Is er een weg naar zijn? Je bent er toch al? Waarom mediteren we dan? Of zijn we opzoek ergens naar?
Nirvana betekent het uitblussen van het zelf. Maar hoe kun je je eigen aanwezigheid uitblussen? Dan moet het iets zijn in de mens. Iets psychologisch, lijkt mij. Het zogenaamde ego, dat van ons onmensen maakt of zogenaamde helden. Hoe kunnen we het ego het beste aanpakken?
Boeddha sprak: vermijdt het uiterste met jezelf. Bijvoorbeeld: eet niet te veel en eet niet te weinig. Slaap niet te lang of te kort. Etc. Hij sprak: de mens is een product van zijn eigen denken, voelen en handelen.
Blijkbaar zoekt het ego het uiterste op. Zo zijn er mensen die proberen te leven van lucht. Of nooit genoeg hebben. Zo zijn er mensen die geen emoties willen tonen en andere mensen die erin zwelgen.
Boeddha werd verlicht zittende onder een boom aan een rivier. Dat moet behoorlijk rustig zijn geweest. Hij zat daar alleen en had geen leraar, hij was een licht voor zichzelf. Natuurlijk zijn, in balans zijn. Jiddu Krishnamurti zei: Laat het verleden los.
Onze geest dient dus niet gericht te zijn op het verleden. Zoals psychologen dat doen. We dienen geen psycholoogje te spelen met onszelf. Om te zijn hoef je jezelf blijkbaar niet eerst te analyseren. Het naakte, eenvoudige, natuurlijke zijn.
Maar… ben je dan verlicht?
Er zijn boeddhistische richtingen, die het zitten, mediteren, zelf als de verlichting beschouwen. Dus niet zitten om tot verlichting, de waarheid, te komen. Geen zoeken maar simpelweg zijn. Ik denk dat beiden waar zijn. Het zitten zelf schenkt genade. Maar als er nog een ego is dat ons de hele verdere dag achtervolgt, zoeken we daar een oplossing voor.
Het ego dat kan bestaan uit: ‘Ik ben nog niet verlicht.’… ‘Ik ben misbruikt en ik zal hem, de dader, blijven haten.’ … ‘Ik wil nog veel meer geld.’… Etc.
Wees alert, sprak Boeddha. Let op jezelf. Vind rust bij de Boeddha, de dharma en de sangha. Wie wil er niet gelukkig zijn?
Blijkbaar zit er iets in de mens, dat geen balans zoekt. En als we ons in balans voelen, misschien door simpelweg te zitten, willen we dat mogelijk niet meer loslaten en/of herhalen. Zijn we er dan wel? Zijn betekent het vernietigen van alle overbodige ballast. Zijn door stilte maar ook zijn door beweging. Niet willen vastzitten ergens aan.
Het denken dat de praktijk wil vervangen met eigen kennis, is de dictator, het kwaad in het leven, Mara. De Boeddha sprak: De Waarheid werkt. Je kunt alleen maar hier en nu gelukkig zijn.
Siebe zegt
Nibbana (Nirvana) verwijst in de Pali Canon naar het hebben ontworteld van alle bezoedelingen die leiden tot gehechtheid. Op een manier dat die gehechtheid ook niet meer ontstaan. Het verwijst naar een definitieve vrede en vrijheid van het hart. Het is een vrede die niet berust op aanzien, erkenning, bevrediging door de zintuigen, succesvol projecten hebben afgerond, geliefd zijn, dat alles naar wens gaat.
Van oudsher zit er veel bij ons dat leidt tot onvrede, tot onvrijheid, tot dwang, ketening. Het idee dat je dat verleden wat in je genen zit, in je emoties, in het brein, in het lichaam, in het psychische functioneren zomaar even los kan laten was Krishnamurti’s verkeerde inschatting lijkt me. Onrealistisch. Het is alsof je van een reiger verwacht dat ie niet meer instinctief vluchtgedrag vertoont als ie je ziet. Je kunt een mens toch ook niet zien en behandelen als zo vrij? Wij vertonen net zo doorlopend instinctief gedrag.
Ego-besef is 1 van de dingen die bij ons zitten. Het wordt vaak andersom gedacht en gezien maar de Pali-Boeddha onderwijst niet dat ego een soort eerste oorzaak is van alle beklemmingen van het hart. Dat idee verwierp hij juist. Dat geloof in een innerlijk echt bestaand zelf/ego/Ik als de eerste oorzaak van neigingen, gewoonten, drang, drift, emoties, verlangens, gedrag, dus het idee dat Ego de Grote Aanstichter is, dat leert de Boeddha nou precies juist niet. Dat is een verkeerde visie.
Het is de combinatie van onwetendheid en begeerte die zulke zaken veroorzaakt, niet een innerlijk zelf, Ik of ego.
Nathan. Rozenhart zegt
Het ego is niets anders dan een bundeling van onjuiste gedachten en verlangens. Dus wat was eerder de kip of het ei?
En wat K betreft, doelde hij op een psychologische verandering.
Mvgroet