‘Waarschijnlijk kun je hier wel spreken van een wetmatigheid: een macht die bouwt op cynisme en corruptie is geen duurzame macht.’
Niet duurzaam, door het ijs zakken. In mijn weblog van 16 maart jl. schreef ik over de twee fatale C’s, cynisme en corruptie, verwijzend naar mijn boek ‘Actief socialisme en vrijheid, Pleidooi voor hechtere linkse samenwerking’.
De verdere reflectie over dit thema wordt vandaag de dag op een presenteerblaadje aangeboden door minister-president Rutte, alsmede door de VVD en D66 ‘verkenners’ die de Tweede Kamer op weg moesten helpen naar een nieuwe regering. Zoals ieder die het nieuws volgt weet, staat vooral de voorbarige en onheuse uitspraak over CDA-kamerlid Omtzigt centraal. Onheus naar verschillende kanten, ook naar de kiezers, het volk. Een kwestie met ongetwijfeld een lange en diepe nawerking komende jaren.
Het gaat om de waarheid, en de reflectie moet óók gaan over wat corruptie met waarheid te maken heeft.
Corruptie is niet alleen een gebrek aan sociale moraal, ze is grondig ondermijnend. Corruptie is het einde van het vertrouwen. Corruptie gaat niet alleen over geld, dat hoeft zelfs helemaal niet. Corruptie gaat wel altijd over waarheid. De waarheid is in het geding. En ook al geloof je hardop in uitspraken als ‘Dé waarheid bestaat niet’ in de praktijk gelooft ieder dat zij wel degelijk bestaat.
Heeft de heer Rutte wel of niet iets over Omtzigt gezegd? ‘Iets’ of ‘helemaal niets’, het is één van de twee. Uiteindelijk gaat het wel om waarheden en onwaarheden en ten aanzien van gedane vrij expliciete uitspraken is slechts één van de twee opties waar, in de zin van ‘gezegd’ en wel door deze ‘aangewezen’ persoon.
Verstandig is dan maar voor de waarheid uit te komen, dus corruptie, de breuk met de waarheid vermijden. Dat verwacht je ook van verstandige politici. Maar niet alleen de waarheid, ook de leugen tracht te regeren, steeds weer. Wijzend naar anderen of naar onwetendheid, en maar hopen er ‘weer’ makkelijk vanaf te komen. Het gebeurt steeds weer, en is steeds ondermijnend. Maar als er doorgevraagd wordt verdwijnt op den duur de leugen.
Een macht die bouwt op cynisme en corruptie is geen duurzame macht. Rutte moet ‘meer dan wie ook’ de waarheid spreken. Hij deed het niet helemaal en velen zullen denken ‘dat wist ik al’. Zo gaat het echter nooit met de waarheid, zij moet bevochten worden en dan worden de consequenties beter zichtbaar.
Ieder is voor waarheid. Neen dus!
Je ondermijnt je eigen machtspositie niet. Neen dus!
Het is geen corruptie want ‘je’ wint er niets mee. Neen dus, het ging echt wel ergens over en dát is met een beetje hulp van ‘onze corona’ verijdeld. De waarheid is altijd in het geding, en regeringen en individuele politici weten het, maar gaan er slecht mee om. De waarheid bestaat echt, er is er uiteindelijk maar één van. Een werkelijk positieve macht weet ook niet zonder te kunnen.
Dit is maar snelle krabbel en iedereen heeft het nu over hetzelfde. Maar de vraag over kennis, waarheid in relatie tot corrupte macht versus daadwerkelijk democratische vormen van macht is altijd het overdenken waard. Er is veel meer over te zeggen. De waarheid blijft in het geding, in talloze verschijningsvormen, kijk maar naar de actualiteit.
Denkers als Aristoteles, Kant, Marx en Joseph Dietzgen wisten dit ook, en besteedden een groot deel van hun filosofie aan dit thema. De waarheid is niet niets.
