Het hakenkruis -swastika- staat in de westerse wereld symbool voor het kwaad tijdens de periode dat Adolf Hitler aan de macht was en het leed dat de nazi’s aanrichtten. Toen de Japanse boeddhistische monnik Kenjitsu Nakagaki in 1986 in een tempel in Seattle, VS, Boeddha’s verjaardag eerde met een bloemceremonie kreeg hij harde kritiek te verduren op de compositie van de bloemen die hij in de vorm van een hakenkruis tegen de klok in rangschikte.

De monnik (toen 25) , geboren in Osaka, Japan, was niet op de hoogte van het feit dat neonazi’s en blanke supremacisten de nazi swastika -met naar rechts gerichte haken- blijven gebruiken om haat te bevorderen. Hij kende het symbool als ‘manji’, een Chinees personage dat ‘geluk’ betekent in de Japanse taal. Vanwege de ontstane consternatie besloot hij het symbool niet meer te gebruiken hoewel het sinds de introductie van het boeddhisme in Japan ongeveer 1500 jaar geleden deel uit maakte van de Japanse cultuur en nog steeds wordt gebruikt.

Birma – rad van tijd- hakenkruis- foto Adi Ichsan

Echter, tijdens een interreligieuze workshop in 2009, waar een expert op het gebied van haatdelicten het hakenkruis ‘een universeel symbool van haat en kwaad’ noemde, nam de monnik de beslissing om de oorspronkelijke betekenis van het embleem te behouden. ‘Dit smalle en beperkte perspectief is onaanvaardbaar voor degenen onder ons die waarde hechten aan en opgegroeid zijn met het hakenkruis in onze religies en cultuur,’ zegt Kenjitsu Nakagaki (57), thans een vooraanstaande boeddhistische priester in New York City. Hij schreef het boek ‘The Buddhist Swastika and Hitler’s Cross’, met als doel de westerse wereld te informeren over de oostelijke wortels van het symbool. Het boek gaat in detail in op de Sanskriet oorsprong van het hakenkruis en het gebruik ervan in het hindoeïsme, boeddhisme, jainisme, jodendom, christendom en islam, daterend van vóór de nazipropaganda van Hitler door de eeuwen heen.

Het hakenkruis komt in vele vormen en afbeeldingen voor. Afhankelijk van de respectievelijke religie en cultuur, bestaat de standaard versie van het boeddhisme met linksdraaiende armen, terwijl Hitler koos voor een swastika met rechtse haken.

In een interreligieuze discussie prees Rabbi Alan Brill, voorzitter van de Joodse Christelijke Studies aan de Seton Hall University in New Jersey Nakagaki voor het aangeven van de verschillen tussen de twee symbolen, maar benadrukte dat mensen in het Westen ‘het verschil niet kunnen duiden’ omdat die kennis niet hebben. De swastika is overigens niet exclusief voor de oostelijke landen en zelfs te vinden is in de oude Ein Gedi synagoge in Israël, Grieks-Romeinse architectuur en in het metrostation New York City, met ontwerpen uit de jaren 1920.