! Overal waar Europeanen en hun nazaten goedschiks of kwaadschiks voet aan de grond kregen, dus ook in of vanuit de Verenigde Staten,  Australië en bijvoorbeeld Zuid Afrika liet de Germaanse mores zich gelden, bedekt door een protestants christelijke vlag. “We are the champions (avant la lettre)”. Europeanen vonden dat zij het gelijk aan hun kant hadden, en voor volk, vaderland – en niet te vergeten God – andere volken (die uiteraard te stom waren om voor de duvel te dansen) hun superieure wil op te leggen. Uiteraard voor hun eigen bestwil. En er was altijd wel een zin in de Bijbel te vinden waarop je jouw gelijk kon baseren. Kwestie van selectief lezen en kapitalistisch interpreteren. Daar zat geen greintje christelijke naastenliefde bij, wél een paar ton Germaans eigenbelang. En Germanen…daar mag je ook de Vikingen, Saksen en Franken bij rekenen. (Ter verduidelijking: dit staat niet in de cursus theologie, maar je kunt het wel uit andere bronnen halen, zoals “Het Stiefkind van de Rede”. )

De Franse revolutie veroorzaakte niet alleen een sociale maar ook een religieuze omwenteling in Europa. Onder de vlag van vrijheid, gelijkheid en broederschap greep secularisatie om zich heen. Alle mensen werden geacht aan elkaar gelijk te zijn, hoewel al snel duidelijk werd dat sommigen zich toch iets ‘gelijker’ vonden dan de rest. Kerk en staat werden gescheiden. Er kwamen nieuwe burgerlijke ‘grondwetten’ waar ook de geestelijkheid zich aan diende te houden. Daar wilden niet alle geestelijken zich zomaar toe verplichten, en dat kon er toe leiden dat er tienduizenden priesters in kerkers belanden (1790) , verbannen werden of simpelweg geëxecuteerd (1792). In Frankrijk schafte men – onder leiding van Robespierre – in 1793 het christendom zelfs officieel af! Pas nadat Napoleon Bonaparte door een staatsgreep aan de macht kwam, kreeg het christendom weer wat lucht.

In 1867 kondigde paus Pius IX het eerste Vaticaans Concilie aan. Daar was in de wereld niet iedereen blij mee, vooral niet toen bekend werd dat de paus de pauselijke onfeilbaarheid op de agenda had gezet. Het concilie startte in december 1869 en in april 1870 werd de dogmatische constitutie ‘De fide catholica’ unaniem aangenomen en vervolgens gepubliceerd. Deze constitutie over het katholieke geloof veroordeelt alle dwalingen van het atheïsme; het rationalisme, het materialisme, het pantheïsme en het traditionalisme. Ondertussen liepen de meningsverschillen over de onfeilbaarheid van de paus hoog op. Uit zakelijke overwegingen waren er uiteindelijk echter niet eens zoveel tegenstanders. Sindsdien gelden beslissingen van de paus over geloof en gebruiken – mits ex cathedra gedaan – als onherroepelijk. Een niet onaanzienlijk deel van de katholieken – zowel geestelijken als leken – stapte echter uit onvrede met de gang van zaken over op wat nu de ‘oudkatholieke’ kerk heet. Zij voerden in de jaren daarna ook allerlei hervormingen door. De oudkatholieke kerk verwierp de biechtplicht en de plicht tot vasten; het verplichte celibaat werd opgeheven en de onbevlekte ontvangenis van Maria werd verworpen. Bovendien ging men bij de oudkatholieken de mis in de volkstaal houden, in plaats van het tot dan gebruikelijke Latijns.

Er veranderde dus nogal wat. Het tweede Vaticaans Concilie startte in 1962 onder leiding van paus Johannes de XXIII en eindigde in december 1965 onder paus Paulus VI met een groots slotfeest op het St. Pietersplein van Vaticaanstad. Vooral de discussie over vrijheid van godsdienst had  veel tijd in beslag genomen. Het hieruit voortvloeiende decreet (= besluit) maakte duidelijk dat niemand gedwongen mocht worden tot geloof! Ieder mens had / heeft tenslotte de civiele vrijheid zich te vergissen en de absolute waarheid af te wijzen. Het tweede Vaticaans Concilie was uiteindelijk een hervormingsconcilie, dat geen enkel dogma voortbracht, maar wel zestien decreten.

Tja. De moderne tijd. Ik ben benieuwd wat volgende lessen te vertellen hebben. We zijn immers nog niet op de helft! Kortom: wordt vervolgd.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dharmapelgrim, godsdienst Tags: Franken, Franse revolutie, Germanen, Luther, Maria, paus Johannes de XXIII, paus Paulus VI, Pius IX, Roberpeirre, Saksen, Vikingen, Zwingli en Calvijn

Lees ook:

  1. Over Theologie deel 4 – Het Geloof  
  2. Over Theologie deel 16- Moderne Tijd
  3. Over Theologie 18 – De Reformatie
  4. Over Theologie 19 – Piëtisme en Duitse protestanten

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dharmapelgrim

Probeert sinds zijn 16de jaar het Edele Achtvoudige pad te volgen. Dat lukt hem met vallen en opstaan, waarbij hij zichzelf voorhoudt dat hij dat pad tot het einde zal gaan, zolang hij maar één keer vaker opstaat dan valt. Iedereen die de dharma beoefent is een pelgrim op zijn eigen weg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 5 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 5 juli 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 6 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’

Kees Moerbeek - 3 juli 2022

Blasfemie kan een uiting van macht zijn, omdat hij die kwetst macht heeft over diegene (datgene) die wordt gekwetst. Hierbij komt superioriteit om de hoek kijken. De gekwetste gelovige is de enige die echter de macht van de blasfemist over hem kan opheffen door diens spot simpelweg te negeren.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Boeken – DHAMMA-ZAADJES — Deel I
  • Verlichting is de kous op je kop
  • ‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’
  • Guy – Het begrijpen van de ware aard van de dingen
  • Ludo – Zijn

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens