Vermoedelijk weten de bijen niet dat de herfst in het verschiet ligt, dat hun bron van stuifmeel op mijn balkon binnenkort afsterft. Voor gewone stervelingen begint vandaag de herfst, voor meteorologen is die drie weken geleden al begonnen. Weten de bijen dat ook? Of ervaren ze de wisseling gewoon? De grote bak met bloeiende planten was deze zomer voor mij een bron van vreugde. Elf meter boven de begane grond vlogen bijen en vlinders af en aan om zich op en in de bloemen van de ijzerhard en de rode aren te begeven. De bijen waren er in enkele soorten, ik kan een hommel wel van een gewone bij onderscheiden maar meer ook niet. Een van de vlinders was zwart, die was er in het vroege voorjaar.
In de bak gebeurde van alles. Ik zag de planten uit de aarde kruipen, door de mest schoten ze omhoog en begonnen te bloeien. In het begin was de ijzerhard strak van vorm, blauw paars ook. Naar mate het jaar vorderde kregen de bloemen een wat wollig uiterlijk, al zijn de nieuwe bloemen nog strak en mooi. De rode aren zijn vol en niet vol. Ze vormen een mooi contrast met het paars blauwe. Elke dag genoot ik van het schouwspel, de bloemen en de bijen. Elke dag goot ik als het warm was flessen met water in de bak. Mensen die planten verzorgen schijnen ouder te worden.
Nu gaan de dagen korten en over een paar weken liggen de planten plat in de bak om te verdorren en weg te rotten. Het lot van de bijen houdt mij bezig. Zullen ze nog komen aanvliegen als die planten er niet meer zijn? Gaan ze in winterslaap? Weten of voelen ze dat het jaargetijde verandert? De bak op mijn balkon laat weten: alles gaat voorbij, alles heeft een begin en een eind.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten.
Vanessa zegt
Honingbijen gaan nu inwinteren. Dit betekent dat de zomerbijen en darren gaan sterven en dat alle bijen die nu geboren worden winterbijen zijn die straks samen met de koningin gaan overwinteren.
Bij de hommels gaat dit anders. Daarvan overwinteren alleen de nieuwe koninginnen die dit jaar geboren zijn. De oude koninginnen, darren en werksters sterven.
Solitaire bijen laten in hun nestjes de eitjes van de volgende generatie achter die vervolgens als larfjes de winter ingaan. Enkele soorten overwinteren als volwassen bij.
Zijn bijen zich bewust van de naderende herfst en winter? Ja, ze zien dat de hoeveelheid verkrijgbare nectar en stuifmeel vanaf augustus aan het afnemen is. Het aantal uren daglicht neemt af en langzaamaan gaat de temperatuur omlaag.
Voor hen is dit een vanzelfsprekendheid die zij zonder enig waardeoordeel tegemoet treden. Het hoort er gewoon bij. Wij mensen kunnen nog veel leren van de bijen.