• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » Adieu God?

Adieu God?

16 maart 2018 door André Droogers

Oud-premier Dries van Agt (87) wordt in het tv-programma ‘Adieu God?’ bevraagd over de resten van zijn katholieke geloof. Hij heeft het er lijfelijk moeilijk mee. Hoewel anders nooit om een woord verlegen, vallen er nu stiltes. Naar de kerk gaat Van Agt nog wel, maar vooral uit ‘deernis’ met de pastoor. Het refrein van het gesprek luidt: ‘Ik ben er absoluut niet meer zeker van’.

In het interview spreekt Van Agt over het bestaan van God na Auschwitz. En over de status van de schepper in het licht van de oerknal en de evolutie. Over onze aarde als miniem ‘stoffie’ in het onmetelijke universum. Die aarde zou dan in dat immense heelal gekozen zijn om juist daar de zoon van God naar toe te sturen? En, vraagt Van Agt, is Jezus echt die zoon?

Wel zegt Van Agt inspiratie te vinden in de poëzie en ook in het ritueel, bijvoorbeeld van de Stille Week. Als hij dat zegt, zie je hem letterlijk opveren. Maar verder is er vooral dat lastige gezwoeg ‘met het denkhoofd’.

Van Agt stelt zich publiekelijk kwetsbaar op en lijdt zichtbaar onder de dilemma’s. Hij raakt zijn geloof niet kwijt, maar ook zijn twijfels niet. Tot het eind van het gesprek blijft de spanning tussen geloof en afwijzing voelbaar.

Misschien biedt een benadering vanuit het spel Van Agt een uitweg uit zijn lijden? Wie de Homo Ludens, de spelende mens, in zichzelf rehabiliteert, kijkt vanuit een ander perspectief. Homo Ludens heeft zich door Homo Sapiens, de wetende mens, laten koeioneren. Dat gebeurde niet alleen in de wetenschap, ook in de religie.

Wat is er dan zo heilzaam aan het spelperspectief? Wie speelt, hanteert tegelijk twee ordeningen van de werkelijkheid. Bij Van Agt zouden dat wetenschap en religie zijn. In het spel krijgen die allebei een plek, naast elkaar, zonder dat een van de twee domineert. Als betekenisgever is de mens in staat zich in beide taalvelden te bewegen. De taalvelden zijn speelvelden met elk hun eigen plek en spelregels.

Zowel wetenschap als religie stelt zich echter exclusief op. Allebei dwingen ze tot kiezen. Daarom zit Van Agt er zo smartelijk bij. Zou hij zich veroorloven met beide ordeningen te spelen, tegen de heersende gewoonte in, dan hoeft hij niet ‘verscheurd’ te worden door de dubbele claim. In het spel hebben beide ordeningen iets te bieden. Ze hoeven elkaar niet in de weg te zitten. De speelse houding haalt de angel uit het vermeende conflict.

Aan Van Agt zie je hoe de ernst, gesteund door machtsverhoudingen, zich zo breed heeft gemaakt dat het spel zo ongeveer vergeten wordt. En dat is jammer bij een man die zo creatief met taal kan spelen…

Is zowel wetenschappelijke als religieuze kennis dan relatief? Nee. Het aardige van elk spel is dat het ernstig gespeeld moet worden. Dus of het nu het wetenschapsspel is of het religieuze spel, of welke sector dan ook, als je speelt, speel je in volle ernst.

Hooguit wordt er heel af en toe geknipoogd: ‘pssst… ik speel!’. Dat werkt ontspannend en bevrijdend.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns Tags: André Droogers, Dries van Agt, geloof, God, religie, spelen, twijfel, wetenschap

Lees ook:

  1. Geloof, inzicht, weten, overdracht, vertrouwen en verwerping
  2. Druppelcolumn – Geloof
  3. In paradisum
  4. God onpersoonlijk

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Meester Minder licht zijn verlichting door
    • Het jaar 2022 – dag 220 – afwachting
    • Boeddha in de bajes – levenslang
    • Halte Hertenkamp – Door wie laat ik me gek maken? Stil water
    • Edel – Vrijheid

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens