• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Jan Veenendaal – Geen dood, geen vrees (8) – Schemerzone

Jan Veenendaal – Geen dood, geen vrees (8) – Schemerzone

10 augustus 2025 door Jan Veenendaal

In een serie columns schrijft Jan Veenendaal aan de hand van de Hartsoetra en het boek ‘Geen dood, geen vrees’ van Thich Nhat Hanh over zijn ongeneeslijke ziekte en de bijzondere, spirituele reis die hij hierdoor maakt. Jan is lid van de ‘Orde van Interzijn’. Zijn dharmanaam is: ‘True ripening gratitude’.
Jan was een mensenmens op wie je kon rekenen. Hij bezocht onder meer gedetineerden in gevangenissen en tbs-inrichtingen. Jan overleed op 27 november 2023. We herhalen zijn serie. Deze aflevering werd eerder, op 25 december 2021 in het BD geplaatst.

De schemerzone tussen hoop en vrees wordt het leven met kanker vaak genoemd. Het is inderdaad een diffuse wereld. De artsen vertellen me dat ik erg ziek ben maar ik heb nergens last van. De enige bijwerkingen van mijn ziekte die ik tot nu toe heb gehad zijn van de behandelingen die de artsen op me hebben uitgevoerd en de medicatie die ik heb voorgeschreven gekregen. Die heb ik pas ondergaan of genomen nadat er geen andere uitweg bleek te zijn.

Hoe vrij ik ook denk te zijn, en hoe dat ook bevestigd wordt door de onderstaande tekst van Thich Nhat Hanh, de schemerzone doemt op rond de tijd dat er weer een scan moet worden gemaakt, duurt tot de dag van de uitslag en ebt een paar dagen na de uitslag weer weg, wat de uitslag ook is.

Zo is het tot nu toe gegaan. Half januari is de volgende scan, een week later is de uitslag. De geplande scan van deze week heb ik een maand uitgesteld omdat ik deze feestdagen in samenzijn en rust wil doorbrengen.

“We zijn bang voor de dood, bang voor scheiding en bang voor het niets. Hier in het Westen zijn we heel bang voor het niets. Als mensen iets horen over leegte, zijn ze ook heel bang, maar leegte betekent slechts het uitdoven van ideeën. Leegte staat niet tegenover bestaan. Het is niet ‘niets’ of weggevaagd worden. We moeten af van zowel het idee over bestaan als dat over niet-bestaan. Leegte is een instrument dat ons hierbij kan helpen.

De werkelijkheid heeft niets te maken met bestaan en niet-bestaan. Als Shakespeare zegt: ‘De vraag is: zijn of niet-zijn’, antwoordt de Boeddha: ‘De vraag is niet: zijn of niet-zijn.’ Zijn en niet-zijn zijn slechts twee tegenovergestelde ideeën, maar zijn de werkelijkheid niet en beschrijven de werkelijkheid ook niet. Ontwaakt inzicht rekent niet alleen af met voorstellingen van vergankelijkheid, maar ook met voorstellingen van onvergankelijkheid.

Hetzelfde geldt met voorstellingen van leegte. Leegte is een instrument en wie verstrikt zit een voorstelling van leegte is verloren.

In de Ratnakoeta-soetra zegt de Boeddha: ‘Als je verstrikt zit in voorstellingen van zijn en niet-zijn, kan de voorstelling van leegte je helpen je te bevrijden. Maar als je verstrikt zit in voorstellingen van leegte, ben je hopeloos verloren.’ De leer over leegte is een hulpmiddel om het juiste inzicht in leegte te krijgen, maar wie het hulpmiddel ziet als inzicht, raakt verstrikt in voorstellingen.

Als je er voorstellingen van nirvana op na houdt, zullen die moeten verdwijnen. Nirvana is leeg van voorstellingen, dus ook van een voorstelling van nirvana zelf. Wie verstrikt zit in voorstellingen van nirvana, heeft het nog niet zelf ervaren. Dankzij dit diepe inzicht en deze ontdekking liet de Boeddha angst, bezorgdheid, lijden en geboorte en dood achter zich.” *

Nauwelijks nog bezig zijn met doodgaan en daarmee angst en vrees achter me kunnen laten, is een onbeschrijfelijke rijkdom die me ten deel is gevallen. De schemerzone in januari hoop ik rustiger door te komen dan de vorige keren.

Wens je fijne feestdagen en een sprankelend, gezond 2022!

*Thich Nhat Hanh, Geen dood en geen vrees, p 23-24
Uitgeverij Ten Have.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid Tags: 8, Jan Veenendaal, schemerzone, serie

Lees ook:

  1. Jan Veenendaal – geen dood, geen vrees (12) – een brief
  2. Jan Veenendaal – Geen dood, geen vrees (9) – Leven als doden?
  3. Geen dood, geen vrees 14 – manifestatie
  4.  Geen dood, geen vrees (19) – Kunst te leven

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Jan Veenendaal

Jan Veenendaal (1951) is lid van de Leven in Aandacht sangha in de traditie van Thich Nhat Hanh waarbinnen hij lid is van de internationale Orde van Interzijn’. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 30 augustus 2025
    Open Dag Nyingma Centrum Nederland
  • 1 september 2025
    Open les Tibetaanse Yoga en meditatie
  • 1 september 2025
    Nyingma Centrum gratis proeflessen
  • 6 september 2025
    Chamtrul Rinpoche in Phuntsok Chö Ling (R'dam)
  • 6 september 2025
    Jhāna retraite voor gevorderden
  • 6 september 2025
    Leren mediteren met de boeddhistische monnik Lobsang Norbu
  • 7 september 2025
    Symposium: De logica van het Hart - De stroom van Wijsheid, Mededogen en Vrede
  • 7 september 2025
    Loten Namling live in concert! Spiritueel concert & meditatie met Lama Jigmé Rinpoche
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Ook met kanker weet je het maar nooit

    Hans van Dam - 27 augustus 2025

    Je zal het maar (niet) hebben. Woekergedachten over woekerweefsel.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 9 augustus 2025

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 248 – kapper
    • Sangha of sekte? Ook in het boeddhisme kan men verwachten dat sektes in negatieve zin bestaan
    • Na langdurige detentie – Tibetaanse lama Tulku Palden Wangyal overleden in Chinese gevangenis
    • Vrijdag Zindag – Vals spel in tijd van zuchten
    • VS – Ouders  klagen OpenAI aan voor zelfmoord zoon na contact met ChatGPT

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.