Een paar keer per jaar komt het voor dat mensen mij gaan bevragen over het boeddhisme. Meestal gebeurt dat in een gezelschap. Ik heb helemaal geen zin om over het boeddhisme te praten, na een minuutje luisteren ze niet meer is mijn ervaring van vroeger.
Van tevoren kan ik al aangeven welke richting zo’n gesprek op gaat. Laatst ook weer. De jonge man zat bij mij aan tafel tijdens een feestje. Hij wilde weten wat de oorsprong en de beginselen van het boeddhisme zijn. Ik had hem natuurlijk het werk van professor Hans Wolfgang Schumann ‘De historische Boeddha’ kunnen adviseren, maar voor je het weet gaat hij het boek lezen en wil hij met mij over de inhoud discussiëren.
Dus ik noemde hem razendsnel de drie juwelen, de vier edele waarheden en het achtvoudige pad, het uitdoven van de vlam, samsara, karma en meditatie. En ik vertelde hem de korte versie van het verhaal van het aapje dat door een beer opgevreten werd omdat de aap weigerde zijn knuistje te strekken omdat hij zo’n trek had in honing in een holle boomstam. Begeerte. In de hoop dat deze flitstekst van nog geen minuut de ander naar adem doet snakken en hem tot zwijgen dwingt.
Ik wendde me weer naar het toetje op tafel, wilde net een hapje nemen toen de jonge man zei: ‘Eigenlijk is het net het christendom, de vader de zoon en de heilige geest’. Kijk, dat verpestte nou mijn trek. Ieder het zijne, maar ik heb niks met het christendom of andere dommen. Ik vertelde de jonge man dat het boeddhisme geen scheppende goden kent en dat de Boeddha een leer verkondigde van take it or leave it. Dat je niet in hem hoeft te geloven en dat er geen sprake is van schuld en boete. Dat sprak hem wel aan. Ik gooide nog een schepje samsara en begeerte en juiste spraak over mijn betoog en zeeg snakkend naar frisse lucht ineen. Mijn ogen draaiden weg toen hij mij nader wilde bevragen over de vier edele waarheden.
Nooit weer, nooit meer zou ik me laten verleiden tot een uitleg over het boeddhisme, nam ik me voor. Een dag later zat ik op de bank met mijn vriendin, de kleindochter van zeevisser Thijmen, en gaat het gesprek weer over het boeddhisme. Het erge was dat ik er zelf over begon.
Weet je, zei ik tegen haar, ik zit en mediteer en moet maar afwachten of het aanslaat. Maar als ik ’s morgens in mijn auto zou stappen en de hele dag door het drukke verkeer in Rotterdam of Amsterdam zou rijden, zou ik ’s avonds totaal verlicht thuiskomen. Het hele achtvoudige pad zou ik gedurende de dag berijden. Lijden, de oorzaak van lijden neutraliseren door al die dwangmatige automobilisten om mij heen te koesteren. De opheffing van lijden bevorderen door geen last meer te hebben van die lui in hun rijdende koninkrijkjes.
Wie dat wil krijgt voorrang, ik word niet meer boos en heb de juiste intentie: het geluk van anderen bevorderen. Ik spreek juist, scheld en mopper niet, handel juist door de overstekende voetgangers een gulle lach te gunnen en een gebaar te maken van ‘ik wacht op jou’, ik verricht de juiste inspanning, beoefen indachtigheid en juiste concentratie en met mijn levensonderhoud zit het ook wel snor.
Wat een idee, de eendagverlichting.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.
Mieke zegt
Als er nog zoiets als karma bestaat dan heb jij vandaag je eerste goede daad verricht. Ik heb smakelijk gelachen, ben mijn dag dankzij jou verlicht begonnen. Dank daarvoor Joop!
Ruud van Bokhoven zegt
Als men wie dan ook vragen over het boeddhisme stelt, zijn het onwetenden die er meer over willen weten en ga er dan ook van uit dat zij deze vraag of vragen stellen uit belangstelling of uit een onbegrip hierover.
Zelf vind ik het niet vervelend om iemand meer duidelijkheid te verschaffen zodat hij niet in het ongewisse blijft.
Natuurlijk moet men er zelf mee doen wat het beste is, die keuze is geheel aan de ander en ik hoop hiermee meer duidelijkheid te geven en eventuele verkeerde gedachten hieromtrent te verduidelijken.
Joop Ha Hoek zegt
Mijn ervaring is helaas anders, na een minuutje, het kunnen ook 44 seconden zijn, luisteren de vragers niet meer. Het is net als met vragen ‘hoe gaat het?’, als je daar op ingaat zie je het zelfde effect. Neem je nog een kerstboom dit jaar?