Dat de wereld door de oorlog in Oekraïne niet meer is wat ze was, is intussen een cliché geworden. We moeten ons wereldbeeld bijstellen.
Gelovigen geven naast hun wereldbeeld hun godsbeeld een grote beurt. De bombardementen hebben alle slapende vragen wreed gewekt. De goddelijke eigenschappen die het in vredestijd misschien nog wel hielden, liggen nu onder vuur. Ik stel me voor hoe dat gaat.
Bijvoorbeeld: kan die almachtige God niet even zorgen voor fikse regenbuien, zodat die voortmodderende Russische kolonnes voorgoed vast komen te zitten in de modder? En trouwens, had God Poetin vooraf niet per engel kunnen influisteren, zodat hij op heilige in plaats van onzalige gedachten kwam? En dan vooral niet dat heilige Russische rijk…
Of ligt het toch anders met die goddelijke almacht? Zit God machteloos te huilen om zijn eigen schepselen, vooral als ze beweren in Zijn naam oorlog te moeten voeren, en dus Gods eigen schepselen van het leven beroven? Is God zo wijs dat hij kan twijfelen aan zijn eigen almacht?
Consequentie: een niet zo almachtige God is ineens minder aantrekkelijk als vermeende bondgenoot in een ‘heilige’ oorlog. Geen ‘Gott mit uns’ meer, of ‘Dieu le veut’.
‘Nood leert bidden’ dan? Ook dat vooronderstelt Gods almacht. Maar er is geen garantie op resultaat. Als het met die almacht sowieso niet helemaal klopt, wat is bidden dan eigenlijk?
Bovendien, als je bidt, wend je je tot een persoon. Je spreekt iemand aan als Heer, Vader. Of als Moeder. Van een almachtige Moeder zou je trouwens nog meer ingrijpen verwachten. Of is God te goddelijk om een mensachtig persoon te zijn? Moet het abstracter? Liefde? Overmacht? Is goddelijke almacht misschien iets onpersoonlijks?
In oorlogstijd spelen gelovigen in volle ernst met de schaarse mogelijkheden die overblijven nadat goddelijke kenmerken gesneuveld zijn. Wat blijft? Of is elk godsbeeld per definitie ondenkbaar?
