De Gaza-oorlog leidt tot discussie over het al dan niet ter sprake brengen van de voorgeschiedenis. De standaardreactie is dat wat Hamas doet afschuwelijk is, minder vaak gevolgd door de opmerking dat de staat Israël ook geen lieverdje is. Dat gezegd zijnde, moet het daarbij blijven, vindt ‘men’: nu s.v.p. geen verhalen die zeggen hoe het zo gekomen is. Geen ja maar…
Wat zouden de redenen zijn dat ‘men’ zo denkt?
Zou elke uitleg de vaststelling bagatelliseren dat dit meer dan verschrikkelijk is? Mag je van een afstand misschien niet oordelen? Is ‘men’ bang dat de voorkeurspartij sympathie verspeelt? Versterkt een uitleg het anti-semitisme? Is een historisch perspectief te relativerend? Moet elk spoortje van begrip voor de tegenpartij worden voorkomen? Vreest ‘men’ een evenwichtige uitleg, type ‘waar twee kijven’? Maakt de oorlogssituatie de verwijzing naar wederzijdse wandaden van toen en nu onbespreekbaar?
Hoe dan ook, het resultaat is dat de vraag naar de context geparkeerd wordt.
Er speelt, denk ik, nóg iets mee, en dat is de verwarring tussen verklaren en goedpraten. Bij elk ‘breaking news‘, denkt ‘men’ al snel dat een uitleg de rampspoed acceptabel of onvermijdelijk maakt. Waarschijnlijkheid en voorspelbaarheid worden geïnterpreteerd als ‘zie je wel, duidelijk dat dit gebeurt’.
Ik begrijp die reactie ook wel, want het lijkt of de dader niet anders kon. Ongeveer wanneer iemands wandaad gezien wordt als onvermijdelijk resultaat van de omstandigheden – wat in de rechtspraak mee kan wegen.
De schakel die echter ontbreekt, is die van de set waarden vanwaaruit gedrag beoordeeld wordt. Zoals oorlogsrecht, of de Mensenrechtenverklaring van de VN. Of doodgewone medemenselijkheid. En dus mist de vraag of partijen zich aan die waarden houden.
Dat ze dat niet doen, verklaart veel… En is geen excuus.
Trushka zegt
Ja.. Als er geen ruimte is voor een “ja, maar..” / voor de context, zal “men” ook niets leren van de verschrikkelijke gebeurtenissen… en in een oog om oog en tand om tand houding blijven steken. Totdat “men” volkomen blind en tandeloos is en alleen nog een hels en uitzichtloos lijden het “lichtknopje” hopelijk aan zal knippen.. Lijden is onze hardste en beste leraar. Tough love. All we need is love ;-)