Vorige vrijdagavond heb ik met stijgende waardering en bewondering de dhammatalk ‘Het laatste gebaar’ van Yella A. gevolgd.
Erg bijzonder vond ik de passage toen Yella verhaalde hoe haar toenmalige pater-leraar jaren geleden de stervensuren van Jezus als volgt verwoordde:
‘Mijn God, Mijn God, waarom hebt u mij verlaten?’. Een uiting van WANHOOP.
‘Vader, vergeef het hun want ze weten niet wat ze doen.’ Een uiting van GENADE.
‘Heer, in uw handen beveel ik mijn geest.’ Een uiting van OVERGAVE.
Het liet me niet los.
Vooral als ik hier de laatste levensmomenten van de Boeddha tegenover zet. Boeddha’s laatste woorden in de Mahaparinibbana Sutta waren:
‘Monniken, ik zeg jullie: alles wat de mens bezielt, is aan vergankelijkheid onderhevig. Streeft niet aflatend!’
Het zijn twee verschillende uitgangspunten.
Waar Jezus zich richt tot een god, tot een schepper, richt de Boeddha zich tot zijn volgelingen. Een wereld van verschil.
Jezus geeft zich over aan zijn god. Legt zijn lot in de handen van zijn schepper. Gelooft ‘met hart en ziel’ dogmatisch in een leven in een ‘hiernamaals’. En voor dit geloof is hij bereid zich volledig te onderwerpen. Slaafs: ‘in uw handen, Heer…’
De Boeddha is in zijn stervensuur gerealiseerd. Is uitgedoofd van onwetendheid, verlangen en afkeer. Hij heeft experiëntieel ervaren (P. paccanubhoti) dat alles wat ontstaan is zal vergaan. Hij heeft zich hiermee volkomen verzoend. Hij wéét: dit is de eeuwige natuurwet. Dhammo sanantano. Hij verwacht geen terugkeer meer. Dit was zijn laatste geboorte. Er is geen verdere toestand van bestaan. Hij is bevrijd. Vimutti.
Zijn laatste woorden vormen dan ook een oproep aan ieder van ons om óók deze bevrijding te realiseren. Met complete inzet. Niet in een verre illusoire toekomst, maar in dit leven. In dít leven. NU. Door het bewandelen van het Achtvoudige Pad van moraliteit, concentratie en wijsheid. Niet door te wensdromen. Maar door de verschijnselen te zien zoals ze in werkelijkheid zijn. Yatha-bhuta nana dassana. Én door deze werkelijkheid gelijkmoedig te aanvaarden. Upekkha.
Onderwerping of bevrijding is een persoonlijke keuze. De Boeddha zegt in de Dhammapada:
‘Atta hi attano natho—Ieder is zijn eigen beschermer’
Geef een reactie