• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » Zelfonderzoek – Drie verrassingen

Zelfonderzoek – Drie verrassingen

30 januari 2015 door André Droogers

Vanmiddag mag ik mijn collega’s van het Werkgezelschap Godsdienstsociologie en Godsdienstantropologie toespreken. De aanleiding is mijn meest recente boek, ‘Religion at Play: A Manifesto’. Bij mijn voorbereiding reconstrueer ik voor mezelf hoe dat boek is ontstaan. Dat levert drie verrassingen op.

  1. De eerste verrassing is dat de gepensioneerde status goed is voor de wetenschap. Je moet met pensioen gaan om te ontdekken welke vrijheid je niet had. Als iedereen langs geoormerkte paden aan het zelfde onderzoeksthema moet werken, mag je volgens je CAO geen tijd steken in wat je op heel andere paden aan interessants tegenkomt.

Bovendien word je weliswaar geacht de theorie verder te brengen, maar je moet wel in de buurt blijven van het theoretisch kader dat voor je onderzoeksprogramma geldt. En nog iets: Populariseren is niet je taak. Je publiceert voor je vakgenoten, liefst in Engelstalige toptijdschriften.

Vergelijk ik dat met mijn vrijheid als pensionado, dan wens ik al mijn collega’s toe dat ze zo snel mogelijk gepensioneerd raken. Dat levert vrijheid op om te werken aan wat je echt bezig houdt. Je kunt bovendien heerlijk gaan grasduinen in theorieland, zonder je te storen aan hekken en heggen. En je hoeft je niet bezwaard te voelen als je iets in het Nederlands publiceert, dat misschien ook nog populariserend is – en dus dubbel niet meetelt als hogerhand je output gaat meten.

  1. Een tweede verrassende ontdekking betreft persoonlijke levensbeschouwelijke vragen. In de universitaire setting zou het onmogelijk zijn om die openlijk een plek te geven in je onderzoek. Zelfs aan een van oorsprong Protestantse instelling als de Vrije Universiteit is dat vrijwel ondenkbaar. In mijn geval betekende het dat ik pas na het pensioen echt kon gaan nadenken over mijn persoonlijke vraag: ‘Als alle religies claimen de waarheid te hebben, wat is dan de waarheid van mijn eigen religie nog waard?’.

Ik zocht een antwoord bij wat ik in de loop van de baan te weten was gekomen over de spelende mens. Dat antwoord blijkt ook anderen aan te spreken. Je kunt dus wetenschappelijk nadenken over speelse religie en intussen je geloof resetten. Nog leuker is het dat ik denk bij te dragen aan het wetenschappelijk debat over de vraag ‘Hoe verklaar je religie?’. In mijn laatste boeken probeer ik een religietheorietje uit. Een persoonlijke levensbeschouwelijke vraag, die eigenlijk taboe is, zou dus zomaar de wetenschap verder kunnen helpen.

  1. De derde verrassing is dat ik de vrijheid van de gepensioneerde kon gebruiken om me niets aan te trekken van nog wat vaste gewoontes van de academische stam. In mijn geval negeerde ik drie verkavelingen, onder het motto: Onderscheiden is niet per se scheiden.

Allereerst smokkelde ik mezelf de grens over tussen godsdienstwetenschap en theologie. Als je de rol van spel in religie bekijkt en het resultaat ook nog toepast op je eigen levensovertuiging, zit je natuurlijk al snel in theologieland. Dat wordt nog een graadje heftiger omdat ik theologen oproep hun vak opnieuw te doordenken vanuit de spelbenadering van religie.

Een tweede verkaveling die ik overtrad, is de tegenstelling tussen proza en poëzie. Met uitzondering van het werk van literatuurwetenschappers is poëzie in wetenschappelijke publicaties taboe. Ik begon echter gedichten te gebruiken, van anderen en mijzelf, om duidelijk te maken waar het me om gaat. Ten derde relativeerde ik de tegenstelling tussen religie en atheïsme. Als je daarvan afdenkt, ontdek je pikante overeenkomsten. Voor mij is dat aanleiding om de studie van godsdienst uit te bouwen tot studie van levensbeschouwing. Kunstgeschiedenis beperkt zich ook niet tot religieuze kunst.

Ironische slotsom: je moet eerst weg zijn van de universiteit om het leukere universitaire werk te ontdekken en te doen.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns Tags: geloof, poezie, proza, religie, VU, zelfonderzoek

Lees ook:

  1. God zij dank!
  2. Adieu God?
  3. Druppelcolumn – Geloof
  4. Boeken – zen en de gretige vogels

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • 30 augustus 2022
    Inloopavond Maitreya instituut Amsterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Guy – Absolute werkelijkheid versus zintuiglijke werkelijkheid
    • Halte Hertenkamp – Wachten
    • Waarom boeddhisme werkt – Robert Wright
    • Wakker Dier – Geen schaduw voor 71 procent van de Friese koeien
    • Geluk in het moment

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens