Het jaar 2021 – dag 151 – vliegwiel

Gisteravond keek ik op tv naar een docu over de BeeGees, een wereldberoemde band van de broers Gibb. Drie van de vier broers zijn al dood. De overlevende broer zei: ‘Alles is perceptie’. De een beleeft iets zo, de ander weer anders. Hij doelde op de geschiedenis van de band. Hoogtepunten en valkuilen.

Ik ben het wel met hem eens. Zet maar duizend mensen hier in de tuin voor de Kloosterbunker, vraag ze wat ze zien, hun impressie en allemaal vertellen ze  iets anders. Het heeft te maken met interesses, achtergrond, opleiding en kennis en ook nieuwsgierigheid en het goed kunnen samenvatten van dingen. Duiden. Maar voor al die mensen is het de waarheid, lijkt het de waarheid. De een wordt er boos door, de ander niet.

We leven in een maatschappij waarin haat, gehechtheid en onwetendheid, de drie vergiften van het boeddhisme, ongeveer de norm lijken te zijn geworden. Dat de geordende en vrijwel geweldloze maatschappij van voorheen ook perceptie leek.  Journalisten en wetenschappers worden bedreigd, soms met de dood, en een zwaar bewapende Belgische militair die het op het leven van een Vlaamse viroloog heeft voorzien, kan op sympathie van anderen rekenen. Ze gaan zelfs de straat op om hem te steunen. Er is tweedeling.

Vorige week noemde het PVV Tweede Kamerlid Geert Wilders journalisten ‘tuig van de richel’. Daarmee maakt hij het journalisten nog moeilijker hun werk te doen. En juist hij moet weten hoe het is om bedreigd te worden, hij wordt al 24/24  jaren lang beveiligd door een team politiemensen. De journalistenvakbond NVJ is bang dat sommige mensen deze uitlating zien als een rechtvaardiging voor nog meer agressie tegen journalisten.

Ik was vroeger persfotograaf en cameraman, ook schrijvend journalist, dat nog steeds. Ik legde het gewone leven van arbeiders vast en confronteerde autoriteiten die niet wisten dat er mensen in volkswijken woonden met hun vaak erbarmelijke omstandigheden. Ik was op plaatsen met doden en gewonden en legde dat ook vast. Dat was mijn werk.

Als ik nu fotograaf zou zijn zou ik explosies en branden in teststraten van de GGD vastleggen. Of melding maken van bedreigingen. En misschien in elkaar geschopt worden of verbaal bedreigd, terwijl die teststraten toch echt brandden en dat een nieuwsfeit is. Aanslagen zijn geen perceptie, de achtergronden ervan wel.

Ik was een waarnemer die zaken waarvan ik weet had wereldkundig maakte. De camera was niet te manipuleren, ja, in de doka, die was er nog in die tijd, kon je beelden uitvergroten of stukken ervan weglaten. Maar dat was de werkelijkheid geweld aandoen. Was, ben ik als waarnemer tuig van de richel, meneer Wilders? Uw partij kon toch ook alleen maar groeien door de media-aandacht die zij kreeg.

Het leven is perceptie, de boodschapper heeft het gedaan. Het lijkt wel of mensen door de coronacrisis een kortere lont hebben. Een vijand nodig hebben om hun kwetsbaarheid op af te reageren. Mensen gaan bedreigen, hun eigen waarheid hebben.

We hebben elkaar juist nodig in een tijd dat er grote, levensbedreigende problemen op ons afkomen: de aarde is aan het sterven. Corona maakt zichtbaar hoe kwetsbaar we zijn. En hoe agressief. Maar inplaats van verbondenheid, compassie en empathie, gaan we elkaar te lijf. Soms letterlijk. We slaan op hol.

Ik moet denken aan de vliegwielconstructie. Een man rijdt op een avond in een auto door een afgelegen gebied. De wagen krijgt een lekke band, de man kan zelf wel de band verwisselen, maar het juiste gereedschap, een bandenlepel, heeft hij niet. Heel in de verte, wel kilometers ver, ziet hij een lichtje branden. Een huis. De man denkt: misschien hebben ze daar wel een bandenlepel. Hij loopt en loopt en raakt steeds opgewonderder. Misschien doen ze niet open, hebben ze een hekel aan mij, of zijn ze niet thuis of willen ze het gereedschap niet geven. Zijn het groenen, hebben ze een hekel aan auto’s.

De man raakt opgefokt door zijn perceptie van wat er mogelijk komen gaat. Ja, zelfs agressief. Hij vloekt en tiert. In die toestand belt hij aan, een vrouw opent de deur. ‘Steek die bandenlichter maar in je reet, stom wijf’, roept hij blind van woede.

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak,  woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren.  Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.